„Zet deze plaatjes maar niet in de krant”, zegt de 63-jarige oogarts vrijdagmiddag in het Oogziekenhuis. Op een computerscherm toont hij akelige beelden van door vuurwerk verwonde ogen. Bebloed oog, zwartgeblakerd oog, oog met hechtingen.

Als een nationale onheilsprofeet waarschuwt De Faber sinds jaar en dag voor de gevaren van vuurwerk. In een kwartier tijd schudt hij op zijn met kindertekeningen behangen kamer tal van alarmerende oneliners uit zijn mouw.

Deze bijvoorbeeld: Nederland telt tijdens twee jaarwisselingen evenveel oogletsels als het Amerikaanse leger in 3,5 jaar tijd in de oorlog in Afghanistan en Irak. Dat kan toch niet de bedoeling van een feestje zijn? Of deze: Gedogen kost ogen. Waarmee de oogarts, ook namens het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap, zijn gramstorigheid toont over het uitblijven van een verbod op consumentenvuurwerk.

Oorlogsgebied

De jaarwisseling kent voor de oogarts inmiddels een voorspelbaar ritme. Op oudjaarsdag feliciteert hij zijn vrouw met hun trouwdag, ’s ochtends verricht hij reguliere oogoperaties, ’s avonds geniet hij even van de vuurwerkshow op de Erasmusbrug. En vooral vanaf middernacht kijkt De Faber een trieste stoet feestgangers in de aangetaste ogen. Net als de pakweg 120 oogartsen elders in het land. „Je ziet verwondingen die je normaal gesproken alleen in oorlogsgebied aantreft.”

Bij stomptrauma’s valt het letsel in zekere zin mee. Het oog krijgt een opdoffer, maar blijft intact. Erger is als een vuurpijl iemands ogen opensplijt. Akelig is ook „chemisch letsel” door vuurwerk. „Dan vreet het kruit, vergelijk het met gootsteenontstopper, zich door het oog.”

Het „meest pijnlijk” is dat ongeveer de helft van de slachtoffers omstander is. „Achter je rollator ben je op weg naar de oliebollenkraam en ineens voel je iets scherps in je ogen. Triest is het verhaal van een vrouw van in de zestig die een jaar of drie geleden hoorde dat bij haar dochter borstkanker was vastgesteld. De familie wilde, volgens Chinees gebruik, met vuurwerk boze geesten achter de ziekte wegschieten. De zestiger werd geraakt door vuurwerk van haar eigen familie en raakte aan een oog blind.”

Kurk

Oogartsen kregen de afgelopen tien jaar tijdens de jaarwisselingen ruim 2200 patiënten met meer dan 2700 oogletsels door vuurwerk over de vloer. Eenderde van die verwondingen, waaronder 180 blinde ogen, was blijvend.

Het verhaal dat oogletsel vooral ontstaat door illegaal vuurwerk, veegt de arts van tafel. Het gros van de verwondingen komt door legaal spul. In de vuurwerkmalaise ontwaart De Faber wel een „lichtpuntje.” „Onder de slachtoffers zie ik geen kleine kinderen meer. Die dragen vaker een vuurwerkbril.”

Tips om ongeschonden de jaarwisseling door te komen? „Blijf binnen. Wil je toch naar buiten, zet een vuurwerkbril op. Draag geen capuchon, want daar kan vuurwerk in blijven zitten. En pas binnen op met het ontkurken van de champagne. Een losspringende kurk kan je oog ook beschadigen.”