De Amsterdammer werkt al 34 jaar voor GVB in de hoofdstad. „Klanten hebben nauwelijks nog tijd voor een praatje. Ze zijn gehaast, ongeduldig, lopen te bellen, hebben muziek in hun oren of friemelen aan hun telefoon”, zegt Joinking in de tramremise aan de Havenstraat. „Als ze instappen, willen ze het liefst een minuut later op de plaats van bestemming zijn. Als ze geen geldig plaatsbewijs hebben of te laat zijn, zoeken ze een zondebok. Die vinden ze in mij of de conducteur.”

Hufterig gedrag is volgens Joinking niet toe te wijzen aan een specifieke groep burgers. De Amsterdammer gaat staan als hij vertelt hoe een keurig ogend oud vrouwtje dat de tram miste tegen hem tekeerging. „Ze stak woedend haar middelvinger naar me op.”

Sommige figuren zijn niet voor rede vatbaar, zegt Joinking, die dagelijks op lijn 9 van Amsterdam Centraal naar Diemen-Sniep rijdt. „Recent had ik een gast in de tram die andere passagiers en m’n conducteur lastigviel. We stonden een tijdje neus aan neus. Die kerel leek helemaal geflipt door de drugs. Hij beweerde dat hij bij de mariniers zat en me wel even overhoop zou steken. Uiteindelijk koos hij eieren voor zijn geld. Eenmaal buiten begon hij tegen de tram te schoppen en met bier te gooien.”

Een soortgelijk dreigement kreeg de Amsterdamse trambestuurder van een jongeman die geen geldig plaatsbewijs had. „Hij verzekerde me dat hij een paar vrienden zou optrommelen die me met hun messen zouden bewerken.”

De buitenkant van mensen is bedrieglijk, waarschuwt Joinking. „Een jonge stewardess in mantelpakje stapte bij me in de tram. Ze had zich verslapen en of ik haar maar even in tien minuten naar het station kon brengen. Ik zeg: Mevrouw, de rit duurt nog minstens twintig minuten. Neem dan gewoon een taxi!””

Poeslief jochie

Er speelt een glimlach om Joinkings mond als hij vertelt hoe een opgeschoten brutale tiener veranderde in een poeslief jochie. „Hij kwam tergend langzaam de tram in, omdat hij druk was met bellen. Ik zeg: „Joh, loop eens een beetje door, er willen nog meer mensen naar binnen.” Hij zegt: „Moet jij mij soms opvoeden?” De volgende avond was hij er weer. Hij groette netjes en was de vriendelijkheid zelve.”

Als de situatie in zijn tram écht uit de hand dreigt te lopen, heeft Joinking een noodknop onder handbereik. „Binnen tien seconden heb ik contact met de verkeersleiding die het veiligheidsteam of de politie stuurt.

Gaat Joinking nog wel met plezier naar zijn werk? Een lachsalvo klinkt. Dan, met besliste stem: „Ja, elke dag weer. Hoe rottig het soms ook is, het blijft boeiend en soms ook dankbaar werk. Op een avond regende het pijpenstelen. Een oude invalide man stond met zijn rolstoel op het perron. Hij was door en door nat. Met hulp van een collega heb ik de man ergens gebracht waar hij achter een kop koffie kon bijkomen. Later zag ik hem bij een andere halte en hij stak zijn duim naar me op. Daar geniet ik écht van.”

Bij nare voorvallen tijdens zijn werk kan Joinking thuis stoom afblazen, evenals in gesprekken met collega’s of de bedrijfsarts. „Rustig blijven is het beste, ook al krijg je van alles naar je hoofd geslingerd. Middelvingers ben ik gaan zien als teken dat ze van me houden. Je moet relativeren, anders houd je dit werk niet vol.”

serie
Verhuftering

Dit is het tweede deel van een serie artikelen over verhuftering in de samenleving.