Woensdag vertrokken we naar een tweetal kibboetsen. De kibboets Sa’ad ligt op slechts 3 kilometer van de grens met Gaza. We zien de Palestijnse stad duidelijk liggen. Hier is hard gevochten. Bij de oprichting van de staat Israël, maar ook recent nog, in 2014. Toen sloegen gemiddeld twintig raketten per dag in. Wonderlijk genoeg, zo wordt het hier beleefd, vielen er geen slachtoffers. God beschermt ons, mogen we horen.

In Sa’ad bezoeken we een bloemenkwekerij. Het bedrijf is gespecialiseerd in twintig soorten. De vuurrode amaryllissen staan er prachtig bij. We worden bijgepraat over de kansen en problemen. Opvallend is dat de kennis met name uit Nederland komt. Nog steeds wordt ons land minstens twee keer per jaar door de Israëliërs bezocht om oplossingen door te spreken. Mooi om te zien hoe in Nederland opgebouwde kennis hier gebruikt wordt.

In de kibboetsen aan de grens met Gaza genieten ondernemers voordelen. De overheid wil stimuleren dat deze plekken bewoond blijven en voorkomen dat er –vanwege de Palestijnse terreur– een niemandsland zou ontstaan. Zo is arbeid belastingvrij, zijn er talrijke subsidies en is er veel grond beschikbaar. Hier liggen ook kansen voor Nederlandse ondernemers. Door het klimaat is de bouw van bijvoorbeeld stallen of kassen er goedkoop.

In de kibboets Karmia, eveneens prachtig gelegen in de groene heuvels van Judea, bezoeken we een melkveebedrijf. Maar liefst 450 koeien worden hier gehouden. Dit bedrijf staat in Israël op nummer 1 met de melkproductie per koe. Die ligt gemiddeld op 14.400 kilo per jaar! Ter vergelijking: in Nederland is het gemiddelde 8500 kilo melk per koe en toppers komen tot 12.000 kilo. De hoge melkproductie is te danken aan een speciaal ras –een kruising van Nederlandse, Syrische en Israëlische koeien– en zelf ontwikkeld voer.

Een Israëlische ambtenaar geeft aan uit te zien naar meer samen werking met Nederland. Als de Nederlandse ambassade een landbouwattaché krijgt, zou dat bijvoorbeeld helpen om de uitwisseling van kennis en het benutten van kansen voor ondernemers op een hoger niveau te krijgen. Laat dat nu precies in ons verkiezingsprogramma staan.

In de kibboets worden ook mishandelde en misbruikte meisjes opgevangen. Triest om hun verhalen te horen. Maar ook moed gevend om te zien hoe ze geholpen worden. Ze krijgen niet alleen opvang en zorg, maar ook een opleiding, zodat ze een hoopvolle toekomst hebben. Woensdagavond begonnen de meereizende Nederlandse ondernemers spontaan een inzamelingsactie voor hen. Mooi om te zien hoe het zoeken naar kansen voor ondernemers samengaat met daden van barmhartigheid. Zo hoort het.