Niet dat de keuze voor Van der Bellen door 53 procent van de Oostenrijkers nu echt overtuigend is. De tegenkandidaat van de rechtspopulistische beweging FPÖ, Hofer, scoorde slechts een handjevol punten minder. Dat betekent dus dat het mandaat voor een „liberaal, kosmopolitisch Oostenrijk”, waarover Van der Bellen in de campagne sprak, niet bijzonder groot is. Maar voldoende om het ambt te krijgen.

De twee kandidaten weerspiegelden in zekere zin de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Van der Bellen als het broertje van even liberale Hillary Clinton, en Hofer als kameraad van de populist Trump. Hoewel moet worden gezegd dat Hofer beslist een slag beschaafder is. Ook binnen zijn eigen partij is hij wat dat betreft een positieve uitzondering. Dat neemt natuurlijk niet weg dat de geschiedenis van de FPÖ besmet blijft; enerzijds door het naziverleden van sommige oprichters, en anderzijds door het optreden van de extreemrechtse leider Jörg Haider rond de eeuwwisseling.

Het verlies van Hofer betekent ook in geen geval dat de FPÖ is verdwenen. De massale steun die er zondag voor Hofer was, kan zomaar terugkomen tijdens de parlementsverkiezingen in 2018. Een rechtspopulistische regering van de FPÖ is beslist niet denkbeeldig.

De toestand in Italië is momenteel echter een grotere uitdaging voor Europa. Premier Renzi begon 2,5 jaar geleden als iemand van een nieuwe generatie. Voor serieuze mensen was hij na de jaren van Berlusconi een verademing. Zijn stijl paste veel beter bij het staatsmanschap dat in West-Europa als gewenst wordt gezien. Zijn vertrek is daarom een verlies.

Toch bleek Renzi niet het baken van stabiliteit dat Italië nodig had. Vandaag blijkt hoezeer hij zichzelf heeft overschat. Aan het begin van zijn optreden toonde hij zijn overmoed door grote hervormingen te beloven. Terwijl hij wist dat dit in Italië heel moeilijk is. Het staatsrecht is daar niet op ingesteld.

Renzi wilde de positie van de twee kamers aanpassen. In de Senaat zouden slechts 100 van de huidige 315 zetels overblijven, en deze zou ook bevoegdheden verliezen. Inhoudelijk was dat verdedigbaar.

Renzi heeft echter de fout gemaakt zijn politieke lot te verbinden aan een referendum over een wijziging van de grondwet. Daarmee riep hij eigenlijk een stemming uit over de zittende regering. En die valt overduidelijk negatief uit.

De Europese Unie was er het afgelopen jaar al niet stabieler op geworden. Daarvoor hoef je maar rond te kijken in de grote lidstaten. De Britten kozen voor vertrek uit de EU. De Franse president Hollande stelt zich niet herkiesbaar. En de positie van de Duitse kanselier Merkel is ook niet meer zo sterk als vier jaar geleden. Voor 2017 blijft het Europese weerbericht dus: onzeker en wisselvallig.