JEUGD – Joseph Ratzinger werd op 16 april 1927 geboren in Marktl am Inn, in het zuiden van Duitsland. Hij groeide op in Traunstein, bij de grens met Oostenrijk. In de Tweede Wereldoorlog werd hij gedwongen lid van de Hitlerjugend. Zijn familie had echter een hekel aan de nazi’s, zeker nadat een neefje van Ratzinger met het syndroom van Down werd vermoord. Na de oorlog zat Ratzinger enkele maanden vast in een Amerikaans krijgsgevangen­kamp.

STUDIE – Van 1946 tot 1951 studeerde Ratzinger filosofie en theologie in Freising en München. Eind jaren vijftig ontwikkelde hij zich tot een van de belangrijkste denkers van de Rooms-Katholieke Kerk. In 1959 werd hij hoogleraar fundamentele theologie aan de universiteit van Bonn. In 1963 verhuisde hij naar Münster.

KERKELIJKE LOOPBAAN – Op 29 juni 1951 werd Joseph Ratzinger, samen met zijn drie jaar oudere broer Georg, tot priester gewijd. Van 1977 tot 1982 was hij aartsbisschop van München en Freising. Daarna ging Rat­zinger naar het Vaticaan, omdat paus Johannes Paulus II hem benoemde tot president van de Congregatie voor de Geloofsleer, die waakt over de zuiverheid van de leer. Paus Paulus VI benoemde Ratzinger in 1977 tot kardinaal.

PAUS – Na het overlijden van paus Johannes Paulus II werd Ratzinger in april 2005, op de tweede dag van het conclaaf van kardinalen, gekozen tot paus. Ratzinger nam de naam Benedictus XVI aan en was de eerste Duitse paus sinds Victor II (1055-1057).

OECUMENE – De opvolger van Johannes Paulus II begon zijn pontificaat in april 2005 met een pleidooi voor nieuwe stappen op weg naar de eenheid van de kerken. De Congregatie voor de Geloofsleer richtte echter schade aan door in 2007 in een document de Rooms-Katholieke Kerk „de enige kerk van Christus” te noemen. Protestantse kerken mogen zich volgens de congregatie geen kerk noemen, omdat ze de wezenlijke eigenschappen van het kerk-zijn missen.

ETHIEK – Met zijn ethische standpunten stond Benedictus XVI vaak dicht bij die van veel orthodoxe protestanten. De westerse cultuur raakte naar zijn mening steeds verder los van haar christelijke wortels. Hij keerde zich tegen secularisatie en wees abortus, euthanasie en het homohuwelijk af. In zijn eerste toespraak als paus in 2005 riep Benedictus op tot „geestelijk ontwaken.”

MISBRUIK – Benedictus werd verweten te weinig tegen het seksueel misbruik van kinderen door geestelijken te doen. In maart 2010 bood de paus de slachtoffers van seksueel misbruik zijn excuses aan. „U hebt zwaar geleden en dat spijt mij zeer.”

ISLAM – Benedictus suggereerde in 2006 tijdens een rede in Regensburg in Duitsland een verband tussen islam en geweld. Hij haalde een uitspraak van een Byzantijnse keizer aan over het verspreiden van de islam met het zwaard. Dat zette veel kwaad bloed onder moslims. De paus sprak later zijn spijt uit dat zijn woorden verkeerd waren begrepen, maar hij maakte geen excuses. Wel ondernam het Vaticaan daarna allerlei pogingen om de betrekkingen met de moslims te verbeteren.

PUBLICATIES – Benedictus bleef ook na zijn pausverkiezing publiceren. Het meest opmerkelijk zijn de drie encyclieken ”Deus caritas est” (God is liefde, 2005), ”Spe salvi” (In deze hoop zijn wij gered, 2007) en ”Caritas in veritate” (Liefde in waarheid, 2009), en de drie delen tellende biografie van Jezus van Nazareth.

NIEUWE MEDIA – De paus ging met zijn tijd mee. Eind vorig jaar ging hij Twitter gebruiken. Zijn eerste bericht in het Latijn: Blijf vooral bidden.

AFTREDEN – De 265e bisschop van Rome kondigde gisteren zijn aftreden aan, op 28 februari. Zijn pontificaat duurde bijna acht jaar.