Satelliet en lander ExoMars bereiken rode planeet
Het is vandaag een spannende dag voor de Europese en Russische wetenschappers die betrokken zijn bij de missie ExoMars: landingsmodule Schiaparelli zal afdalen naar het oppervlak. Het ”moederschip”, de Trace Gas Orbiter (TGO), zal ondertussen een aantal koerscorrecties uitvoeren om in een baan rond Mars te komen.
De twee ruimtevaartuigen werden zeven maanden geleden met een Protonraket gelanceerd vanaf de Russische lanceerbasis in Baikonoer en zetten daarop koers richting de rode planeet.
Als landingsplaats hebben de Europese ruimtevaartorganisatie ESA en het Russische Roskosmos Meridiani Planum gekozen, een regio dicht bij de evenaar. In dit gebied landden in 2004 de twee Amerikaanse Marsrovers Opportunity en Spirit.
Met Schiaparelli wil de vluchtleiding landingstechnieken testen die mogelijk gebruikt zullen worden bij het tweede fase van de missie: een verkenner die vanaf 2020 op Mars moet rondrijden. Dat een afdaling niet altijd goed verloopt, ervoer ESA in 2003 met de Beagle 2: na de landing kreeg de vluchtleiding geen enkel teken van leven.
Uniek
Schiaparelli kan niet over het oppervlak rijden, maar zal op de plaats waar hij neerkomt wat metingen verrichten. Mogelijk raast er op het moment van landing een zandstorm over Meridiani Planum. Dat biedt een unieke kans om een atmosfeer vol stofdeeltjes te analyseren. De lander heeft apparatuur aan boord die de windsnelheid en -richting meet, de luchtvochtigheid en -druk, de temperatuur en de helderheid van de lucht. Hij gebruikt niet-oplaadbare batterijen die het ten minste vier Marsdagen –vier keer 24.37 uur– moeten uithouden.
De Trace Gas Orbitersatelliet zal ondertussen in een baan rond Mars blijven draaien en metingen verrichten aan de atmosfeer, vooral aan het broeikasgas methaan. Deze gegevens zijn van belang voor de beslissing waar de rover in 2020 zal landen. Het idee is namelijk dat methaan ontstaat door geologische activiteit of doordat levende wezens het gas produceren. Heel wat wetenschappers op aarde hopen ooit dat laatste vast te kunnen stellen.
Langzaam maar zeker zal de TGO-satelliet afdalen naar een lagere baan. Na aankomst van de Marsrover in 2020 zal hij behalve als meetstation ook dienstdoen als communicatielink tussen de rover en de vluchtleiding op aarde.
Het ExoMarsprogramma, dat al sinds 2005 loopt, moest een aantal keren volledig op de schop. ESA werkte in eerste instantie samen met de Amerikanen, maar vanwege bezuinigingen trok NASA zich in 2012 terug. Europa ging daarop in zee met de Russen. Voor het tweede deel van de missie leveren zij de Protonraket en het landingsplatform. ESA zal de rover bouwen en het merendeel van de instrumenten.
