BAGDAD. De hoop van de Verenigde Staten op meer eenheid tussen de bevolkingsgroepen in Irak als medicijn tegen moslimextremisme lijkt vervlogen. De Iraakse premier Nuri al-Maliki weigert een regering van nationale eenheid te vormen waarin naast sjiieten ook andere bevolkingsgroepen zitting hebben.
Nationaal en internationaal staat Maliki onder zware druk een nieuwe, bredere regering te vormen om beter een vuist te kunnen maken tegen de opmars van terreurgroep ISIS, de Islamitische Staat in Irak en de Levant.
De soennitische terreurbeweging heeft grote delen van Irak onder controle gekregen. ISIS werkt daarbij samen met andere soennitische groepen die zich door de regering van de sjiiet Maliki gemarginaliseerd voelen.
Maliki beschuldigde politieke rivalen er woensdag van onder één hoedje te spelen met ISIS. De soennitische Ba’athpartij, van wijlen dictator Saddam Hussein, heeft zich verbonden met de terroristen, zei de premier.
Ondanks dat Maliki handelt tegen de zin van de Verenigde Staten, zijn wel de eerste 130 Amerikaanse militaire adviseurs aangekomen in Irak. De Amerikanen gaan informatie verzamelen en Irak adviseren in de strijd tegen ISIS.
De opmars van de radicale groepering ging ook woensdag door. Ze vielen een van de grootste luchtmachtbases van Irak aan en namen enkele kleinere olievelden bij Tikrit in. Bij de grote olieraffinaderij bij Baiji wordt sinds vorige week gevochten.
In enkele weken zijn volgens de Verenigde Naties zeker 1300 mensen omgekomen. Onder hen zijn 900 burgers. Mogelijk ligt het dodental nog hoger, omdat het in de gebieden waar wordt gevochten erg moeilijk is om aan informatie te komen.
Strijders van het aan al-Qaida gelieerde terreurnetwerk Jabhat al-Nusra zijn intussen overgelopen naar hun rivaal en hebben in de Iraakse grensplaats Rabia trouw gezworen aan de extremistische beweging ISIS. Dat heeft het Syrische Observatorium voor Mensenrechten woensdag gemeld.
Volgens het observatorium is de gebeurtenis van groot belang, omdat dit ISIS in staat stelt aan zowel de Iraakse als de Syrische zijde van de grens de macht over te nemen. De overlopers zouden hoge posities binnen Jabhat al-Nusra bekleden. Een strijder van de Islamitische Staat in Irak en de Levant deelde op Twitter een foto van leiders van beide bewegingen die elkaar de hand schudden.
Beide bewegingen vinden hun oorsprong in al-Qaida. Jahbat al-Nusra maakt hier nog steeds deel van uit, terwijl al-Qaida vorig jaar de banden met ISIS juist verbrak. Sindsdien staan ISIS en al-Qaida in Syrië tegenover elkaar.
„Het zijn rivalen, maar ook allebei jihadisten en extremisten”, aldus Rami Abdul-Rahman, directeur van het observatorium.
