Kort na de aanslag in Dallas wordt Lee Harvey Oswald gearresteerd op beschuldiging van moord op de Amerikaanse president. Oswald ontkent schuldig te zijn. Helaas heeft Oswald nooit voor de rechter zijn verhaal kunnen doen, omdat hij 37 uur na de moord op Kennedy door nachtclubeigenaar Jack Ruby die banden met de maffia in Chicago onderhield, werd doodgeschoten. Ruby zei Oswald te hebben neergeschoten om Jackie de emoties van een rechtszaak in Dallas te besparen.

Ruby legde tegelijkertijd de kiem voor de meest uiteenlopende complottheorieën toen hij voor de camera tegenover een stel journalisten verklaarde dat de wereld nooit de waarheid over de moord op Kennedy te weten zou komen omdat er achter de schermen te machtige mensen bij betrokken waren. Hij doelde met name op Texaanse olieboeren en vice-president Lyndon B. Johnson.

Sovjet-Unie

Met Ruby’s uitspraak was de twijfel gezaaid. Als dat gebeurt ontstaan er al snel de wildste verhalen, waarbij niets meer zeker lijkt te zijn. De door president Johnson ingestelde Warren-commissie concludeerde in 1964 dat Oswald de moordenaar van Kennedy is. Oswald had Kennedy onder vuur genomen vanaf de vijfde verdieping van het Texas School Book Depository, waar hij als bediende werkte.

Toch plaatste menigeen vraagtekens bij de conclusie van de commissie. De zonder vader opgegroeide Oswald had zich als 17-jarige vrijwillig gemeld bij de marine, waar hij leerde schieten. Maar bij de marine stond Oswald als een slechte schutter bekend. De drie schoten die op Kennedy waren gevuurd vereisten een bijna bovenmenselijke schiettechniek en daarover beschikte Oswald zeer zeker niet.

Bovendien was Oswald kort voor zijn 20e verjaardag naar de Sovjet-Unie gereisd. Daar verwierf hij het Sovjetstaatsburgerschap en trouwde hij in Minsk een jonge Russin. Na twee jaar keerde hij samen met zijn vrouw terug naar Amerika. Twee maanden voor de aanslag op Kennedy vroeg Oswald in Mexico-stad op de Cubaanse en Sovjetambassade visa aan voor Cuba en de Sovjet-Unie. De contacten deden sommige mensen vermoeden dat de moord op Kennedy onderdeel was van een communistische samenzwering.

Het is overigens net zo goed mogelijk dat Washington de moord op Kennedy bewust als een communistische samenzwering afbeeldde. De Warren-commissie wilde dit aspect aanvankelijk naar voren halen. Waarschijnlijk liet men uit vrees voor een confrontatie met de Sovjet-Unie deze samenzweringstheorie vallen.

Hoogtepunt

Het Watergate-schandaal in de jaren zeventig deed het vertrouwen in de goede bedoelingen van de regering afnemen en leverde een geschikte voedingsbodem voor nog meer samenzweringstheorieën. Eind jaren zeventig kwam een nieuwe onderzoekscommissie van het Congres tot de vage conclusie dat deelname van „maffialeden aan de moord niet uit te sluiten zijn.”

Raadselachtig is in dit verband het relaas van James E. Files, een voormalige huurmoordenaar die in de VS een gevangenisstraf uitzit wegens moord op een politieagent. Files zegt een van de schutters op 22 november 1963 in Dallas te zijn geweest. Hij zou Kennedy in zijn slaap hebben geraakt. Voor de klus ontving hij 30.000 dollar. Hij handelde in opdracht van een maffiabaas die inmiddels zelf is vermoord. Lee Harvey Oswald zou niet tot de daders hebben behoord.

Een andere theorie gaat ervan uit dat niet Oswald maar veiligheidsagent Green, die de auto van Kennedy bestuurde, verantwoordelijk is voor de moord. Alle getuigen die dicht genoeg bij de limousine waren om te zien hoe Green Kennedy doodschoot, zijn binnen twee jaar na de aanslag in Dallas zelf vermoord.

Het hoogtepunt van de speculatiegolf was begin jaren negentig, toen de film ”JFK” werd uitgebracht. In de film werd zonder ook maar een enkel bewijs gesuggereerd dat de moord op Kennedy het werk was van een grote reactionaire samenzwering bestaande uit vice-president Johnson, de CIA, de FBI, geëmigreerde Cubanen en de militaire industrie.

De laatste jaren is het stil geworden rond de samenzweringstheorieën. Meer en meer neigt men te geloven dat de moord op Kennedy de solistische daad van een gestoorde man was. Toch is er nog altijd twijfel en blijft het voor Amerika moeilijk zich te verzoenen met een moord die nooit helemaal is opgehelderd.