Het raam van haar atelier aan een van de Amsterdamse grachten omlijst de wit-blauwe toren van de Westerkerk. Net als op een van de tekeningen uit de bestseller ”Jij bent de liefste”, tegen de achtergrond van een helderblauwe hemel. Kleurpotloden staan gesorteerd in koude en warme kleuren als boeketjes op haar bureau. Dat Törnqvist dit jaar is geplaatst op de zogenoemde longlist voor de Hans Christian Andersen Award, relativeert ze. „Ik ben blij, maar voor die prijs is het nog iets vroeg, wat mij betreft.”

Het feit dat ze sommige van Andersens beroemde sprookjes illustreerde, of verhalen van de grote Astrid Lindgren, vindt ze ook niet heel bijzonder. „Wat ik belangrijker vind dan wie het geschreven heeft, is dat een verhaal me raakt. Dat, in combinatie met de manier waarop het verteld wordt, is voor mij de basis om geïnspireerd te kunnen werken.”

Het recent verschenen prentenboek ”Groter dan een droom” voldoet ruimschoots aan die eis. Jef Aerts vertelt hoe een jongen zijn overleden zusje terugdroomt en met haar mooie dingen deelt, ondanks zijn verdriet. „Het was een oud verdriet zonder tranen. Het hing als behangpapier in alle kamers van ons huis. Het zat verstopt in de soep van mama, in het klussen van papa of in een muts voor de kou.”

„Toen ik het verhaal van Jef Aerts voor het eerst las, voelde ik meteen dat het iets van hemzelf was. Daar begint het al mee, je hebt een beladen verhaal. Het zusje heeft bestaan. Ik heb de plekken in Vlaanderen bezocht waar dat verlies tastbaar was, zoals de kerk en het kerkhof. De kerk heb ik getekend, maar toch in mijn eigen decor. Want naast de tekst ontstaat een ander verhaal, dat van mij, dat aansluit op zijn woorden, maar bedoeld is voor lezers die het verhaal niet kennen. Het moeilijkste was toch dat de droom moet overkomen alsof het echt is. Maar er moet verschil zijn met het ‘wakkere leven’ in mijn tekeningen. Daarbij is het nacht en ik wilde niet alleen donkere prenten maken. Maar in een droom is gelukkig alles mogelijk.”

De eerste tekening die Törnqvist voor het boek maakte, die waarin het jongetje in zijn verbeelding met zijn zusje door het bos fietst, is transparant en licht. Alsof het lente is.

„Ik stond mezelf toe precies te tekenen wat ik voelde, licht, donker, alles mocht. Ik vind het uitzonderlijk dat een boek over de dood zo troostrijk kan zijn. En uiteindelijk werd het een beetje als in een echte droom.”

„Natuurlijk is het mooi dat ”Jij bent de liefste” een bestseller is. Maar het ligt ook voor de hand. Alles is mooi, warm en goed aan dit boek. Ik ben ruim twee jaar bezig geweest om de tekeningen ervoor te maken. Voor mij zou het heel veel betekenen als ”Groter dan een droom”, dat moeilijker toegankelijk is, even succesvol zou zijn.”

Wat is in uw werk de ontwikkeling geweest tussen ”De muzikant en het meisje” uit 1995 en ”Groter dan een droom?”

„Bijna tegelijkertijd met de tekeningen voor ”De muzikant en het meisje”, begon ik aan ”Klein verhaal over de liefde”. Ik maakte een boek over mezelf en hoe ik mezelf zag. Toen ik dat tekende, liet ik iets los. In ”De muzikant en het meisje”, dat overigens amper het daglicht heeft gezien en gelukkig later is herdrukt, werkte ik met aquarel. Daarin kun je weinig corrigeren, dus je tekent zorgvuldig. Er zitten sferen in die goed zijn, maar toen ik ”Klein verhaal over de liefde” tekende, gebruikte ik materialen door elkaar om mijn doel te bereiken. Dat gaf een onmetelijk gevoel van vrijheid en plezier. Ik wist niet waar het heenging, maar ik werd geconfronteerd met een ander maakproces. Het gaf mij mogelijkheden en kansen, ik kon meer registers in mezelf ontdekken. Ik was verbaasd dat ik een Zilveren Griffel won met het verhaal, voor mezelf was het vooral een keerpunt.”

Toch blijft de onzekerheid. „Vroeger kon ik in paniek raken. Nu vertrouw ik meer op mezelf, kan ik een tekening opzijleggen en mijn rationele kant aanspreken, in de wetenschap dat ik er op enig moment mee verder kan.”

Bij sommige omslagopdrachten zegt ze niet direct toe maar leest ze vooraf het boek en maakt dan snel een omslagtekening. Om zeker te weten dat het lukt. Pas als ze ermee klaar is belt ze de uitgever om te zeggen dat ze het omslag wel wil maken. „Dat de tekening al af is zeg ik natuurlijk niet.”

Weer die aanstekelijke lach.

Uit uw werk spreekt grote interesse voor muziek en natuur.

„Muziek raakt me meer dan beelden. Toen ik ”Groter dan een droom” schilderde, luisterde ik naar cellosonates van Brahms, gespeeld door Pieter Wispelwey. Muziek versterkt de beelden in mijn geheugen. Als ik deze muziek hoor, zal ik altijd door dit verhaal en deze tekeningen wandelen.”

Het zijn niet zozeer andere kunstenaars of illustratoren die Törnqvist inspireren. Eerder het echte leven. „Ik kan een mooi voorbeeld noemen. Toen ik aan de Rietveld Academie studeerde, gingen we naar Sint-Petersburg. We liepen in de Hermitage, waar je wel drie jaar kunt doorbrengen. Na een halve dag keek ik naar buiten en vroeg ik me af: Wat doe ik hier? Buiten stonden vrouwen ijs te verkopen. Ze stonden in kartonnen dozen, om nog een beetje warm te blijven. Dat is het beeld dat mij is bijgebleven. De schilderijen uit de Hermitage ben ik vergeten.”

Wat de natuur betreft: ze groeide in Zweden op met een moeder die haar planten en vogels leerde herkennen. „Het was zo mooi om in mijn beginperiode de verhalen van mijn moeder te kunnen illustreren. Wat zij schreef, lag heel dicht bij mezelf. Zij bracht mijn eigen jeugdherinneringen tot leven. Ik herkende de kleinste details.”

Ze zou niet in de stad kunnen wonen als ze geen huisje in Zweden had, zegt ze. „Het ligt aan het eind van een kleine zandweg, er komt daar vrijwel niemand. Als ik daar ben, valt alles op zijn plek, vallen alle beslommeringen van mij af. Soms staat er een eland in mijn tuin. Ik hak er hout, ik pluk er bloemen. Als iemand mij morgen zou zeggen dat Zweden niet meer bestond, dan zou ik me geen raad weten. Zweden is thuiskomen.”

Veel bekroningen

Marit Törnqvist (1964) maakte illustraties bij het werk van haar moeder Rita Verschuur. Verder illustreerde ze verhalen van onder anderen Astrid Lindgren, Hans en Monique Hagen, Leendert Witvliet en Toon Tellegen. Haar eerste eigen boek, ”Klein verhaal over de liefde” (1995), werd bekroond met een Zilveren Griffel. In 2006 volgde Het Gouden Penseel voor ”Pikkuhenki” van Toon Tellegen.

Op de Biënnale voor Illustratoren (BIB) vorig jaar in Bratislava ontving ze een Gouden Plaquette voor haar prentenboek ”Wat niemand had verwacht”. Marit Törnqvist is genomineerd voor de Hans Christian Andersen Award 2014.