„Mijn vriendelijke, lieve huisvrouw Katharina Luther von Bora, predikster, brouwerin, tuinierster en wat zij nog meer kan zijn.” Uit de 21 bewaard gebleven brieven van Maarten Luther aan zijn „Käthe” blijkt steeds weer hoeveel hij van haar hield. In zijn testament benoemde de Duitse reformator haar zelfs tot zijn enige erfgenaam – wat juridisch niet eens was toegestaan. Luthers motivatie: „Zonder haar had ik dit alles niet kunnen doen.”
Als er één persoon in de (kerk)geschiedenis is geweest die, ook op basis van eigen ervaring, heeft ingezien van hoe grote waarde huwelijk en gezin zijn voor samenleving en kerk, is het Luther. Het boekje ”Marriage and the Foundations of Society” (Huwelijk en de fundamenten van de maatschappij) laat dat opnieuw zien. Uitvoerig becommentarieert de reformator hierin de Psalmen 127 en 128.
Het doet even vreemd aan, Luther in het Engels, maar – Luther blijft mooi. En scherp. Bij Psalm 127:3 (SV: „Zie, de kinderen zijn een erfdeel des Heeren, des buiks vrucht is een beloning”): „Terecht zeggen de Duitsers, als zij het over hun kinderen hebben, dat God hun die heeft gegeven. Maar hoewel dit voor in ieders mond ligt, zijn er maar weinigen die weten wat deze zegen inhoudt, of die haar op de juiste waarde schatten, omdat die overschaduwd en verduisterd wordt door ongeregelde begeerten en andere vuiligheden van het vlees.” Maar, beklemtoont Luther: „Dit is de leer van de Heilige Geest met betrekking tot de goede en christelijke regering van huishoudens en gezinnen: te geloven dat kinderen en alle dingen gaven van God zijn.” Waaraan Hij ook Zijn zegen wil verbinden.
Zonder huwelijk en gezin geen samenleving, stelt de Wittenberger reformator naar aanleiding van Psalm 128, de huwelijkspsalm. „Want waar huishoudens en gezinnen niet worden onderhouden, kan geen stad zijn, geen samenleving, geen koninkrijk.”
Huwelijk en gezin behoren tot de fundamenten van de maatschappij. Fel verzet Luther zich dan ook tegen onderschatting daarvan, óók door uitspraken zoals: „Een vrouw is een noodzakelijk kwaad.”
Luther had te strijden tegen onder meer de „pauselijke dwalingen” ten aanzien van het huwelijk – het celibaat en de grote waardering voor het kloosterleven bijvoorbeeld. De manier waarop de zestiende-eeuwse hervormer dat deed, heeft echter niets aan actualiteit verloren. Hier lag ook de reden waarom ds. James E. North, tot twintig jaar terug verbonden aan Jireh Chapel, Lewes (waar ooit William Huntington stond), Luthers commentaar op Psalm 127 en 128 heeft heruitgegeven. „Ook in deze tijd, waarin de Britse regering het homohuwelijk wil invoeren, staan huwelijk en gezin zwaar onder druk.”
Een verkoopsucces is het vorig jaar verschenen boekje tot nu toe echter niet, laat de emeritus predikant weten. „Helaas.”
Boekgegevens
Marriage and the Foundations of Society; Martin Luther; uitg. rev. James E. North, Lewes (Verenigd Koninkrijk), 2012; te bestellen via Lulu Press (printing on demand), £ 6,95 + verzendkosten.
