Ds. Van Wingerden: Lewis dubbelzinnig over vrije wil
SEBALDEBUREN. De verhouding tussen de vrije wil van de mens en Gods vrijmacht is een intrigerend thema in het werk van de Britse apologeet C. S. Lewis, vindt ds. H. van Wingerden.
De predikant van de hervormde gemeente Bedum/Onderdendam sprak dinsdag op het halfjaarlijkse noordelijke predikantenberaad van de Gereformeerde Bond in Sebaldeburen over het leven en werk van de Britse apologeet. Het is dit jaar vijftig jaar geleden dat Clive Staples Lewis overleed, op dezelfde dag als de Amerikaanse president John F. Kennedy en schrijver Aldous Huxley.
Ds. Van Wingerden, die het werk van Lewis diepgaand heeft bestudeerd, wees erop dat deze van mening is dat de mens een vrije wil heeft en het goede kan kiezen of afwijzen. Toch zijn er in zijn werk ook andere passages, waar hij Gods vrijmacht en almacht benadrukt. Aan het eind van zijn leven werd Lewis geïnterviewd door iemand uit de kringen van Billy Graham. In dat vraaggesprek benadrukte Lewis heel sterk dat God de eerste was in zijn leven. Het was niet Lewis die koos voor God, maar de beslissing lag bij God, Die Lewis „greep.” In zijn autobiografie zegt Lewis dan ook dat hij „verrast werd door vreugde”, wat in dezelfde richting wijst.
Na een korte tijd atheïst te zijn geweest, werd Lewis overtuigd christen. Het werd zijn grote levensdoel om het christelijk geloof in begrijpelijke taal te communiceren. „Dat er wereldwijd meer dan 200 miljoen boeken van hem zijn verkocht, is een bewijs dat hij daarin is geslaagd.”
De predikant wees op het belang van Lewis’ apologetische werken. In deze boeken worden veel argumenten aangedragen voor het christelijk geloof. Volgens ds. Van Wingerden hebben Lewis’ radiotoespraken voor de BBC bij vele Engelsen hindernissen voor het christelijk geloof weggenomen. Lewis’ latere publicaties over apologetische onderwerpen waren voor velen een hulp om het christelijk geloof rationeel volledig aanvaardbaar te maken.
Ds. Van Wingerden wees erop dat Lewis door de meest uiteenlopende kerkleiders wordt geciteerd. Zowel paus Johannes Paulus II als de voormalige anglicaanse aartsbisschop Rowans Williams haalde hem veelvuldig aan.
De opvatting dat Lewis naar het rooms-katholicisme zou neigen, wijst de predikant van de hand. Lewis was tegen het pausdom en Mariaverering. Hij ging weliswaar zijn leven lang ter biecht, maar dit is gebruikelijk bij anglicanen. „Wel had Lewis zo’n besef van eigen zondigheid en de onmogelijkheid voor God te verschijnen, dat hij soms de idee van het vagevuur aanhangt. Betrekkelijk laat kwam Lewis erachter dat Christus reinigt van alle zonden.”
In de bespreking werd gevraagd naar de verhouding van Lewis tot Karl Barth. Ds. Van Wingerden wees erop dat Lewis zelf heeft gezegd: „Barth heeft voor mij geen boodschap.”