Monumentale kerk ligt Steenwijk zwaar op de maag
STEENWIJK. Wat te doen met een weliswaar monumentale maar daardoor ook onverkoopbare kerk? De ChristenUnie in Overijssel pleit voor een platform tussen kerken en de provincie. Deze organisatie moet zich bezighouden met de toekomst van kerkelijk erfgoed.
Dat meldde CU-lijsttrekker Westert deze week. „Kerkelijk erfgoed vraagt in toenemende mate aandacht, omdat kerkgebouwen –niet zelden monumenten– worden afgestoten en leegstaan”, aldus Westert. „Het is nodig om met elkaar nadere afspraken te maken over leegstand en hergebruik van kerkgebouwen.”
Voor de protestantse gemeente te Steenwijk zou een dergelijk platform een uitkomst zijn. Ze probeert al jaren de gereformeerde Binnenkerk te verkopen.
Gematigd expressionistisch
Gereformeerd en hervormd Steenwijk fuseerden in 2011 tot de protestantse gemeente Steenwijk. Die koos de Clemenskerk als godshuis voor de in totaal 3000 zielen tellende gemeente.
De gereformeerde kerk uit 1922, een kruiskerk in een gematigde expressionistische stijl van architect J. B. Radstake, is sindsdien overbodig, tot groot verdriet van veel Steenwijkers.
In de kerkzaal van de Binnenkerk passen 750 mensen. Ernaast verrees in 1985 De Schutse, een complex met diverse zalen.
Een Valckx & Van Kouterenorgel uit 1954 en een toren van zo’n 25 meter hoog completeren het geheel. De luidklok is uitgezet, maar de wijzers strijken nog altijd feilloos de uren weg.
De plaatselijke baptistengemeente huurt de kerk sinds een jaar en De Schutse wordt nog gebruikt door koren en verenigingen. Dat levert wat inkomsten op.
Verbouwing
De protestantse gemeente wil van het bedehuis af. Dat drukt voor 1,2 miljoen euro op de begroting en de gemeente heeft het geld nodig voor een verbouwing van de middeleeuwse Clemenskerk.
Grote wens is om een corridor te maken tussen het enorme rijksmonument in het centrum van de stad en kerkelijk centrum De Klincke dat 50 meter verderop staat.
Er zijn meer wensen, zoals een betere ingang en een nieuw liturgisch centrum. Dat kan allemaal niet worden gerealiseerd zonder de verkoop van de Binnenkerk.
Kink in de kabel is het feit dat de gemeente Steenwijkerland het pand aan de Onnastraat drie jaar geleden tot gemeentelijk monument verklaarde. Dat gebeurde net voordat het gebouw in de verkoop ging. Volgens de monumentencommissie is het bedehuis beeldbepalend.
Niet te springen
De kerkelijke gemeente stond niet te springen toen het gebouw de monumentale status kreeg. Voor een koper wordt zo’n pand veel minder interessant, want je wordt beperkt in je mogelijkheden. „Van ons had het niet gehoeven”, zegt kerkrentmeester Jans Winter (68). „Dit is natuurlijk meer dan een bak stenen. Hier is lief en leed gedeeld. Ik werd hier gedoopt en ben hier getrouwd.”
Het college van kerkrentmeesters hoopte dat er een koper komt die het gebouw als kerk wil gebruiken, zegt Winter. „Wij zijn nu in gesprek met een geïnteresseerde partij die er appartementen voor senioren in wil realiseren. Als die de buitenkant intact houdt, mag dat.”
Verenigingsgebouw De Schutse, dat aan de kerk is vastgeplakt, mag wel weg. Ook het doel van het gebouw ligt niet vast. De kerk heeft de bestemming ”maatschappelijke doeleinden”. Religie valt daar onder, maar ook onderwijs of zorg, meldt de gemeente Steenwijkerland.
Hoeveel moet de gereformeerde kerk opbrengen? Winter: „Dat ga ik niet zeggen, maar die 1,2 miljoen euro halen we vast niet.”
Winter vindt het idee van de ChristenUnie om te komen tot een provinciaal platform voor kerkelijk erfgoed in Overijssel goed. „Gemeenten verklaren dat een pand een monument is, maar trekken vervolgens hun handen ervan af. Het geven van een predicaat schept verplichtingen, ook qua geld.”