Liegen, bedriegen, manipuleren. Halverwege het gesprek in haar woonkamer in Putten vat Corrie Sebök in drie woorden samen wat verslaafden doorgaans doen om aan alcohol te komen. Ze benadrukt dat drankmisbruik zeker ook onder kerkmensen voorkomt. Zelf is ze met haar man verbonden aan de confessioneel hervormde Andreaskerk in Putten. Ze volgde een Bijbelschool en werkte altijd voor christelijke organisaties.

Depressief

„In 2002 werd ik depressief. Enerzijds heeft dat te maken met erfelijkheid. Anderzijds met het feit dat ik jarenlang systematisch over mijn grenzen ging. Ik was erg perfectionistisch. Ik legde lijstjes aan met dagelijkse taken en was gefrustreerd als ik ze niet afkreeg. Ik nam overal verantwoordelijkheid voor; bijvoorbeeld voor de zorg voor mijn ouders. Ondanks therapieën en medicijnen verdween mijn depressiviteit niet. Ik leefde in een donkere tunnel.

Al tientallen jaren gebruikte ik geregeld alcohol, maar ik was zeker geen probleemdrinker. Denk aan een zondags wijntje of een borreltje ’s avonds, samen met mijn man. Ik kon echter goed zonder drank. Tijdens de veertigdagentijd voor Pasen dronken we bijvoorbeeld geen alcohol.

In 2008 werd dat totaal anders. Mijn depressie werd steeds erger en ik wilde het liefst de hele dag in bed blijven. Met drank probeerde ik mijn neerslachtige gevoelens te verdrijven. Ik dronk dag en nacht. Wijn, Beerenburg, sherry, rum met een alcoholpercentage van 80 procent die ik met water aanlengde. De alcohol werkte verdovend. Vaak was ik stomdronken. Alcoholverslaving is een ziekte, die ook te maken heeft met stoffen in je hersenen.

Ik ben destijds 2,5 jaar ziek gemeld geweest op mijn werk, een deeltijdbaan. Ik ben actief in telemarketing bij een christelijk bedrijf. Overdag kwam ik nauwelijks mijn bed uit. Ik wilde dood. Ik zorgde niet meer voor mijn man en het huishouden. Eten kookte ik nauwelijks. Voor mijn man was het allemaal erg zwaar.

Pijnlijk

Ik moest altijd aan alcohol zien te komen. Ik loog alles aan elkaar. Bij supermarkten heb ik flessen drank gestolen. Eén keer werd ik betrapt. Een van de meest pijnlijke en vernederende gebeurtenissen uit mijn leven. Ik ben altijd betrokken geweest op het geloof. De kinderbijbel las ik vroeger stuk, later deed ik kerkenwerk en leidde ik een Bijbelstudiegroep voor vrouwen. Als je mij vijftien jaar geleden gezegd had: „Jij gaat iets stelen uit een supermarkt”, had ik gezegd: „Je hebt een gaatje in je hoofd.”

Ernstige depressiviteit is een verschrikking. God was voor mij mijlenver weg. Ik was zo murw geslagen. Wel herinner ik me dat ik met mijn man at en daarna Psalm 13 uit de Willibrordvertaling las. Als een verzuchting. „Hoe lang nog, Heer? Vergeet U mij voorgoed?” Een mooie psalm.

Aandacht

Ik ben in diverse ggz-instellingen opgenomen geweest. Het hielp allemaal niet. Totdat ik op 4 mei 2011 werd opgenomen in een particuliere verslavingszorgkliniek van SolutionS in Voorthuizen. Daar ben ik zeven weken intensief behandeld. Ik kreeg een persoonlijk begeleider en werd van ’s ochtends tot ’s avonds continu beziggehouden.

Was er in andere instellingen gebrek aan personeel en moest ik het vaak zelf uitzoeken, bij SolutionS ben ik goed geholpen. Er was aandacht voor mij en mijn problemen. Ik kreeg daar te horen: „Als jij zo doorgaat, drink je je binnen een paar jaar dood.”

Als door een wonder ging het beter met mij. Dankzij het traject bij SolutionS én dankzij de vele gebeden voor mij. Ik raakte van mijn depressiviteit en alcoholverslaving af. Sindsdien heb ik geen druppel meer aangeraakt. SolutionS bond mij op het hart om samen met lotgenoten te strijden tegen de verleidingen van drank. In je eentje red je het niet. Ze wezen me op de mogelijkheid me aan te sluiten bij een gespreksgroep van de Anonieme Alcoholisten (AA).

Sindsdien ga ik vrijwel wekelijks naar een AA-bijeenkomst. Onze groep, die hier in de regio samenkomt, telt zo’n twintig deelnemers. We hebben elkaars voornamen en telefoonnummers. Doel is dat je elkaar helpt van de alcohol af te blijven, je leven op orde te brengen en in het reine te komen met mensen die je leed hebt aangedaan.

Verzoening

De AA is voor mij een stok achter de deur. Als je in een week tóch alcohol hebt gedronken, moet je dat in de groep vertellen. Gelukkig is me dat nog nooit overkomen. Ik zou me vreselijk schamen.

Op de bijeenkomsten voeren we gesprekken op basis van het zogeheten twaalfstappenprogramma. Stap één is bijvoorbeeld: Wij erkennen dat we machteloos staan tegenover alcohol. Een andere stap is: Maak een lijstje met namen van iedereen die je door je alcoholverslaving schade hebt toegebracht. Streef zo mogelijk naar verzoening.

