Schippers zet in op „beschaafde” stervenswet
Wat is barmhartigheid tegenover levensmoede ouderen met een duurzame doodswens? In de Tweede Kamer zijn de meningen verdeeld. Minister Schippers (VWS) kreeg woensdag groen licht voor een „beschaafde” stervenswet. SP, CDA, ChristenUnie en SGP zijn tegen.
Overhaast? Onzorgvuldig? Nee, zo is het kabinet beslist niet omgesprongen met het adviesrapport van de commissie-Schnabel over stervenshulp aan levensmoede ouderen, zei Schippers woensdag in een Tweede Kamerdebat. Na de ontvangst ervan, in februari, ontspon zich in de ministerraad een intensief beraad, schetste de minister van Volksgezondheid. Daarbij namen alle bewindslieden de gelegenheid „om dat advies goed te bestuderen.” Dat duurde tot de kabinetsbrief van twee weken geleden. Zeven maanden dus.
Eigenlijk duurt de bezinning op de voltooidleventhematiek al zes jaar, voegde Schippers daaraan toe. Ze verwees naar het burgerinitiatief Uit Vrije Wil voor het legaliseren van stervenshulp aan 70-plussers. De organisatoren daarvan haalden al in 2010 116.871 handtekeningen op.
De commissie-Schnabel ontraadde het kabinet om werk te maken van een nieuwe stervenswet. VVD, PvdA, D66, GroenLinks en 50PLUS, die voor een regeling zijn, stonden gisteren zodoende voor de taak te motiveren waarom ze dat advies in de wind sloegen. PvdA-Kamerlid Wolbert was daar helder over: de cruciale aanname uit het rapport dat nu maar een kleine groep levensmoede ouderen niet onder de euthanasiewet valt, is feitelijk onjuist.
Jaarlijks stoppen zo’n 2500 ouderen met eten en drinken, om zo de dood te bespoedigen, hield zij de Kamer voor. „Kijken we daarvoor weg? Vinden we dat de samenleving dat zelf moet oplossen? Ontkennen we de situatie van die mensen, die zo wanhopig zijn dat zij deze dood verkiezen boven het in leven blijven en lijden aan het leven?”
Die vraag vormde de kern van het debat: Wat is barmhartigheid tegenover deze groep? Voor een Kamermeerderheid én voor het kabinet is het antwoord helder: stervenshulp regelen. „Is dat niet ook een vorm van beschaving?” vroeg Schippers gisteren.
SP, CDA, ChristenUnie en SGP willen dat het kabinet het advies-Schnabel volgt en afziet van een stervenswet. Houd het bij de euthanasiewet, zei CDA-Kamerlid Bruins Slot. „Een stervenswet kan ouderen bewust of onbewust stimuleren om er een eind aan te maken om bijvoorbeeld hun kinderen niet tot last te zijn”, citeerde ze uit het adviesrapport.
SGP en ChristenUnie hekelden de nieuwe visie op barmhartigheid. „Barmhartigheid is dus niet langer: mensen nabij zijn en helpen met het leven. Barmhartigheid is een einde aan het leven laten maken”, concludeerde SGP-leider Van der Staaij. „Laat je iemand dan eigenlijk niet in de steek, hoe mooi barmhartigheid ook klinkt? En zeg je als samenleving dan niet: we accepteren dat uw leven geen zin meer heeft?”
Over de vormgeving van de nieuwe stervenswet zitten de voorstanders nog niet op één lijn. Dat bleek toen Schippers ging opsommen welke aanbevelingen van de adviescommissie het kabinet wél overneemt. De veiligheid van kwetsbare ouderen moet gegarandeerd zijn, zo hield zij de Kamer voor. Het kabinet wil daarom dat een stervenshulpverlener straks „per definitie” een medische achtergrond heeft.
Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) somde nog meer zorgvuldigheidseisen op. Ouderen die stervenshulp willen, moeten hun doodswens schriftelijk vastleggen, de stervenshulpverlener moet een dossier bijhouden en ingewilligde verzoeken zijn meldplichtig, zodat een commissie ze achteraf kan beoordelen op hun zorgvuldigheid. In beginsel blijft hulp bij zelfdoding ook strafbaar; de begeleider die over de schreef gaat, kan worden vervolgd.
Het wekte de argwaan van D66-Kamerlid Dijkstra. „De autonomie van de hulpvrager staat straks in de nieuwe wet toch wel echt centraal?” vroeg zij het kabinet.
„We hebben nog een intensief traject te gaan”, verzuchtte VVD-Kamerlid Rutte in een slotbeschouwing. Maar, voegde hij eraan toe: „Vandaag hebben we een heel belangrijke, fundamentele stap gezet.”
