„Zelfdoodplan kwam onverwacht”
Het plan van het kabinet om een regeling te treffen voor hulp bij zelfdoding „zet helaas fundamenteel een wissel om”, stelt prof. dr. M. J. Verkerk.
Verkerk, bijzonder hoogleraar christelijke wijsbegeerte in Eindhoven, is „diep geschokt” door het woensdag naar buiten gebrachte voorstel van de ministers Schippers (VWS) en Van der Steur (Veiligheid en Justitie). Dit plan sluit slecht aan bij het advies dat de commissie-Schnabel, waar Verkerk zitting in had, begin februari aan het kabinet uitbracht. Dat had als strekking dat de euthanasiewet goed functioneert en niet verruimd hoeft te worden. Ook was dit rapport uiterst sceptisch over het mogelijk maken van hulp bij zelfdoding.
Dat het kabinet nu toch met dít voorstel komt, had Verkerk daarom niet verwacht. „Als je je realiseert dat er destijds een breed samengestelde commissie is opgetuigd, met een voorzitter die niet de eerste-de-beste is, en die al van tevoren een ”commissie van wijzen” werd genoemd, dan is het erg schokkend om te zien hoe men nu met dat advies omgaat.”
Voor zover de bewindslieden Schippers en Van der Steur zich beroepen op het rapport van de commissie-Schnabel, doen ze dat „uiterst selectief”, stelt filosoof Verkerk. „Wij zeiden destijds: de procedures van de euthanasiewet werken goed. Het kabinet gaat nu met die uitspraak aan de haal door te suggereren: voor hulp bij zelfdoding gaan wij gelijksoortige procedures maken, dus ook dat wordt een verantwoorde wet. Maar die redenering klopt niet, want we hebben het hier over volstrekt ongelijksoortige zaken.”
De commissie-Schnabel heeft steeds gezegd dat autonomie niet aan de basis van de euthanasiewet ligt en dat de overheid geen taak heeft om de wens van een individu tot hulp bij zelfdoding te faciliteren, benadrukt Verkerk. „Onze overtuiging was: een individu mág zoiets eigenlijk niet aan anderen vragen.”
Ook in het buitenland –met uitzondering van België– zie je nergens dat overheden hiervoor voorzieningen treffen, stelt Verkerk. „Nu Nederland dit wel gaat doen, gaat er beslist een wissel om.”
Het kabinet is gevallen voor de verleiding van het autonomiedenken, vindt Verkerk. „Het kabinet onderschat gigantisch dat juist de doelgroep waarover we het nu hebben, helemaal niet autonoom is. Wij mensen zijn in allerlei opzichten zeer afhankelijke wezens.” Het is bovendien illusoir te denken dat je voor deze problematiek objectieve criteria kunt ontwikkelen en toepassen. „Het technocratische van het huidige voorstel, alsof we alles met procedures en regeltjes kunnen gladstrijken, stuit mij tegen de borst.”