Tülin Yaĝmur: In Kirşehir, Turkije, ben ik 42 jaar geleden geboren. Na een halfjaar vertrokken we naar Leerdam. Mijn vader was gastarbeider. Ik heb een fijne jeugd gehad, al waren mijn vader en moeder best streng. Ik mocht niet uit, ook niet naar schoolavonden. Toen ik 12 was, mocht ik geen lange broek meer aan. Ik moest rokken tot de grond dragen. Make-up was ongepast.
Dat mijn ouders moslim waren, had vooral met de cultuur te maken. Dat gold ook voor mij. Ik ging naar de moskee, maar mijn geloof stelde niet zo veel voor.
Dat veranderde na de havo. Toen ben ik na gaan denken over wat mijn geloof voor mij betekende en wat ik miste in mijn leven. Dat was Allah. Ik ging naar een islamitisch college in Duitsland. Daar kreeg ik onder meer het vak interpretatie van de Koran.
Op mijn 19e trouwde ik met een jongeman uit mijn geboortedorp. We leerden elkaar kennen tijdens onze vakanties. We gingen in Leerdam wonen en kregen een zoon en een dochter. Hier voelen we ons thuis. Vroeger wilde ik in een grote stad wonen, omdat de sociale controle dan kleiner is. Nu denk ik daar anders over. Mijn familie woont hier, de mensen kennen elkaar en groeten je. Iedereen staat voor je klaar: Turken, maar ook ‘gewone’ Nederlanders.
Ik werk mee aan sociale projecten in Leerdam-West, coördineer vrijwilligerswerk en ga bij nieuwkomers in de wijk op bezoek om hen te verwelkomen. Mooi werk: je maakt een praatje en kunt mensen doorverwijzen. Ik werk ook mee aan een project in het Hof in Dordrecht waar ik iets vertel over mijn levensovertuiging.
De drijfveer om mij in te zetten voor de samenleving komt voort uit mijn geloof. Ik zie het als een plicht om de samenleving te dienen. Het geeft voldoening en je krijgt er veel voor terug. Ik leer veel van mensen en kan zo ook mijn eigen talenten ontplooien.
Mijn geloof is nu heel persoonlijk. Vroeger was ik bang voor Allah. Het was een openbaring dat hij mij liefheeft. Allah is de meest barmhartige, genadevolle, vergevingsgezinde, beschermende vriend, de gids naar het juiste pad. Als moslim moet ik dat ook in de praktijk brengen. Ik hou me bewust aan de kledingvoorschriften en vier de ramadan. Ik begin en eindig mijn dag in de naam van Allah. Ik bid niet omdat ik iets vraag aan Allah, maar omdat ik veel heb om dankbaar voor te zijn. Het gebed geeft mij rust en zuivert mij van zwakheden.
Ik heb veel contacten met christenen. Sommigen zijn vrienden van ons. Ik ga met Kerst weleens naar de kerk en heb een Bijbel. Ik zie veel overeenkomsten tussen de islam en het christendom. Maar ook verschillen. Ik snap niets van de Drie-eenheid en geloof niet dat Allah een zoon heeft. Maar het heeft geen zin daarover te discussieren. We worden het toch niet eens.
Dat is een beetje mijn bezwaar tegen de situatie in Leerdam. Mensen leven nog te veel op een eiland. We moeten elkaar meer ontmoeten. Op zoek gaan naar overeenkomsten. Dan vind je elkaar en kun je beter samenleven.
Niet op zoek naar verschillen, maar naar overeenkomsten
Matteo de Visser: In 1970 ben ik in het Zeeuwse Meliskerke geboren. Na de middelbare school ging ik naar de agrarische hogeschool in Dronten. Ik gebruikte mijn studententijd om me te verdiepen in de Bijbel en in niet-westerse culturen.
Ik trouwde met Barda Egas. We kregen acht kinderen. In 1998 verhuisden we naar Leerdam; een plaats waar de kinderen naar school konden en we ons als lid van de Gereformeerde Gemeenten thuis konden voelen. We informeerden vooraf naar de buurt waar we terecht zouden komen. We hoorden dat in Leerdam-West een gemêleerd gezelschap woonde, maar ook dat het een plezierige wijk was.
