Dit is geen misplaatste grap, maar een erkende manier om de wirwar van informatie symbolisch te duiden. En het resultaat is niet bepaald opwekkend.

Vorig jaar stond de klok ook al op 3 voor 12. „Deze beslissing betekent geen goed nieuws, maar is een gevolg van het voordurende onvermogen van de wereldleiders om het gevaar van nucleaire wapens te bezweren en klimaatverandering te temperen”, schreven leden van het Wetenschappelijk en Veiligheidsberaad van de klok dinsdag in het gerenommeerde The Bulletin of the Atomic Scientists uit Chicago.

„Drie minuten is te weinig. Veel te weinig.” Want wat als de klok middernacht aanwijst? Dan heeft er een vernietigende catastrofe plaats.

De wetenschappers komen tot hun analyse vanwege de beslissing van de VS om 350 miljard dollar te spenderen aan het moderniseren van hun kernwapens, het conflict over de Chinese Zee, de opbouw van kernwapenarsenalen door China, Pakistan, India en Noord-Korea, en de constatering dat 2015 het warmste jaar ooit is geweest. Ze beschouwen het nucleaire akkoord met Iran en het klimaatakkoord van Parijs wel als belangrijke diplomatieke successen; „maar dat zijn niet meer dan kleine lichtpuntjes in een donkere wereld.”

Onafhankelijk van de stand van de Doomsday Clock beweerde de bekende Britse astronoom prof. Stephen Hawking vorige week voor nieuwszender BBC vrijwel hetzelfde als de wetenschappers in The Bulletin of the Atomic Scientists. Ook hij waarschuwde ervoor dat de mensheid de meeste risico’s loopt door gevaren waar zij zelf schuldig aan is. De hoogleraar somde de belangrijkste bedreigingen op. „Kernoorlog, wereldwijde opwarming, genetisch aangepaste virussen.”

The Bulletin of the Atomic Scientists presenteert sinds 1947 jaarlijks de Doomsday Clock, een symbolische manier om aan te geven hoe dicht de wereld bij zelfvernietiging is. Hierin zijn alle potentiële risico’s voor de veiligheid in de wereld gecombineerd tot een eenvoudig te begrijpen getal. Sinds 2007 wordt ook klimaatverandering meegerekend.

De oprichters van het tijdschrift waren niet de eersten de besten. Zonder uitzondering waren het bezorgde atoomwetenschappers van het Manhattan Project – bekend van de ontwikkeling van de eerste atoombommen. The Bulletin beschrijft momenteel de laatste ontwikkelingen op het gebied van nucleaire wapens, militaire techniek, klimaatverandering en ziekten. Het staat in de top drie van meest geciteerde wetenschappelijke tijdschriften.

Internationaal geniet de klok erkenning als belangrijke graadmeter van de veiligheidstoestand in de wereld. Momenteel telt The Bulletin een groot aantal gerenommeerde wetenschappers in zijn gelederen, onder wie zestien Nobelprijswinnaars.

In 2012 had The Bulletin de Doomsday Clock verzet met één minuut naar 5 voor 12. Sinsdien is de situatie in de wereld alleen maar verslechterd, zodat de klok vorig jaar twee minuten vooruit werd gezet vanwege de nucleaire dreiging en het broeikaseffect. Sinds 1987 heeft de wereld er niet zo beroerd voorgestaan als nu.