De groei van christelijke YouTubekanalen is vooral afkomstig uit de Verenigde Staten, en er zijn ook Nederlandstalige kanalen waarop specifiek christelijke lezingen, preken en videoboodschappen te bekijken zijn.

Ds. F. van Binsbergen (36), predikant van de hersteld hervormde gemeente in Schoonrewoerd, vindt het positief dat reformatorische jongeren YouTube gebruiken om preken en lezingen te bekijken. Zelf is hij te zien in video’s op YouTubekanalen van Stichting Jij daar! en Geloofstoerusting. „Ik ben ervan overtuigd dat de video’s effect hebben. Uit de reacties blijkt dat de Heere ook YouTube gebruikt.” Zo zocht een oudere vrouw contact met de predikant. Ze was online op een van zijn preken gestuit en had daar vragen over. „Het bijhouden van die reacties is weleens lastig, hoor”, zegt de jonge predikant, „want je hebt ook een gemeente waar je verantwoordelijk voor bent.” Hij stelt dat betere nazorg nodig is, nu er meer wordt geëvangeliseerd via YouTube.

Kerkgang

Is YouTube een mogelijke vervanger van de zondagse kerkgang? Dat is volgens ds. Van Binsbergen niet aan de orde. „De sociale structuur is binnen de Hersteld Hervormde Kerk nog behoorlijk sterk. Daar ben ik blij mee, omdat de Heere vooral werkt waar de gemeenten samenkomen.” Wel is het volgens de predikant een gevaar dat reformatorische jongeren op YouTube worden aangetrokken door sprekers die goede presentatievaardigheden hebben. „Als ze zich de gereformeerde theologie nog niet eigen hebben gemaakt, kunnen ze snel gaan dwalen. Aan de andere kant kunnen predikanten uit de gereformeerde gezindte op het gebied van retorica veel leren van populaire sprekers. Paulus was waarschijnlijk ook geen spreektalent, maar zijn brieven getuigen van kennis van de retorica. Zonder de spreekgaven kan de preek ook tot zegen zijn, maar je kunt je tegenover de Heere en je gemeenteleden geen slechte preek verantwoorden. Daarin is ook retorica belangrijk.”

Lees ook

Niet langer wegkijken

Iemand die sceptischer tegenover deze trend staat, is ds. M. van Reenen (35), eveneens predikant binnen de Hersteld Hervormde Kerk, die een brochure schreef over smartphonegebruik: ”Wel slim, niet wijs”. Hij zegt niet gelukkig te zijn met de ontwikkeling. „Het aanbod op YouTube is zo breed. De kans is daardoor groot dat mensen heel eclectisch filmpjes gaan kijken, wat hun geen evenwichtige theologische basis geeft. Er zijn trouwens ook ouderen die alleen korte stukjes lezen die licht verteerbaar zijn.”

Situatie

De predikant begrijpt het werk van organisaties als Geloofstoerusting, zegt hij. „De christelijke kanalen zien dat veel jongeren op YouTube zitten en willen daar ook aanwezig zijn, om zo die generatie te bereiken. Zij gaan dus uit van de situatie en spelen daarop in, terwijl ik juist vanuit mijn zorg over de situatie meen dat we sterker moeten inzetten op het tegengaan van de drukte. Rust creëer je niet door jongeren allerlei video’s voor te schotelen. Overigens ligt hier wel de vraag of de kerken deze geestelijk heilzame rust ook echt bieden.”

Dat jongeren veel tijd op YouTube doorbrengen –al is het om daar bezig te zijn met God en Zijn Woord– ziet ds. Van Reenen als gevaar voor de lokale gemeenten. „De eigen gemeente wordt minder belangrijk. Als er op elke straathoek een hotdogkraampje staat waar je af en toe wat haalt, eet je thuis minder.”

Ds. Van Reenen signaleert dat instituties voor jongeren minder waarde hebben gekregen. „Dat maakt hen vatbaar voor allerlei wind van leer. Er is inkadering en duidelijkheid nodig. Zelf download ik ook regelmatig preken en lezingen. Het kan heel handig zijn dat je zo makkelijk beschikking hebt over geestelijke informatie. Maar dat heeft dus ook een keerzijde: stimuleren we zo niet dat jongeren zich op internet begeven?”

„Het is jammer dat de boeken onaangeroerd in de kast blijven staan”, vindt de predikant uit Oldebroek. „Zeker omdat de filmpjes vaak tussendoor gekeken worden. Leer je jongeren dan op de goede manier om te gaan met geestelijk voedsel? Of krijgen ze alleen fastfood binnen? YouTube kan in sommige gevallen heel nuttig zijn, maar vooralsnog zie ik vooral de nadelige kant.”

