Koster heeft net een aantal sessies verzorgd in Eindhoven als ze halverwege de middag wat vragen beantwoordt over het donderdag verschenen rapport van TNO waarin staat dat steeds meer mensen burn-out raken. Ze zit in de auto, maar vertrekt niet van de parkeerplaats voordat het telefonische interview voorbij is. „Ik multitask niet. Om te voorkomen dat ik burn-out raak.”

Het interview ’s avonds doen is ook geen optie. „Om 19.00 uur zet ik mijn telefoon uit en ga ik heel wat anders doen dan praten over het voorkomen van een burn-out. Dat doe ik de hele dag al. Ik ga liever lekker lezen. Of sporten. In ieder geval iets waar ik energie van krijg.

Die oplaadmomenten heeft iedereen hard nodig. Als je jezelf daar geen tijd voor gunt, neemt de kans op uitvallen toe.”

Niet achter een scherm

Opladen doe je niet achter de televisie, computer of smartphone, zegt Koster stellig. „Kruip niet achter een apparaat dat energie verbruikt, want daar laad je niet van op. Kom liever in beweging of ga aan de slag met een leuke hobby.”

Jezelf onvoldoende tijd geven om te ontspannen, is maar een van de oorzaken van de toegenomen burn-outklachten. TNO legt de vinger bij steeds hogere taakeisen in combinatie met minder autonomie voor werknemers. Psychologe Joanne Verhoeks-Stolk (30) van coachingsbureau V&P herkent dat. „Bij een bouwvakker nemen de fysieke taakeisen toe: er moet harder gewerkt worden om het project op tijd af te krijgen. Iemand in de zorg krijgt emotioneel steeds meer voor de kiezen.

Taken zijn energievreters en die kunnen stress veroorzaken. Daartegenover moeten dus voldoende energiegevers staan die werken als stressbuffers, anders houd je het niet vol.”

Energiegevers zijn naast ontspanning ook voldoende sociale steun van het thuisfront en op de werkvloer. Of coaching en feedback door een leidinggevende of buddy. En voldoende autonomie werkt ook als stressbuffer. Verhoeks: „Als werknemers zelf invloed hebben op hoe hun werkdag eruitziet, werkt dat beter dan wanneer dat van hogerhand wordt opgelegd. Ik adviseer werkgevers dan ook om kaders aan te geven en verder hun werknemers waar mogelijk de vrijheid te geven om hun werkzaamheden zelf in te delen.”

Lastige klusjes

Kies ervoor om bij het indelen van werk het vervelendste klusje als eerste op te pakken, tipt Koster. „Anders zit je daar die dag wel twintig keer tegenaan te hikken. Dat voelt als twintig lastige klusjes in plaats van één.”

Als de hele dag uit lastige klusjes bestaat, zit je niet op je plek. En dat is volgens Koster ook een oorzaak van een burn-out. „Stel dat je een leidinggevende functie hebt, maar je bent geen leider. Dan hoeven er maar een paar kleine persoonlijke problemen bij te komen en je ontwikkelt klachten.”

Dat voorbeeld geeft direct aan wat Koster de grootste miskleun noemt: dat een burn-out altijd werkgerelateerd is. „Werkgever, zie een werknemer niet als een nummertje maar als mens. Trek er tijd voor uit om te vragen hoe het met hem gaat, zowel op het werk als thuis. Een kwartiertje per week of een halfuur per maand kan al voldoende zijn.”

Juiste mindset

Aan de andere kant kunnen werknemers werken aan de juiste mindset. Koster: „Dat is misschien een vaag begrip, maar het gaat om zelfrelativering. Is het echt nodig dat ik in het weekend doorwerk? Mag het resultaat van je werk ook gewoon goed zijn, in plaats van perfect?”

Vooral dertigers en veertigers leggen de lat voor zichzelf vaak hoog, signaleert Verhoeks. „In tegenstelling tot hun ouders hebben ze hun perfecte opleiding en perfecte baan kunnen kiezen. Ze bepalen als het ware hun eigen geluk. En dan moet het werk uiteindelijk ook wel perfect gaan om echt gelukkig te zijn. Als dat niet zo is, gaat het fout. Perfectionisme is niet voor niets vaak een oorzaak van een burn-out.”

>>rd.nl/burnout