Ze groeide op in een rooms-katholiek gezin in Oostenrijk, maar had van jongsaf veel vragen over het geloof. In Nederland, waar ze ging wonen vanwege haar huwelijk, kwam Christina Grimmon in aanraking met het protestantisme. Sinds die tijd zet ze zich in voor een klein gereformeerd kerkverband in Oostenrijk. „Ik kan me soms nog verwonderen over Gods leiding in mijn leven.”
In haar woonkamer in Zoetermeer serveert Christina Grimmon (53) bij de koffie een typisch Oostenrijkse lekkernij: Mozartkugeln. Ronde chocoladebonbons met een kern van pistachenoten en marsepein.
Ze verkoopt elk jaar tientallen zakjes van het snoepgoed op de school waar ze lesgeeft: het Wartburg College, locatie Revius in Rotterdam. De opbrengst gaat naar Stichting Steun Reformatie Oostenrijk (SSRO), waar Grimmon secretaris buitenland van is.
Grimmon groeide op in een rooms-katholiek gezin in het dorp Taufkirchen an der Trattnach in het noorden van Oostenrijk. Het geloof speelde een belangrijke rol in haar leven. „Ik ging elke zondag naar de kerk. Ik nam deel aan het jeugdwerk en koos ervoor om ook na mijn veertiende godsdienstlessen op school te volgen, ook al was dat niet verplicht.”
Al jong had ze echter veel vragen bij de rooms-katholieke leer. „Ik vroeg me af waarom wij tot Maria baden en haar vereerden. Bij de pastoor kon ik met mijn twijfels terecht. Soms plofte hij op de matrassen in ons jeugdhonk neer en ging urenlang met ons in gesprek. Als we iets met hem wilden bespreken, zei hij: „Zet maar een afspraak in m’n agenda. Jullie weten waar die ligt.” Een echt antwoord op mijn vragen kreeg ik echter niet.”
Tijdens een zomervakantie leerde ze haar toekomstige man Peter Grimmon uit Nederland kennen. Peter, eveneens rooms-katholiek, was met een groep jongeren op werkvakantie in de buurt van Taufkirchen an der Trattnach. Het jaar erop kwam hij alleen terug en kregen ze een relatie.
Omdat Peter Nederlands recht had gestudeerd, besloot het stel zich op Nederland te richten. In 1986 trouwden ze en gingen ze in Zoetermeer wonen. Daar maakte Grimmon kennis met het Nederlandse rooms-katholicisme. „Dat vond ik veel killer dan in Oostenrijk. Het was een echte vergaderkerk. Ik miste de gezelligheid. De pastoor sprak ik nauwelijks, of je moest een afspraak maken.”
Via een folder bij de post kwam het echtpaar in aanraking met de gereformeerde kerk vrijgemaakt. „Die folder bevatte een uitnodiging voor een Bijbelcursus. Dat leek ons wel wat. De naam van de kerk zei ons niets. Gereformeerd, daar konden we ons nog wel wat bij voorstellen. Maar wat was vrijgemaakt?”
De Bijbelcursus was voor Grimmon „een openbaring. Het Woord ging open. Mijn kennis van de Bijbel was tot dan toe heel fragmentarisch. Op die avonden ontdekte ik de rode lijn in de Bijbel. Dat de Heere begint, vasthoudt en doorgaat met Zijn werk. Mijn man had dezelfde ervaring. Heel bijzonder, want veel andere echtparen maken dit niet samen mee.”
Ze besloten afscheid te nemen van de Rooms-Katholieke Kerk en zich aan te sluiten bij de gereformeerde kerk vrijgemaakt in Zoetermeer. „We vonden het heerlijk om ’s zondags een kerk te bezoeken waar de Bijbel opengaat. Om daardoor onderwezen en opgebouwd te worden.”
