Wat betekent dit opmerkelijke gebaar van May?

Dat ze bereid is tot het uiterste te gaan om het uittredingsakkoord dat ze met de Europese Unie sloot door het Britse parlement te krijgen. Deze deal is al twee keer massaal verworpen: op 15 januari en op 12 maart. Tegenstanders in haar partij eisten begin deze week dat zij zelf zou moeten opstappen. Het kantoor van de premier op Downingstreet 10 ontkende de hele week dat opstappen een serieuze optie was.

Woensdagavond zei de premier tegenover de Conservatieve fractie dat ze in een nieuwe fase van onderhandelingen met de EU toch wel bereid is plaats te maken voor een andere leider. Voor diverse ministers kwam de mededeling als verrassing.

Overigens heeft May geen datum genoemd. Als haar deal wordt aanvaard, zal ze vermoedelijk tenminste aanblijven tot het afscheid van de EU op 22 mei.

Kan May wel premier blijven als haar deal opnieuw wordt afgewezen?

Volgens haar eigen voorstel wel. Maar haar politieke ruimte is door haar mededeling woensdagavond eerder kleiner dan groter geworden. Leiders die laten zien dat aftreden een serieuze optie is, zijn doorgaans niet ver van de uitgang.

Als ze aftreedt, komen er dan nieuwe verkiezingen?

Niet noodzakelijk. De Conservatieve Partij organiseert een interne leiderschapsverkiezing. Dit duurt ten minste enkele maanden. Die nieuwgekozen leider vormt na een bezoek aan de koningin een nieuwe regering. Tot die tijd blijft May aan.

Het Lagerhuis stemde woensdag over alternatieven. Wat is de uitkomst daarvan?

Voor geen van de acht alternatieven bestaat een meerderheid; ook niet voor een tweede referendum of een douane-unie met de EU. Die uitslag is gunstig voor Mays plan. Haar voorstel heeft daarom geen krachtige concurrentie in het debat. Het is nog steeds het best uitgewerkte plan om de EU te verlaten.

Ook is woensdagavond officieel de brexitdeadline van 29 maart van tafel geveegd. De nieuwe datum is 22 mei, maar dan moet Mays deal deze week wel door het Lagerhuis worden aangenomen. Wanneer dat niet het geval is, wordt de deadline vervroegd naar 12 april.

Is een derde stemming over de deal mogelijk?

Parlementsvoorzitter John Bercow heeft eerder een derde stemming over dezelfde tekst geblokkeerd. Hij beroept zich daarbij op het gewoonterecht van het Britse parlement dat teruggaat tot een regel uit 1604.

Woensdag herhaalde de ”Speaker” zijn uitspraak van vorige week, nadat diverse regeringsleden hadden gezegd dat de meerderheid van het parlement kan besluiten die stemming toch te houden. De uitkomst van dit machtsspel tussen de regering en de voorzitter is nog onduidelijk. Intussen spreekt de regering erover vrijdag een nieuwe stemming te houden.

Hoe zal die stemming eindigen?

Zoals het er nu uitziet, boekt May een nieuwe nederlaag. Enkele Conservatieve tegenstanders zijn omgedraaid na Mays toezegging. Maar de Noord-Ierse DUP blijft tegen. En het is onduidelijk of er vanuit de oppositie steun komt.