Oosterkerk

Zondag heeft in de Oosterkerk in het buurtschap Lageweg, bij Ouderkerk aan den IJssel, de laatste eredienst plaatsgevonden. Dat maakte de hervormde gemeente Ouderkerk aan den IJssel, eigenaar van de kerk, maandag bekend.

Enkele jaren terug heeft de hervormde gemeente het moeilijke besluit genomen om de Oosterkerk af te stoten, laat scriba Jaco Deelen weten. „Deze ontwikkeling vloeit mede voort uit de ingrijpende scheuring die in 2004 heeft plaatsgevonden. Om te komen tot een sluitende begroting voor de toekomst, is samen met andere maatregelen, zoals vernieuwing van overige gebouwen en de verduurzaming van de Dorpskerk, de keuze gemaakt om de Oosterkerk te sluiten.”

De laatste dienst, zondag, was „een bewogen dienst”, aldus Deelen, „juist omdat we beseffen dat sinds 1924 op deze plek vrijwel iedere zondag het Woord van God verkondigd is, eerst in het wijkgebouw, vanaf 1992 in de Oosterkerk. De kerk zal worden verkocht. Vanaf Kerst 2024 houdt de gemeente de diensten gezamenlijk in de historische Dorpskerk aan de Kalverstraat. Ondanks alle veranderingen is één ding zeker: de verkondiging van het Evangelie gaat door. Dat maakt dankbaar.”

Vrij hervormd Huizen

De vrije hervormde gemeente in Huizen heft zichzelf per 1 januari op. De laatste jaren telde ze nog slechts een tiental leden.

„We moeten wel stoppen”, zegt voorzitter J. van As van de commissie van beheer. „Van de twee kerkenraadsleden die we hadden, is er één dit jaar overleden, de tweede gaat naar een andere woonplaats verhuizen. Zonder kerkenraad kun je geen gemeente meer zijn. Ook is het financieel niet meer draagbaar om een predikant te onderhouden.”

De gemeente ontstond in 2008 uit een scheuring in de plaatselijke hersteld hervormde gemeente. In de beginperiode bestond de groep uit circa zeventig personen. Ds. A. Kot, die zich in april beroepbaar stelde in de Protestantse Kerk in Nederland, deed pastoraal werk in de gemeente. Ook ging hij voor in de kerkdiensten, die werden gehouden in de christelijke gereformeerde kerk.

Onduidelijk is nog waarbij de overgebleven gemeenteleden zich aansluiten. „Persoonlijk heb ik geen idee”, aldus Van As. Terug naar de hersteld hervormde gemeente in Huizen is geen optie. „Daarvoor is er te veel gebeurd voordat we uit elkaar gingen.”

Maartenskerk Tiel

De gemeente Tiel neemt de Maartenskerk en de Caeciliakapel in het centrum van Tiel, samen met de Caeciliënhof, het bijgebouw van de Caeciliakapel, over van de protestantse gemeente Tiel. De gemeenteraad heeft daarmee ingestemd. De gemeente zegt er 650.000 euro voor neergeteld te hebben.

De gebouwen worden aangekocht om „regie te houden”’ op de herbestemming, zegt een woordvoerder van de gemeente. „Het zijn prominente gebouwen, beeldbepalend en ook historisch van belang. Dus zitten we als gemeente graag zelf aan de knoppen om te bepalen wat ermee gaat gebeuren.” Een concreet beeld van de toekomst van de panden heeft de gemeente nog niet. „Eerst bekijken we wat de mogelijkheden en de onmogelijkheden zijn voordat we met belangstellenden aan tafel gaan.”

De protestantse gemeente neemt in januari met twee kerkdiensten afscheid van de gebouwen. Ze worden afgestoten omdat ze te zwaar op de begroting drukken. „Financieel is het niet meer te bolwerken”, zegt Frank de Haan, voorzitter van de kerkenraad en het college van kerkrentmeesters. „Onze gemeente vergrijst, het ledental krimpt, de kerkgang neemt af, terwijl de onderhouds- en verwarmingskosten daarentegen fors oplopen. Alleen al de Maartenskerk onderhouden komt op een ton per jaar. Mensen voor het pastoraat zijn voor ons dan belangrijker dan stenen, hoe emotioneel het loslaten van een kerkgebouw ook kan zijn.”

De Ontmoetingskerk in het voormalige dorp Drumpt, nu onderdeel van de wijk Tiel-Noord, is voortaan het enige kerkgebouw van de protestantse gemeente. „In 2015 is al besloten dat die kerk de hoofdkerk zou worden”, aldus De Haan. De kerk, die dateert van 1861, is in 2022 opgeknapt en verbouwd tot een multifunctioneel ontmoetingscentrum.

De protestantse kerk in Wadenoijen, ook eigendom van de protestantse gemeente, wordt overgedragen aan een lokale stichting. Wadenoijen heeft geen dorpshuisvoorziening. De kerk zal mede die functie gaan vervullen.

De Maartenskerk en de Caeciliakapel zijn beide rijksmonument. De Maartenskerk is een laatgotische kruiskerk uit de vijftiende eeuw. De toren van de kerk is al eigendom van de gemeente Tiel. De gemeenteraad heeft drie miljoen euro beschikbaar gesteld voor een restauratie die volgend jaar wordt uitgevoerd.

De Sint-Caeciliakapel, deels eveneens in de vijftiende eeuw gebouwd, was aanvankelijk de kapel van het Caeciliaklooster van augustinessen. Sinds de zeventiende eeuw was ze in gebruik als protestantse kerk, van 1949 tot 2022 als lutherse kerk.