Schrijven blijft een kunst die ieder moet beheersen
Het handschrift van kinderen op de basisschool gaat hollend achteruit. Bijna ieder jaar is er wel een onderwijsexpert die dat met treurnis vaststelt. Vaak wordt er dan aan toegevoegd dat kinderen ook niet meer leren om netjes te schrijven. Waarop vervolgens het nuchtere commentaar volgt: dat hoeft ook niet, ze hebben een laptop. Dus schrijfonderwijs heeft geen zin.
Wie denkt dat klachten over de kwaliteit van het handschrift horen bij het computertijdperk, heeft het mis. Veel senioren zullen zich uit hun jeugd de klaagzangen over onleesbare handschriften herinneren. Of zij weten nog dat ze van de dorpsdokter een recept voor de apotheker meekregen waarop de naam van een medicijn was gepriegeld. Sommigen vroegen zich dan in benauwenis af of ze wel de juiste pillen zouden meekrijgen. En dat terwijl vijftig jaar geleden in alle leerjaren van de lagere school schrijfonderwijs werd gegeven.
Maar toch is er iets veranderd. Op veel basisscholen is minder aandacht voor schrijfonderwijs. Soms wordt op de uren beknibbeld als er extra tijd voor andere leerdoelen en lesthema’s nodig zijn. Bovendien wordt vaak ook met minder genoegen genomen dan voorheen. In het verleden moesten leerlingen met een kroontjespen eindeloos oefenen om tussen de lijntjes te schrijven. Ze leerden dat de lussen en de rondingen van de letters belangrijk waren. Om dat voor elkaar te krijgen, werd soms het puntje van de tong tot bloedens toe gepijnigd.
Dat is nu anders. Vaak wordt er genoegen mee genomen dat het handschrift enigszins leesbaar is. Kinderen die de schrijfkunst niet voldoende onder de knie krijgen, wordt soms al snel het alternatief van de laptop geboden.
Toch is dat verlies. In de eerste plaats blijft het van belang om ondanks allerlei digitale voorzieningen goed en leesbaar te kunnen schrijven. Er zijn situaties waarin pen en papier het enige middel voor communicatie zijn. Dan is nodig dat de boodschap leesbaar wordt opgeschreven.
Daarnaast is bekend dat wat wordt opgeschreven in het algemeen beter beklijft dan datgene wat wordt ingetikt. Schrijven vereist concentratie en bevordert selectie. Wie een notitie maakt tijdens een toespraak maakt automatisch keuzes, want niet alles kan woordelijk worden genoteerd. Dat is een vorm van verwerking waardoor het geheugen wordt versterkt. Met andere woorden: schrijven stimuleert het gebruik van hersenen beter dan het bijna automatisch, nagenoeg woordelijk meetypen met wat een spreker zegt.
Daarbij zijn er aanwijzingen dat hoe beter het handschrift is, hoe beter de kwaliteit van de aantekeningen zijn. Daarom is van belang de schrijfkunst vroeg en aanhoudend in het onderwijs te onderwijzen. Mensen hebben daar hun leven lang gemak van en niet alleen zijzelf, maar ook hun omgeving.