Ik weet nog goed dat we later de buurt verkenden en we vlak bij ons huis een moskee zagen. We waren daar zo druk mee dat ik met de auto tegen een paaltje reed. Ik kom uit een politiek nest en wil me als fractievoorzitter van de SGP in Leerdam graag inzetten voor de gemeenschap.
Leerdam is een mooi arbeidersstadje. Er woont een grote Turkse gemeenschap, die zo’n 10 procent van de bevolking uitmaakt. Vooral in de wijk West. Het gaat niet om de vraag of het destijds verstandig was hen hiernaar toe te halen. Ze zijn er en hebben hun leven hier. En alle Leerdammers –ook die van buitenlandse afkomst– zijn voor ons gelijk.
Dat wil niet zeggen dat de islamisering ons geen zorgen baart. Hoe je het wendt of keert: de islam is een godsdienst waar mensen mee verloren gaan. Met hun godsdienst verkeren ze in volslagen duisternis.
We schuwen het contact met onze buren niet en maken regelmatig een praatje. Vooral met de mannen; de vrouwen zijn minder toegankelijk. Een oude Turkse man geeft onze kinderen snoepjes. We hebben hem ooit een boekje over de Bijbel gegeven en een gesprek daarover aangeknoopt, maar voor hem is de islam zo vanzelfsprekend.
Ik ben weleens in de moskee geweest. De Koran heb ik niet gelezen, maar ik heb me wel in het islamitisch geloof verdiept. Jammer is dat de Leerdamse moslims niet duidelijk afstand nemen van het geweld van hun geloofsgenoten. Ze doen alsof die er niet bij horen, maar echt concreet spreken ze zich niet uit.
Niet zo lang geleden is de oude moskee gesloopt. Schuin tegenover onze woning is een nieuw gebouw verrezen. Zo beeldbepalend. Daar hebben we als omwonenden vergeefs bezwaar tegen gemaakt. Toen de minaret en de maantjes op het gebouw werden geplaatst, waren we ontdaan. We beseften: nu staat de islamitische identiteit pal voor ons huis. Elke vrijdag roept de moskee op tot gebed. Dat blijft een vreemde ervaring.
Als reactie hebben we een bord aan ons huis bevestigd. Driehoekig, in de vorm van een kerktorenpunt. Met de tekst ”Repos Ailleurs” erop: de rust is elders. En de Alpha en de Omega, om tegenover onze Turkse buren Christus te belijden, Die de Eerste is en de Laatste. Velen begrijpen die symbolen niet, maar misschien is het bord ooit aanleiding tot gesprek.
Dit is de zevende aflevering in een serie over moslims in de biblebelt. Volgende week zaterdag deel 8.
Relatief veel allochtonen in Leerdam
- De gemeente Leerdam heeft 20.500 inwoners. In Leerdam zelf wonen ruim 18.000 mensen, in Schoonrewoerd 1550 en in de buurtschap Kedichem 950.
- Leerdam telt relatief veel allochtonen. Er wonen zo’n 1800 Turken, 1000 Molukkers, 400 Marokkanen en daarnaast tal van andere allochtonen, onder wie Somaliers en Surinamers.
- In het verleden zorgde de culturele verscheidenheid onder jongeren nog weleens voor onrust. Zo vlogen in september 2002 Turken, Molukkers en Somaliers elkaar in de haren.
- Er zijn in Leerdam diverse invloedrijke Turkse verenigingen, waaronder de Turkse Arbeiders Vereniging (TAV) en welzijnsbelangenvereniging MGT.
- Sinds 1971 heeft Leerdam een Turkse moskee. Afgelopen mei werd een nieuw gebouw aan de Tulpstraat geopend. Het biedt plaats aan circa 200 mensen. Op hoogtijdagen trekt het gebouw meer dan 500 bezoekers. Omwonenden voerden actie –tot in de rechtbank– tegen de komst van de moskee, onder meer vanwege de verwachte parkeeroverlast.
- In Leerdam staat ook een kleine Marokkaanse moskee.