In Europa zijn dit jaar veel stembussen te zien. In Nederland, Frankrijk, Italië en Duitsland zijn parlementsverkiezingen, en de Franse kiezen ook een president. Waarschijnlijk krijgt de rechtse leider Marine Le Pen van het Front National veel stemmen. Ook in andere landen staan de nationalisten (of patriotten, zoals ze zichzelf noemen) op winst.

Uit vijf landen kwamen de partijen samen: Front National uit Frankrijk, Geert Wilders van de PVV uit Nederland, de FPÖ uit Oostenrijk, Forza Italia uit Italië en de AfD (Alternative für Deutsch land) uit Duitsland.

Het werd een feestje. Net als van de inauguratie van Trump vrijdag zijn er verschillende getallen in omloop. Duidelijk is dat het aantal tegendemonstranten vele malen hoger lag dan het aantal congresgangers. In de zaal waren niet meer dan 1000 mensen (sommige Duitse media houden het op 700), maar buiten de zaal waren er zeker 3000 (mogelijk zelfs 5000). Leidende politici uit Duitsland en zelfs Luxemburg waren erbij om luidkeels schande te spreken van de bijeenkomst.

Of het congres bewust daags na de inauguratie van Trump was gepland, is niet duidelijk. Wel is helder dat ze dezelfde toon zoeken als de Amerikaanse president in zijn eerste rede: de elite ziet de kleine man niet staan, de vreemdeling wordt kritiekloos binnengehaald, en de oude waarden worden bij de vuilnis gezet.

Actievoerders in Koblenz hadden kartonnen poppen meegebracht van Hitler en Mussolini, om zo de manifestatie het stempel fascistisch te geven. Op het congres werden echter alle vruchten van de culturele revolutie van de jaren zestig verdedigd, zoals het individualisme en de zelfbeschikking. Het zijn juist deze moderne verworvenheden die zij willen verdedigen tegen de gevaarlijke nieuwkomers. Niks ouderwets fascisme dus.

Wat ook telt, is dat Trump tegen de voorspelling van de peilingen in werd gekozen. Dat gold ook voor de stem voor het Britse vertrek uit de EU. Dat helpt om het beeld op te roepen dat de elite die de media beheerst, tegen deze politieke familie is. De stem voor Trump en de brexit stimuleert dan ook enorm: het onmogelijke is mogelijk. In alle Europese verkiezingen willen de nationalisten de meerderheid halen.

Deze partijen hebben daarom weinig met de gevestigde media. Diverse Duitse kranten en omroepen werden in de zaal geweigerd.

Nog niet eerder slaagden de partijen erin samen op één podium te staan. Dat dit nu wel lukt, heeft deels te maken met de oprichting van de nieuwe rechtse fractie in het Europees Parlement in 2015: Europa van Naties en Vrijheid (ENF). Eén van de twee AfD-vertegenwoordigers in het EP is daar lid van, alsmede het Front National en de FPÖ.

Het congres werd daarom gepresenteerd als een ENF-manifestatie, en was georganiseerd door Marcus Pretzell, de Duitse AfD-vertegenwoordiger en echtgenoot van AfD-leider Frauke Petry.

Binnen de AfD ligt het optreden van het echtpaar Pretzell-Petry echter gevoelig. Nog maar twee jaar geleden distantieerde Petry zich uitdrukkelijk van het Front National. Vanouds staat deze beweging immers bekend als extreemrechts. De oprichter van de beweging, Jean-Marie Le Pen, heeft er plezier in de Holocaust te relativeren. Dat is iets wat in Duitsland moeilijk te verkopen valt.

Maar onder Marine Le Pen heeft Front National een ontwikkeling doorgemaakt. Ook binnen de Nederlandse PVV leidde de aankondiging dat Wilders met Le Pen zou gaan samenwerken enkele jaren geleden tot veel kritiek. Maar inmiddels zijn de twee blonde leiders openlijk bondgenoten.