Druk is het niet in het centrum van Genemuiden, op deze warme middag in december. Hier en daar loopt iemand met een goed­gevulde boodschappentas. In een steegje steken een paar jongetjes vuurwerk af.

Met een stapel boeken op haar arm loopt een oudere vrouw richting de bibliotheek. Of ze weleens iets merkt van rivaliteit tussen Genemuiden en Zwartsluis? „Ach”, zegt ze. „We hebben geen hekel aan elkaar.” Met de vorming van de gemeente Zwarte­waterland, waar de gemeenten Genemuiden, Hasselt en Zwartsluis in 2001 in opgingen, was er nog wel „wat te doen over geld”, herinnert ze zich. „Genemuiden vond dat de andere gemeenten meer bij moesten dragen. ’t Is ook wel armer in Hasselt en Zwartsluis. Genemuiden is een indus­triestad, waar vanouds veel tapijt wordt geproduceerd. Zoiets heeft Hasselt of Zwartsluis niet.”

Bij de bakker staat een oudere dame haar fietstassen vol te laden. „De Genemuidigers zijn een werkzaam volk, altijd al geweest”, zegt ze. „In Zwartsluis is de mentaliteit echt anders. Ik ben zelf geen Genemuidiger, maar woon hier al wel 55 jaar, dus ik weet er wel wat van. Vroeger was het echt water en vuur. Nu de gemeenten gefuseerd zijn, is het wel wat minder geworden, maar je kunt niet zeggen dat mensen uit Zwartsluis en Genemuiden elkaar mogen.”

De sfeer is in Genemuiden anders dan in Zwartsluis, stelt ze. „De kerken zitten hier nog vol op zondag. In Zwartsluis wordt het steeds minder, heb ik gehoord. De haven trekt ook andere mensen. In Zwartsluis varen ze op zondag af en aan. Hier is dat heel anders. Veel mensen varen hier op zaterdag binnen en gaan dan ’s zondags naar de kerk.”

En de nieuwe generatie Genemuidigers, hoe kijkt die naar Zwartsluis? „Schrijf maar op dat ze daar mooier siervuurwerk hebben”, zegt Robin. Zijn zusje Kimberley komt erbij staan. Ze zit op voetbal. „De clubs van Genemuiden en Zwartsluis vinden elkaar stom”, zegt ze. En: „Die van Zwartsluis vloeken soms veel op het voetbalveld.”

Veerpont

Met de veerpont ben je in nog geen vijf minuten het Zwarte Water tussen Genemuiden en Zwartsluis overgestoken. Er liggen verschillende woonboten in de haven, waar de was vrolijk boven het dek wappert. Net als in veel achtertuinen.

Er staan in Zwartsluis beduidend minder imposante huizen en de nauwe straatjes in het centrum ogen iets rommeliger, iets minder spic en span dan aan de overzijde van het Zwarte Water. Maar ook hier doen moeders boodschappen en maken mensen graag een praatje.

„Ik kom haast nooit in Genemuiden”, zegt een vrouw. „Ze hebben er wel veel winkels. Maar ook veel gereformeerden en zo. Daar heb ik niet zo veel mee.”

Een andere inwoner van Zwartsluis hoeft geen moment na te denken over de vraag of er rivaliteit bestaat tussen Gene­muiden en Zwartsluis. „Laat ik het zo zeggen: ik ben blij dat het Zwarte Water ertussendoor loopt”, lacht hij. „Misschien komt het ook wel door het rare taaltje dat ze spreken. En ze lopen altijd met de borst vooruit. Wij zijn maar gewone mensen.”

In Hasselt leeft dat gevoel ook, stelt hij. En dat is volgens hem niet zo gek. „Ze zijn zo pronkzuchtig daar in Genemuiden. We hebben het gevoel dat ze een beetje op ons neer kijken. En ik heb de indruk dat het de laatste jaren eerder meer is geworden dan minder.”

Mogelijk speelt mee dat er in de afgelopen jaren twee grote nieuwe kerken werden gebouwd in Genemuiden. De gereformeerde gemeente betrok in 2003 een nieuw gebouw, tien jaar later nam de hersteld hervormde gemeente een kerkgebouw in gebruik. „Het is echt een gereformeerd bolwerk geworden.”

Stijf

Een echtpaar dat op de fiets onderweg is, blijkt afkomstig uit Hasselt. „Zwartsluis en Hasselt hebben inderdaad meer met elkaar dan met Genemuiden”, zegt de man. Zijn vrouw komt weleens bij Albert Heijn in Genemuiden. „Dan valt me altijd weer op dat de mensen daar een beetje stijf zijn. Ze zeggen wel goeiendag hoor, maar verder zijn ze heel gesloten. Meer op hun eigen mensen gericht.”

De vrouw bij de bibliotheek van Genemuiden vindt dat mensen de verschillen niet moeten over­drijven. „Ik kom zelf oorspron­kelijk uit Zwartsluis en woon al 24 jaar met veel plezier in Genemuiden. En ik heb twee zussen die allebei met een Genemuidiger zijn getrouwd. Dat is altijd goed gegaan.”

serie
Rivaliteit

In het verleden was er vaak rivaliteit tussen buurdorpen. Is die er nu nog? Vandaag het slot: Genemuiden en Zwartsluis.