Dat moet beter kunnen, dacht ds. Wim Aanen, predikant van de hervormde wijkgemeente Krispijn in Dordrecht, toen hij een jaar of vijf geleden meemaakte hoe er in de stad steeds meer diaconale projecten kwamen voor dezelfde doelgroep, zonder dat er sprake was van contact tussen hulporganisaties en kerken.

Door de economische crisis raakten veel stadsgenoten in de knel. Ze hadden schulden, dreigden uit huis gezet te worden of hadden psychische klachten. Sommige van deze hulpvragers klopten aan bij hulporganisaties die zich in rap tempo vestigden in Dordrecht, zoals de voedselbank, Hulp in Praktijk (HiP), Schuldhulpmaatje en Present. Anderen kwamen (ook) bij de kerk terecht, in veel gevallen een hervormde gemeente of rooms-katholieke parochie. „Van overleg of samenwerking tussen kerk en hulporganisaties was geen sprake”, aldus ds. Aanen.

Reden voor hem om in 2011, samen met anderen, het Diaconaal Platform Dordrecht (DPD) op te richten. Een platform –waarin een groot deel van de kerken van Dordrecht participeert– dat zich inzet om de samenwerking tussen hulporganisaties en kerken te verbeteren. „Het leek mij goed om meer kerken bij de nood in de stad te betrekken. Sommige hadden daar nog nooit mee te maken gehad.”

Twee keer per jaar belegt het diaconaal platform een vergadering, waarbij vertegenwoordigers van alle deelnemende kerken en zeven hulporganisaties aanwezig zijn. De partijen wisselen informatie uit over hun bezigheden en stemmen nieuwe initiatieven af. Tijdens de laatste bijeenkomst, in november, organiseerde het DPD een speeddate tussen beide partijen. De vijftig diakenen die er waren kregen de kans om een kort gesprek aan te gaan met iemand van een hulporganisatie.

Momenteel wordt er gewerkt aan een gezamenlijk aanvraagformulier voor hulpvragers. Ook krijgt iemand die hulp vraagt aan meerdere organisaties één intake, zodat hij of zij niet aan meerdere partijen zijn verhaal hoeft te vertellen.

Bijna drie jaar na de oprichting noemt voorzitter ds. Aanen het Diaconaal Platform Dordrecht succesvol. „Ik krijg de indruk dat het DPD diaconaat in de stad voor veel kerken dichterbij heeft gebracht. De samenwerking tussen diverse kerken is enthousiast opgepakt.”

Tegelijkertijd blijft de predikant erbij dat een dergelijk initiatief niet nodig hoeft te zijn. „Eigenlijk zouden hulporganisaties en kerken elkaar zelf moeten vinden. Als de samenwerking goed loopt, stoppen wij ermee. Maar daar is voorlopig nog geen sprake van.”

In Ede bevordert het diaconale platform niet alleen de onderlinge samenwerking van kerken op het gebied van diaconaat, maar dient het ook als spreekbuis richting de overheid, zegt voorzitter Teus Hubert. Het platform werd in 2006 opgericht toen de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) van kracht werd. De overheid wilde in contact komen met kerken, maar had het liefst één gesprekspartner. „Toen ik alle kerken in de gemeente Ede aanschreef en ze voorstelde een diaconaal platform te starten, was het enthousiasme groot. Bijna alle kerken doen mee, van evangelische tot gereformeerde gemeenten. Dat komt doordat we ons niet met theologie bezighouden, maar met onze taak als kerk in de samenleving.”

De eerste jaren werd er door de leden van het platform, dat vier keer per jaar bijeenkomt, voornamelijk gesproken over de WMO. Van prof. dr. H. Noordegraaf, die van 2008 tot 2011 onderzocht hoe kerken met de WMO omgingen, kregen de leden echter het advies „om niet alleen te praten, maar ook samen iets te doen”, aldus Hubert.

Dat leidde de afgelopen jaren tot drie concrete projecten. In 2010 startte ”Voor elkaar Ede”, voor mensen die (tijdelijk) geen of een klein sociaal netwerk hebben. Zij worden in contact gebracht met ruim honderd kerkelijke vrijwilligers uit Ede en omgeving.

Begin 2012 begon ”Schuldhulpmaatje Ede”, een project waarbij de kerken vrijwilligers laten scholen die mensen met schulden bijstaan om hun huishoudboekje op orde krijgen. Al langere tijd is er het Interkerkelijk Noodfonds Ede, een fonds dat de diakenen in Ede beschikbaar stellen om mensen die bij hulpverleningsinstanties voor korte of langere tijd tussen wal en schip vallen (financieel) bij te staan.

Op dit moment draait er in Ede een proef waarin cliënten met een psychische beperking van de zorginstellingen Agathos en Eleos behalve door een professional ook worden begeleid door kerkelijke vrijwilligers van het Diaconaal Platform Ede. De pilot wordt begeleid en financieel ondersteund door de gemeente Ede. Dit in het kader van de overheveling van de begeleiding van de AWBZ naar de gemeente in 2015.

Om de projecten goed te organiseren en te kunnen financieren, heeft het Diaconaal Platform Ede een stichting opgericht. Sinds deze maand beschikt die over een eigen gebouw aan de Posthoornstraat in Ede. Diakenen gebruiken het gebouw onder meer voor gesprekken met hulpvragers, voor vergaderingen en voor het coördineren en opleiden van vrijwilligers.

Volgens Hubert is het oprichten van een diaconaal platform een aanrader. „Je hoeft als diaconieën niet allemaal zelf het wiel uit te vinden. De kerk wordt zichtbaarder in de samenleving, het vergroot de betrokkenheid van kerken op elkaar en voor andere partijen is de kerk een aantrekkelijker gesprekspartner. Ik zie alleen maar voordelen.”

>>diaconaalplatformdordrecht.nl

Aantal diaconale platforms neemt toe

Er zijn ruim veertig diaconale platforms in Nederland en dat aantal neemt nog steeds toe, zegt Marnix Assink van het Platform Diaconale Samenwerking (PDS). Het platform is een samenwerkingsverband tussen de diaconale deputaten van de Christelijke Gereformeerde Kerken, de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt en de Nederlands Gereformeerde Kerken.

Oorzaak van deze opmars is dat de landelijke overheid de laatste jaren steeds meer taken naar de burgerlijke gemeenten overhevelt. Assink: „Diaconale platforms geven diaconieën de mogelijkheid om de zorg en aandacht voor kwetsbaren in de samenleving gestalte te geven.”

Het PDS heeft plannen om kerken te begeleiden bij het opzetten van een diaconaal platform. „Wij hebben een netwerk van deskundigen waar gemeenten gebruik van kunnen maken. Ook kunnen we helpen bij het opstellen van beleidsplannen om doelgericht aan WMO-raden en adviesorganen van plaatselijke gemeenten deel te nemen.”