Hoog opgestoken kraag, muts over de oren, tas in de hand. Bij de bed-bad-broodvoorziening (BBB) aan de Walborg in Amsterdam stappen uitgeprocedeerde asielzoekers deze vrijdagochtend de ijzige kou in. Voor negen uur moeten ze de locatie voor nachtopvang verlaten.

Annette Kouwenhoven en Co van Melle groeten de overwegend Afrikaanse mensen vriendelijk, geven hun een hand en maken een praatje. Al bijna tweeënhalf jaar staan ze hier elke ochtend. Goede Morgen Team, zo noemden ze zich eerst. Tegenwoordig heten ze Amsterdam City Rights.

Deze vrijdag kijkt een delegatie van de Raad van Kerken (RvK) over hun schouders mee. Het werkbezoek van de RvK begint bij de BBB, waar zo’n tachtig uitgeprocedeerde vluchtelingen hebben geslapen en ontbeten. Overdag is de voorziening gesloten.

„Het is deze week wel heel bitter koud”, zegt Van Melle (81). De gepensioneerde arts is alert op mogelijke gezondheidsproblemen van de mensen. „Vanochtend heb ik al een recept uitgeschreven: een eiwitdrankje voor iemand die ondervoed is. Op het recept heb ik ”noodfonds” geschreven. Daarmee kunnen mensen bij drie apotheken in Amsterdam terecht.”

Een man uit Bangladesh, die zeven maanden in de BBB slaapt, komt naar buiten. Even later groet Van Melle iemand uit Sierra Leone, die hier vanaf november een bed heeft. De mannen gaan op weg naar het Wereldhuis. Daar kunnen mensen zonder verblijfspapieren terecht voor koffie, een warme maaltijd en een luisterend oor.

„Het Wereldhuis is overdag de hangplek voor deze mensen”, zegt Van Melle. Hij vertelt dat de deur van het diaconaal centrum onlangs dicht bleef vanwege problemen met de waterleiding. Het zit hem dwars dat de BBB op zo’n moment overdag niet open is. „Ik heb twee keer gevraagd of deze mensen bij min 8 graden hier binnen mochten blijven. Nee, dat kon niet. Ze moesten de straat op en buiten blauwbekken.”

Winteropvang

Een deel van degenen die eerder in de BBB sliepen, kan daar door aangescherpte regels sinds enkele maanden niet meer terecht. Het betreft mensen die via een ander Europees land naar Nederland kwamen en –op grond van het zogeheten Dublinverdrag– terug moeten naar bijvoorbeeld Italië om daar hun asielaanvraag in te dienen.

Een van hen is Salomon (28) uit Eritrea. Hij ontmoet met een groep landgenoten de RvK-delegatie in de winteropvang van het Leger des Heils aan de Nieuwe Looiersstraat. Vanwege de winterregeling kunnen de Dublinclaimanten tot 1 april hier een bed krijgen in slaapzalen voor 11 tot 28 personen, verdeeld in kleine cabines.

„Het is hier slechter dan in de BBB”, zegt Salomon. „Daar zijn bijvoorbeeld wasmachines om je kleren te wassen, hier niet.” In augustus is hij achttien maanden in Nederland en kan hij hier asiel aanvragen omdat dan de Dublinclaim vervalt. Tot die tijd probeert hij te overleven.

Salomon is benieuwd wat de kerken voor hem en zijn lotgenoten kunnen betekenen, bijvoorbeeld in het weekend, als het Wereldhuis in principe gesloten is. Ds. G. Scholte, voorzitter van de taakgroep vluchtelingen van de Amsterdamse RvK, legt uit dat hulp bieden vaak lastig is, bijvoorbeeld doordat kerkgebouwen in het weekend in gebruik zijn voor diensten of worden verhuurd. „Onze missie is helpen waar geen helper is. Als we ad hoc helpen, is dat altijd onder protest en met de oproep: Overheid, neem uw verantwoordelijkheid.”

Werkbezoek RvK

Een delegatie van de Raad van Kerken (RvK) bracht vrijdag een werkbezoek aan instellingen in Amsterdam die uitgeprocedeerde vluchtelingen opvangen. Doel van het bezoek was „de solidariteit zichtbaar maken van de kerken met vluchtelingen in Nederland en met de vele vrijwilligers die vanuit de kerken zich inzetten voor betere opvang en begeleiding.”

Zo’n vijftien personen namen deel aan het bezoek, onder wie een Russisch-orthodoxe priester en afgevaardigden van de Haagse organisatie voor Stad en Kerk, de diaconale organisatie Kerk in Actie en de Amsterdamse RvK.