De landen in de eurozone keken gisteren met argusogen naar de uitkomst van de Griekse verkiezingen. Gevreesd werd dat de linkse partij Syriza met de stembuswinst aan de haal zou gaan. Deze partij is fel gekant tegen de kredietovereenkomsten en de bezuinigingen die de Griekse regering eerder met de Europese Unie was overeengekomen.

De conservatieve partij Nieuwe Democratie van Antonis Samaras werd echter eerste en Syriza moest het met bijna 27 procent van de stemmen met een tweede plaats doen.

Naar verwachting zal Nieuwe Democratie samen met de socialistische Pasok een coalitie vormen. Doordat in het Griekse stelsel de grootste partij een bonus van vijftig extra zetels krijgt, zal dit blok op een meerderheid in het parlement kunnen rekenen en blijven de eerder gemaakte afspraken over bezuinigingen en noodhulp in stand. Daarmee lijkt het vertrek van Griekenland uit de eurozone voor de korte termijn afgewend.

Vooralsnog, want de economische en sociale problemen zijn voor Griekenland nog bepaald niet voorbij.

In de eerste plaats doet zich nu het merkwaardige fenomeen voor dat ruim de helft (52 procent) van de partijen officieel tegen het Europese noodplan is. Door de vijftig extra zetels waarover de coalitie kan beschikken, haalt zij een kunstmatige meerderheid in het parlement, maar mist zij in feite het mandaat van de Griekse kiezer.

Als de gevolgen van het noodplan de komende tijd steeds meer pijn bij de Griekse bevolking gaan doen, zijn nieuwe straatprotesten, zoals die zich eerder voordeden, zeker niet uit te sluiten. Dan is het nog maar de vraag hoe zich dat uiteindelijk politiek vertaalt.

Tijdelijk uitstel

Los daarvan heeft zowel Pasok als Nieuwe Democratie aangegeven dat zij weliswaar de Europese afspraken over begrotingsdiscipline en bezuinigingen zullen nakomen, maar dan wel in een „heronderhandelde vorm.” Wat dat precies inhoudt, zal nog moeten blijken.

Wel is duidelijk dat Samaras zich eerder met hand en tand tegen de door Europa gewenste bezuinigingsmaatregelen heeft verzet. Pas na lang onderhandelen ging de Griekse politicus overstag. Dat zal vermoedelijk ook de toon zetten voor de gesprekken die de nieuwe Griekse regering de komende tijd met Brussel zal gaan voeren.

Vermoedelijk zullen beide partijen aankoersen op een tijdelijk uitstel van de harde maatregelen die de Europese Unie eist. Duitsland waarschuwde gisteren echter al dat er geen „substantiële wijzigingen” in het eerder overeengekomen noodplan aan de orde zijn en dat Athene zich strikt aan de gemaakte afspraken moet houden.

Voor Europa dus nog zeker geen reden om euforisch te zijn over de uitslag van de Griekse verkiezingen.

Het Griekse vertrek uit de eurozone mag dan voor de korte termijn zijn afgewend, Athene staat nog maar aan het begin van een reeks ingrijpende hervormingen die de economie uiteindelijk structureel op orde moeten brengen. Daarbij is het nog maar de vraag of er in Griekenland voldoende draagvlak en sociale cohesie aanwezig is om die maatregelen daadwerkelijk te nemen.