Na dagen van speculaties trok Flynn maandagavond zelf de conclusie dat zijn positie als nationale veiligheidsadviseur onhoudbaar was geworden. In zijn afscheidsbrief stelde hij zonder kwade opzet „onvolledige informatie” te hebben verstrekt over gesprekken met de Russische ambassadeur Kisljak. Dat gebeurde volgens bronnen van The Washington Post na de Amerikaanse verkiezingen, maar nog voordat Trump daadwerkelijk president was.

Bittere pil

Flynn heeft wekenlang beweerd dat hij in die contacten met geen woord gerept heeft over opheffing of verzachting van de sancties die president Barack Obama aan Rusland had opgelegd vanwege het verspreiden van e-mails waardoor Hillary Clinton in een kwaad daglicht kwam te staan. Krachtens een wet uit 1799 is het Amerikaanse burgers verboden om met vreemde mogendheden te onderhandelen over conflictpunten.

De waarschuwing dat Flynn zijn boekje te buiten is gegaan, werd al een maand geleden gegeven door toenmalig minister van Justitie Sally Yates. Ze attendeerde erop dat Trumps veiligheidsadviseur vanwege zijn „voortijdige contacten” mogelijk kwetsbaar was voor chantage door de Russen. Later deelde de Amerikaanse inlichtingendienst FBI mee te beschikken over transcripties van de gesprekken. Daaruit bleek dat Flynn wel degelijk had gesproken over de sancties.

Het aftreden van Flynn kan gezien worden als een overwinning voor vicepresident Pence. Hij heeft tegenover de media steeds gezegd dat hij niet op de hoogte was van de gesprekken met de Russische ambassadeur toen hij als voorzitter van de sollicitatiecommissie Trump positief adviseerde over de benoeming van Flynn tot veiligheidsadviseur. Flynn liet Pence ook in de media vertellen dat er niets onoorbaars was besproken. De vicepresident had dus in commissie gelogen. Hij was daar woedend over.

Voor president Trump is het aftreden van Flynn een bittere pil. Bekend is dat de president zeer op hem gesteld is omdat Flynn net als Trump bij de politieke elite als een buitenbeentje te boek staat.

Gedwongen of niet?

In de tv-show The Apprentice, waarin Trump op zoek ging naar een opvolger voor een van zijn bedrijven, stond de huidige president bekend om zijn harde manier van ontslaan. Met het ontslag van naaste medewerkers zou hij het echter altijd moeilijk hebben gehad. Als ondernemer liet hij dat altijd door anderen opknappen. Dat Flynn maandag zelf zijn vertrek aankondigde moet voor Trump een opluchting zijn geweest.

Of de veiligheidsadviseur door medewerkers van Trump hiertoe is gedwongen, blijft onduidelijk. Wel is bekend dat Steve Bannon, de belangrijkste adviseur van de president, tegen Flynn heeft gezegd: „Doe wat je moet doen.”

Opvallend was wel dat Trump maandag tijdens een persconferentie met de Canadese premier Trudeau alle vragen over Flynn ontweek. Dat zou erop wijzen dat het Witte Huis de beschuldigingen van de FBI serieus nam.

Het vertrek van Flynn wordt door de tegenstanders van Trump gezien als een bewijs van het gerommel in de nationale veiligheidsraad. Voor hen blijft de vraag wie er op de hoogte was van de nauwe contacten met Rusland, en wat er precies besproken is. Vlak na een gesprek tussen Flynn en de Russische ambassadeur besloot Poetin geen vergelding uit te voeren tegen de VS voor een verzwaring van enkele sancties.

Trump prees deze zet meteen als „heel slim.” Het kan toeval zijn, maar het kan ook zijn dat Flynn niet op eigen houtje handelde. Democraten dringen aan op een onderzoek van de Senaat naar de banden tussen Rusland en de regering-Trump, en ook enkele Republikeinen beginnen hiernaar te neigen.

Trump heeft de gepensioneerde generaal Keith Kellog benoemd als Flynns tijdelijke opvolger.

Meer achtergronden over de politieke verwikkelingen in de VS leest u in ons thema Republikeinen aan de macht.