Hun overstap maakte veel los in hun familie. „Mijn moeder heeft drie jaar nauwelijks met ons gepraat. Als we er waren, hadden we het alleen over de dagelijkse dingen. Ook al heb je kritiek op de Rooms-Katholieke Kerk, weggaan doe je niet, vond ze. Ze liet aan alles merken dat ze ons besluit afkeurde. Ze maakte hatelijke opmerkingen over het bidden voor en het danken en Bijbellezen na de maaltijd. Ze had haar eigen Bijbel weggegooid. Dat kwam door ons, verklaarde ze.”
De relatie met haar moeder kwam nooit meer goed, vertelt Grimmon. „Ze werd ziek en dat maakte haar wat milder. Ze waardeerde het als ik belde en nam ook zelf vaker contact op. Maar praten over het geloof bleef taboe. Vier jaar geleden overleed ze. In boosheid tegenover God. Soms grijpt me dat aan. God beslist haar lot. Dat geeft mij rust.”
Ontstaan
In 1987 hoorde Grimmon dat er in Oostenrijk een gereformeerde kerk was gesticht, slechts 50 kilometer bij haar geboortedorp vandaan. Tijdens een zomervakantie besloot ze er een kijkje te nemen. Ze kwam in contact met ds. Reinholdt Widter.
Widter was vicaris in de Evangelische Landeskirche in Oostenrijk, maar vond dat de kerk te vrijzinnig was geworden. Hij verlangde naar een kerk die de gereformeerde beginselen weer zou uitdragen. Daarom stichtte hij in Neuhofen an der Krems de Evangelisch Reformierte Kirche Westminster Bekentnisses (ERKWB), een gereformeerde kerk die zich baseert op de Westminster Confessie.
In 1998 ontstond er een tweede gereformeerde kerk in Rankweil, daarna in de Zwitserse plaatsen Winterthur (2005) en Basel (2008) en in 2009 in Wenen. Het totale ledental, verdeeld over twee landen, schommelt tussen de 150 en 200 leden. Het kerkverband telt vier predikanten.
In Innsbruck en Bludenz bevinden zich ”Predigtstationen”, dat wil zeggen dat er minimaal een keer per maand een predikant voorgaat. Er zijn plannen voor een nieuwe gemeente in Graz. Een Nederlandse vrijgemaakt gereformeerde predikant overweegt een beroep naar deze stad.
De Stichting Steun Reformatie Oostenrijk, in 1986 opgericht door vier leden van de gereformeerde kerk vrijgemaakt in Dalfsen, steunt het werk van de ERKWB. Grimmon is sinds 2015 secretaris buitenland van de interkerkelijke stichting. „Ik ben God dankbaar dat Hij mijn leven zo heeft geleid dat ik nu iets mag betekenen voor de Oostenrijkse kerken.”
Waarom hebben deze gereformeerde kerken steun nodig vanuit Nederland?
„De gemeenten zijn te klein om financieel zelfstandig te kunnen zijn. De meeste gemeenten tellen niet meer dan vijftig leden, de gemeente in Basel slechts acht. Door financiële steun van de SSRO is een eigen predikantsplaats in Rankweil mogelijk en kan Neuhofen, die op dit moment geen predikant heeft, financieel geholpen worden. Ook de twee Zwitserse gemeenten ontvangen een bijdrage van de SSRO. Wel moet de predikant in Basel ’s nachts in de zorg werken om bij te verdienen.
De ERKWB wil graag starten met kerkplanting in Innsbruck en Graz. Voor het opbouwen van een nieuwe gemeente is echter veel geld en gebed nodig.”
Kerkplanting in Oostenrijk. Kunt u daar iets meer over vertellen?
„In Innsbruck preekt ds. Mayer uit Rankweil één keer in de drie weken in een keuken van een echtpaar met acht oude mopshonden. Er zijn regelmatig belangstellenden die de dienst bezoeken. In de zomermaanden waren dat er zoveel dat er een zaaltje is gehuurd. Wij zouden in Innsbruck graag een gemeente willen beginnen. Een predikant hebben we al. Klaas Rozema, een Nederlandse theologiestudent, bereidt zich voor om naar Innsbruck te vertrekken. Momenteel houdt hij zich bezig met het afronden van zijn studie en het werven van de benodigde financiën. De helft van zijn inkomen moet hij zelf bijdragen.
