Begin februari 1904 ontbrandt de oorlog tussen Japan en Rusland. De Russen zijn ervan overtuigd dat het niet lang zal duren eer de ”kleine gele aapjes” het onderspit zullen delven.
De angst voor een wereldoorlog is groot in 1904. Sommige landen worden zenuwachtig. Duitsland bijvoorbeeld. Dat land eist van Nederland dat het zich aan Duitse zijde schaart als de Russisch-Japanse oorlog zich tot een wereldoorlog uitbreidt. Enkele dagen voordat de oorlog in het Verre Oosten uitbreekt, roept koningin Wilhelmina het kabinet bijeen om de ministers op de hoogte te stellen van het Duitse ’ultimatum’. De vorstin wil niet meedelen langs welke weg de Duitse eisen haar hebben bereikt. Enkele ministers achten het aannemelijk dat keizer Wilhelm II zich in een persoonlijke brief tot koningin Wilhelmina heeft gewend.
Indien de oorlog uitloopt op een treffen tussen Duitsland en Engeland/Frankrijk, zou Nederland in een positie kunnen komen waarin het binnen twaalf tot veertien uur moet beslissen aan welke zijde het staat, aldus het bericht uit Duitsland. Houdt Nederland vast aan zijn neutraliteit, dan zou Duitsland zich gedwongen kunnen voelen, aldus Berlijn, Nederland binnen te vallen om de kustverdediging over te nemen. In Duitse ogen is de Nederlandse verdediging van de Noordzeekust onvoldoende om een landing van Engelse troepen en een opmars door Nederland naar Duitsland te voorkomen.
De Nederlandse regering besluit naar aanleiding van de mededeling van koningin Wilhelmina de kustforten volledig te bemannen. De maatregel moet zo veel mogelijk in stilte worden uitgevoerd, zodat geen enkele vreemde mogendheid er aanstoot aan kan nemen.