„Van de eerste ALS-patiënt die ik in behandeling kreeg 25 jaar geleden tot de patiënt waarbij ik deze week de diagnose ALS stelde, kreeg ik dezelfde vraag: Waarom ik? Wat heb ik verkeerd gedaan dat ik deze ziekte kreeg?”, aldus ALS-onderzoeker Eva Feldman van Alfred Taubman Medical Research Institute van de Universiteit van Michigan in Ann Arbor (VS). „Ik wilde voor mijn patiënten het antwoord op die vraag weten.”

Feldmans team onderzocht 156 mensen met en 128 zonder ALS. Met name de beroepsmatige blootstelling aan gifstoffen had de belangstelling van het team. Het bloed van alle onderzochte personen bevatte afbraakproducten van pesticiden, stelden de wetenschappers dinsdag in het wetenschappelijke tijdschrift JAMA Neurology.

„We troffen de giftige chemicaliën zowel aan in mensen met ALS als in mensen zonder de ziekte. Maar personen met ALS hadden hogere concentraties pesticiden in hun bloed”, aldus Stephen Goutman, directeur van een ALS Clinic in Michigan. „We worden allemaal zonder dat we het weten blootgesteld aan pesticiden; via de lucht, het water en onze voeding. En deze stoffen, met name DDT, kunnen nog tientallen jaren na het spuiten aanwezig blijven in het milieu.”

Goutman houdt wel een slag om de arm. „Iedereen wordt blootgesteld aan een mix van giftige chemicaliën. Het is voor ons de uitdaging erachter te komen welke stof uiteindelijk leidt tot zenuwschade.”

Feldman: „Dit onderzoek betekent een eerste en belangrijke stap in het vaststellen welke stoffen ALS veroorzaken; en om de ”waarom-vraag” van mijn patiënten te beantwoorden.”

Autisme

Pesticiden zijn al langer verdacht. Ze worden onder meer gerelateerd aan verhoogd risico op leukemie bij kinderen. Pesticiden zouden het erfelijk materiaal van het ongeboren kind beschadigen, zo blijkt uit diverse onderzoeken. Kinderen met een vader die beroepsmatig in aanraking komt met pesticiden lopen 2,7 keer meer kans op leukemie.

Blootstelling aan bepaalde gewasbeschermingsmiddelen tijdens en kort voor de zwangerschap van de moeder vergroten ook het risico op autisme bij het kind. Dat blijkt uit een onderzoek van de universiteit van Californië uit 2014. Vrouwen die tijdens de zwangerschap binnen een straal van 1,25 tot 1,75 kilometer van een boerderij of van landbouwgrond wonen, hebben volgens het onderzoek 60 procent meer kans op een autistisch kind.

Ook worden pesticiden gelinkt aan aandoeningen als epilepsie, de ziekte van Parkinson, Alzheimer en MS. Mensen die pesticiden hebben ingeademd, lopen 70 procent meer kans op het ontwikkelen van de ziekte van Parkinson, zo blijkt uit onderzoek van Harvard University uit 2006.

Volgens een rapport uit 2014 van de Gezondheidsraad is er in Nederland te weinig bekend over de gezondheid van omwonenden van landbouwpercelen waarop chemische middelen worden gebruikt, zoals in de bollen- en de fruitteelt.