Geloofstoerusting

Een van de christelijke kanalen op YouTube draagt de naam Geloofstoerusting. Hier zijn video’s te vinden waar Nederlandse sprekers ingaan op thema’s die met het christelijk geloof te maken hebben. Daarnaast is er een groot aantal video’s uit het buitenland te vinden, die voorzien zijn van Nederlandse ondertiteling.

Het aantal abonnees op het YouTubekanaal van Geloofstoerusting is de afgelopen tijd gegroeid naar bijna 6600. De meest bekeken video, ”De dood is geen sterven”, heeft 86.000 views.

Hoewel het kanaal van Geloofstoerusting veel bezocht is, verschijnt de hoofdmoot van de content op de website, aldus Marcel Vroegop (32), een van de oprichters van de organisatie.

De initiatiefnemers begonnen in 2012 met het maken van een aantal videoseries met predikanten en evangelisten. Ze bezochten mensen die konden getuigen van hun geloof. Daarnaast vertaalden ze content vanuit het buitenland.

Vroegop, jeugdwerkadviseur bij het Hervormd Jeugdwerk (HJW), is duidelijk over het doel van Geloofstoerusting: „Christenen kunnen niet teren op de twee zondagse preken. We leven niet van zondag tot zondag, maar van dag tot dag. Dat betekent dat we ook doordeweeks geestelijk voedsel nodig hebben.”

Geloofstoerusting is voor jongeren en ouderen een voor de hand liggende plek om dit geestelijk voedsel te halen, stelt hij. „Predikanten kunnen tijdens een preek niet alle vragen tegelijkertijd beantwoorden. Dan is onze website een mooie aanvulling voor bezoekers om zich verder te verdiepen in de geloofsleer.”

Toch wil het platform nooit ook maar een fractie van een vervanging zijn van de traditionele kerk, benadrukt Vroegop: „De video’s fungeren als een aanvulling op de kerkdiensten. Die twee moeten niet gaan concurreren, dan missen de video’s hun doel. We hebben elkaar nodig.”

Op de vraag of het platform er niet voor zorgt dat jongeren een minder sterke band met hun eigen gemeente ervaren, antwoordt Vroegop met een stellig „nee.” Het is niet de bedoeling dat jongeren door de video’s wegblijven uit hun eigen kerk, beklemtoont hij nogmaals. „We willen er juist zijn om jongeren en ouderen binnen de plaatselijke gemeenten te dienen. De zegen van een plaatselijke gemeente, en hoe jongeren daar tot zegen kunnen zijn, is niet snel te onderschatten.”

Joas van Doleweerd (24)

„Ik gebruik YouTube gemiddeld een à twee keer per week specifiek om er geloofsgerelateerde video’s te kijken. Dit is afhankelijk van hoeveel tijd ik heb en hoeveel geestelijk voedsel ik via andere kanalen ontvang.

Ik kijk voornamelijk Engelstalige lezingen, van predikanten als John Piper, Paul Washer en Francis Chan, maar ook van kanalen als DesiringGod en The Bible Project, of de Nederlandse kanalen Jij daar! en Geloofstoerusting. Daar selecteer ik bewust in. En bij alles wat ik hoor, probeer ik bewust na te denken of het wel of niet Bijbels is.

Lezingen en preken op YouTube helpen me om kennis te nemen van de brede christelijke wereld. De filmpjes van The Bible Project kijk ik specifiek omdat ze me helpen om Bijbelboeken beter te begrijpen en om de grote lijnen van de Schrift te zien.

Door de video’s word ik gevoed, opgewekt en aangespoord. Aan de andere kant zal YouTube voor mij nooit in de plaats van mijn kerkgang komen. Hoewel je er veel kennis door kunt verkrijgen, is er geen gemeenschap der heiligen.

Een concreet gevaar dat je zou kunnen noemen, is dat je op YouTube ook snel andere filmpjes gaat kijken. Maar uiteindelijk zal de duivel op elk medium dat je gebruikt proberen om je tegen te houden om meer van God te leren kennen.”

Joas is lid van de christelijke gereformeerde kerk te Bennekom.

Gerlinde Jordaan (21)

„De tijd die ik op YouTube doorbreng, hangt af van hoeveel tijd ik over heb. Gemiddeld kijk ik ongeveer één keer per week filmpjes die met het geloof te maken hebben. Meestal zijn dat dan filmpjes van DesiringGod. Verder kijk ik weleens video’s van Jacques Brunt, Geloofstoerusting, Jij daar!, Willem Ouweneel en The Bible Project.