In mijn geval waren die personen bijvoorbeeld mijn man en diens twee kinderen. Hij was weduwnaar toen ik 1986 met hem trouwde. De supermarkten waar ik alcohol stal, heb ik een anonieme brief gestuurd. Daarin heb ik mijn verontschuldigingen aangeboden en ik heb geld in de envelop gestopt voor de gestolen alcohol.”

Zeker mensen die net bij een AA-groep zijn aangesloten, worstelen met hun zucht naar drank. Alcohol is overal te krijgen. In de supermarkt, op een verjaardagspartijtje, op een terras. Drankverslaafden hebben vaak een trauma meegemaakt. Dat maakt hen gevoelig voor verslaving. Bij SolutionS sprak ik een 35-jarige man die sinds zijn 11e dronk. Hij bleek als kind seksueel te zijn misbruikt.

Terras

Ik zal de term ex-verslaafde niet gebruiken. Pas vertelde een man in de groep dat hij dertien jaar zonder alcohol heeft geleefd. Totdat hij met vrienden langs een terras liep. Ze nuttigden even wat alcohol. Toen ging het weer mis en raakte hij opnieuw verslaafd. De politie hield hem later aan. Hij zat met drank op achter het stuur.

De AA is niet specifiek christelijk. In het twaalfstappenplan wordt gesproken over een „hogere macht.” Voor mij is God dat, voor een ander de groep. Ik denk dat God mij helpt door middel van de wekelijkse gesprekken met de groep.

Kerken zouden meer aandacht moeten hebben voor verslavingen aan alcohol, drugs of porno. Er zijn zeker ook kerkleden en zelfs ambtsdragers die worstelen met drankproblemen. Nu weet de kerk zich vaak geen raad met alcoholverslaving. Er rust een taboe op. Dat moet verdwijnen. Daarom vertel ik ook onder mijn eigen naam in de krant mijn verhaal.

Te veel stress kan ik niet aan. Ik was eindredacteur van een blad. Vanwege druk van deadlines ben ik daarmee gestopt. Ik moet me niet te veel op de hals halen. Ik kan gelukkig weer genieten van dingen in het leven. Ik mag bijvoorbeeld graag tennissen. Al jaren gebruik ik geen medicijnen meer. Daar dank ik God iedere morgen voor.”

„Minder alcohol op tv zou goed zijn”

De „vanzelfsprekendheid” van alcohol in de samenleving zou moeten afnemen.

Dat zegt de uit Rotterdam afkomstige voorzitter Cor (65) van Anonieme Alcoholisten (AA) Nederland op persoonlijke titel. „Alcohol is een behoorlijk schadelijk middel. Ook in televisieseries mag er wat mij betreft minder worden gedronken. Als iemand in zo’n serie een probleem heeft, neemt hij een borreltje. Nooit een appelsapje.”

De Anonieme Alcoholisten, opgericht in Amerika, bestaan deze maand tachtig jaar. In Nederland kwam de eerste AA-afdeling in 1948 van de grond. Ons land telt zo’n 230 AA-werkgroepen. Die komen geregeld bijeen. Een groep telt rond de tien personen. Doel van de AA is elkaar van de drank af te helpen of te houden. Deelnemers zijn gemiddeld rond de 50 jaar.

Nederland kent en kende meerdere organisaties ter ontmoediging van alcoholgebruik. Zo werd in 1881 de Nationale Christen Geheelonthouders Vereniging opgericht. Die ging later op in de Christelijke Beweging voor Drankbestrijding. In 2003 hield die organisatie op te bestaan.

Veel alcoholisten hebben „heftige gebeurtenissen” meegemaakt, waardoor ze naar de fles grepen, zegt AA-voorman Cor, die met een drankprobleem kampte. „Zelf verloor ik mijn vrouw en had ik werkstress.”

Voor de AA is anonimiteit belangrijk, benadrukt Cor. „Toen de AA in Amerika werd opgericht, werden alcoholisten zwaar gestigmatiseerd. De organisatie wilde niet dat alcoholisten met naam en toenaam te kijk zouden worden gezet. Verder speelt mee dat het niet om de persoon gaat, maar om de zaak. Het is riskant als iemand van de AA zich in het openbaar afficheert. Een terugval naar toch weer gaan drinken ligt op de loer.”

Zou meer openheid wellicht goed zijn om alcoholisme meer bespreekbaar te maken? „We zijn op verschillende manieren bereikbaar, bijvoorbeeld via allerlei gidsen. Wel proberen we bekende Nederlanders –mensen zonder alcoholprobleem– te vinden die alcoholisme bespreekbaar willen maken.”

Cijfers over alcoholgebruik

• Acht op de tien Nederlanders drinken, nog tot op hoge leeftijd. Een op de acht Nederlanders van twaalf jaar en ouder was in 2013 een zware drinker (minstens één keer per week het drinken van zes of meer glazen alcohol op één dag voor mannen of vier glazen voor vrouwen), meldt de Nationale Drug Monitor 2013/2014.

• Het aantal doden in Nederland vanwege kanker door alcohol is naar schatting 1000 per jaar, aldus STAP, het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid, enkele weken geleden.