In Graz zijn meer dan twintig mensen die verlangen naar een gereformeerde prediking. Zo’n royale start hebben wij nog nooit gehad. De vrijgemaakt gereformeerde predikant ds. P. Drost uit Delfzijl overweegt een beroep naar de stad. We zouden ook hier graag een nieuwe gemeente willen stichten.”
Hoe pak je zoiets aan, kerkplanting in Oostenrijk?
„Oostenrijkers zijn een gesloten volk. Je moet de tijd nemen om contacten op te bouwen, vertrouwen te winnen. Ze gaan niet snel in op een uitnodiging van iemand die ze niet kennen. Sommige zeggen wel „jaja”, maar komen er nooit op terug. Door er te zijn, mensen te ontmoeten, met elkaar te eten, win je hun vertrouwen.”
Hoe omschrijft u het geestelijke klimaat in Oostenrijk?
„Zo’n 60 procent van de bevolking noemt zich rooms-katholiek en 5 procent protestants. De secularisatie slaat echter toe in Oostenrijk. Slechts 8 procent van de bevolking bezoekt nog regelmatig een kerkdienst. Dat zijn vooral ouderen. Steeds meer Oostenrijkers zeggen hun lidmaatschap van de kerk op en zoeken hun heil in de toegenomen welvaart of in allerlei vormen van nieuwe spiritualiteit en occultisme.”
Hoe is het om gereformeerd te zijn in Oostenrijk?
„De regering aanvaardde de ERKWB in het begin niet als kerk en plaatste het op een zwarte lijst van sekten. Na protest erkent de overheid de ERKWB nu als religieuze vereniging. Leden ervaren echter nog steeds de gevolgen van de vroegere benadering.
Gereformeerden voelen zich vaak een eenling. Als je vasthoudt aan een regelmatige kerkgang zien mensen je als fanatiek. Je kunt in Oostenrijk bijna beter niet geloven, dan lid zijn van een serieuze kerk als de ERKWB.”
Hoe ziet u de toekomst van de ERKWB?
„Positief, als ik kijk naar wat er gebeurt in Innsbruck en Graz. Ook de andere gemeenten groeien. De gemeente in Basel, een van de meest onkerkelijke steden van Zwitserland, organiseerde lezingen over de Reformatie. Daar kwamen veertig mensen op af, voornamelijk buitenkerkelijken. Dat vind ik heel bijzonder. Het zou mooi zijn als er op termijn in alle negen Oostenrijkse bondsstaten een gereformeerde kerk ontstaat.”
Christina Grimmon
Christina Andorfer werd op 28 januari 1965 geboren in Grieskirchen in Oostenrijk. Na de middelbare school volgde ze een vakopleiding voor coupeuse in Wels. Nadat ze haar man Peter leerde kennen, verhuisde ze naar Nederland. Ze volgde een avondopleiding en ontving haar vwo-diploma. In 2011 en 2014 haalde ze haar bachelor en master voor Duits. Sinds 2014 is ze docente Duits aan het Wartburg College, locatie Revius, in Rotterdam.
Sinds 2015 is Grimmon secretaris buitenland bij Stichting Steun Reformatie Oostenrijk (SSRO). De SSRO is een interkerkelijke stichting die de Evangelisch Reformierte Kirche Westminster Bekentnisses (ERKWB), een gereformeerd kerkverband dat zich baseert op de Westminster Confessie, steunt. De ERKWB komt sinds 2009 jaarlijks in een synode bijeen.
Grimmon is getrouwd en woont met haar man Peter in Zoetermeer. Het echtpaar heeft vier zoons. Het gezin kerkte bij de gereformeerde kerk vrijgemaakt, maar sloot zich vanwege onvrede om liturgische vernieuwingen in 2007 aan bij de hervormde Morgenstergemeente in Zoetermeer.