Het kernthema van de filmpjes van DesiringGod is het verlangen naar God en het zoeken van vervulling in God, elke dag van je leven. Dit vind ik enorm relevant. De filmpjes kunnen nuttig zijn voor onderwijs over Gods Woord. Ze kunnen het verlangen naar en de liefde tot God aanwakkeren. Ik word erdoor bemoedigd, vertroost, vermaand en aangespoord. Ze helpen me om me steeds meer over God en Zijn eigenschappen te gaan verwonderen. Verder helpen ze me om God en Zijn Woord beter te begrijpen.

Ik vermoed dat mijn kijkgedrag wel invloed heeft gehad op mijn kerkgang en de manier waarop ik sta in de gemeente waarin ik ben opgegroeid. Het heeft in elk geval mijn blik verbreed.

Op YouTube is natuurlijk ook veel bagger te vinden. Je moet filmpjes altijd in gebed kijken, en opletten of ze overeenkomen met Gods Woord. Maar in de kerk moet je daar ook op letten, dus dat maakt in principe niet uit.”

Gerlinde is dooplid van de gereformeerde gemeente te Gouda.

Maarten Otten (24)

„Zelf kijk ik geen preken en lezingen op YouTube. Ik voel dat het spanningsveld daar te groot is. De deur gaat gemakkelijk open naar wereldse media. Je moet internet eigenlijk zien als een mes: je kunt er je brood mee smeren, maar ook een moord mee plegen. Zo is het goed dat mensen online naar preken kunnen luisteren als ze niet in staat zijn om naar de kerk te gaan bijvoorbeeld. Maar zoeken we met YouTube niet te veel de wereld op?

Daarnaast is er een gevaar dat mensen een preek gaan uitzoeken bij wat ze vinden en voelen. In de kerk kun je geen preek kiezen. Ik heb ervaren dat God juist antwoorden geeft op levensvragen in de preken die je niet zelf uitzoekt. De Heere spreekt door middel van Zijn dienstknechten: de predikanten.

Met voorzichtigheid zeg ik dat ik YouTube te gemakkelijk vind. Alle respect voor mensen die naar bezinningsavonden gaan of ze op YouTube bekijken, maar waarom is er dan geen tijd om één keer per week een doordeweekse kerkdienst te bezoeken?

We behoren te leven in de dienst van de Heere, en Hij is het zo waard. Ik zie dan niet de drempel om ook op andere dagen naast de zondag naar de kerk te gaan. Als er de begeerte naar Hem is, dan ga je. Het excuus van tegenwoordig dat jongeren te druk zijn, is relatief. Want wat is druk? Wat is dan écht belangrijk? De kerk komt dan op de eerste plaats.”

Maarten is lid van de gereformeerde gemeente te Ede.

„Ga biddend online”

Steven Middelkoop (32) vindt het mooi dat jongeren online luisteren naar christelijke sprekers. YouTube kan daar volgens hem een bruikbaar middel voor zijn. Als programmamanager bij de christelijke organisatie Yona (You’re Not Alone) werkt hij dagelijks met jongeren op het gebied van sociale media. Hij promoot het begrenzen van sociale media, ook van YouTube en de daarop aanwezige preken en lezingen. Toch oordeelt hij daar positief over: „Er is nog nooit een jongere naar mij toe gekomen die een hele dag preken keek. Mocht dat gebeuren, dan zal dat die persoon vast geen schuldgevoel opleveren.”

Wel vindt Middelkoop, senior jeugdwerkadviseur bij de Hersteld Hervormde Jongeren Organisatie (HHJO), dat er in de kerk beter onderscheid gemaakt zou mogen worden tussen YouTube als middel en wat er allemaal op het platform te vinden is. „Wat je helaas soms ziet gebeuren, is dat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen middel en inhoud. Ik kan met de auto naar de kroeg of naar de kerk rijden. De auto moet niet het discussiepunt zijn, maar de bestemming.” Daarnaast uit de jeugdwerkadviseur de zorg dat onlinetoerusting kan gaan concurreren met de kerkgang. Zo stellen sommige opinievormers in de Verenigde Staten terecht vragen bij het online luisteren in de plaats van kerkbezoek. „Online luisteren kan geen vervanging zijn van een kerkdienst. Tegelijkertijd moeten we geen zaken verwarren. Het lezen van een goed theologisch boek is geen concurrentie voor de kerkgang. Zo kan het online luisteren van een preek doordeweeks een goede aanvulling zijn voor geestelijke vorming. YouTube kan daar ondersteunend in werken, als het met onderscheidingsvermogen gebruikt wordt.” Het advies van de woordvoerder is om echte ontmoetingen voorrang te geven en biddend online te gaan. „Vraag jezelf bij alles af of je er achteraf voor kunt danken of dat het je achterlaat met een schuldgevoel.”