De leiding van de Republikeinse partij in Amerika wist het. Trump is niet geschikt als kandidaat voor het presidentschap. Desondanks werd hij genomineerd door de Republikeinse kiezer. Op hoop van zegen. Maar nu zitten ze met de brokken. Trump is nog erger dan ze in hun meest boze droom hadden bedacht. De schade is enorm.
De invloedrijke Republikein en voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, Paul Ryan, zei maandag in een telefonische vergadering met fractiegenoten dat hij niet van plan is de kandidatuur van Trump nog langer te verdedigen. Ryan gaat zich in plaats van campagne te voeren voor Trump richten op het behoud van de Republikeinse meerderheid in het Congres.
Hoewel Ryan niet openlijk afstand nam van Trump, vatten enkele afgevaardigden dat wel zo op. Dana Rohrabacher, een conservatieve veteraan uit Californië, kwam er daarom later in het overleg op terug. Zij noemt Ryan en zijn medestanders “lafaards”. Andere sympathisanten van Trump zeggen dat niet de presidentskandidaat maar Ryan de partij in gevaar brengt omdat mensen die hun stem geven aan Trump door deze oppositie (mogelijk) niet op Republikeinse kandidaten voor het Congres zullen stemmen. Ryan maakte toen duidelijk dat hij zijn steun aan Trump niet formeel intrekt.
Trump zelf reageerde zoals zo vaak onmiddellijk via Twitter op het nieuws. „Paul Ryan zou meer tijd moeten besteden aan het op orde krijgen van de begroting, aan banen en illegale immigratie en niet zijn tijd verdoen met het bestrijden van de Republikeinse genomineerde.”
Ryan is niet de enige die afstand neemt van Trump. Binnen de Republikeinse partij is er ongemeen scherpe kritiek op de eigen kandidaat. Persbureau Reuters becijferde dat zeker 160 van de 332 Republikeinse gouverneurs, senatoren en afgevaardigden hun afschuw hebben uitgesproken over de schunnige taal jegens vrouwen in een filmpje uit 2005 dat The Washington Post vrijdag openbaar maakte.
Prominente partijleden gingen zelfs zover dat ze publiek vertelden niet op Trump te zullen stemmen. John McCain, die in 2008 een gooi deed naar het presidentschap, verklaarde dat Trump alle steun had verspeeld. “Ik heb nog nooit op een Democratische presidentskandidaat gestemd, maar mijn vrouw Cindy en ik schrijven op het stemformulier de naam van een goede conservatieve Republikein die de kwaliteiten heeft om president te worden.”
John Kasich, de gouverneur van Ohio die dit jaar deelnam aan de voorverkiezingen zei: “Amerika heeft beter verdiend. Wat er vrijdag naar buiten is gekomen is verschrikkelijk, maar dat is niet waarom ik mijn beslissing heb genomen. Het is een optelsom van zijn woorden en daden waar veel mensen voor hebben gewaarschuwd.”
Ook Trumps running mate Mike Pence voelde zich erg ongemakkelijk. Hij wilde de uitspraken van zijn baas absoluut niet verdedigen. Mede daarom suggereerden verschillende media maandag dat de relatie tussen Donald en Mike ernstig onder druk staat. Overigens zouden niet alleen de schunnige uitspraken van Trump daar oorzaak van zijn. De afgelopen dagen bleek ook dat de twee niet op een lijn zitten als het gaat om de aanpak van de problemen in Syrië. “Er verschijnen barsten in de relatie Trump-Pence”, kopte de website Politico. “De relatie Donald Trump met Mike Pence heeft zojuist een duikvlucht genomen”, noteerde The Washington Post. “Het wordt snel erger,” aldus de invloedrijke krant.” The Washington Times deed verslag van een verzoek van de Libertarian Party aan Pence om het Republikeinse kamp te verlaten en zich aan te sluiten bij zijn eigen presidentskandidaat Gary Johnson. Pence lijkt echter Trump trouw te blijven. Na afloop van het debat, maandagnacht, feliciteerde hij The Donald.
Gouverneur Bill Haslam van de staat Tennessee riep volgens de krant The Atlantic Trump op plaats te maken voor Mike Pence. Hetzelfde deed Carly Fiorina, de voormalige topvrouw van Hewlett-Packard die vicepresident zou zijn geworden als Republikeinse kandidaat Ted Cruz president was geworden. Zij sprak zaterdag: “Vandaag vraag ik Donald Trump om op te stappen en vraag ik het Republikeinse Nationale Comité om hem te vervangen voor gouverneur Mike Pence.”
Dergelijke verzoeken aan Pence hebben weinig realiteitswaarde. De stembiljetten zijn in bijna alle staten al gedistribueerd. In sommige districten is het zelfs al mogelijk om te stemmen. President Obama heeft dat bijvoorbeeld al gedaan, al zal helder zijn dat Trump daardoor geen streepje achter zijn naam heeft kunnen plaatsen.
De enige mogelijkheid is dat Trump zelf van zijn kandidatuur afziet. Dan neemt Pence automatisch zijn plaats in. Maar daar hoeft niemand op te rekenen. The Donald stuurde zaterdag een tweet de wereld in: “Opgeven dat doe ik nooit.”
Het optreden van Trump heeft de Republikeinse partij veel schade gedaan. Om die te beperken kiest Paul Ryan er voor om zich te concentreren op de verkiezingen voor het Congres die ook op 8 november worden gehouden. Op dit moment hebben Republikeinen in beide afdelingen van het parlement de meerderheid. Daardoor kunnen ze de progressieve ideeën van Democratische president neutraliseren. Verlies van die meerderheid wil Ryan koste wat het kost voorkomen. Dat zal overigens nog een hele toer worden. Met dank aan Trump.
