Allereerst verliep aan geallieerde zijde vrijwel geen onderdeel van de operatie volgens plan. De luchtlandingslegers kwamen vaker ver buiten het geplande gebied terecht dan binnen de aangegeven zones. Soldaten die via landingsschepen aan land gingen, worstelden vaak met hun zware bepakking en vormden zo een gemakkelijk doelwit voor vijandelijke schutters. Voor de geallieerde parachutisten gold hetzelfde. Denk je eens in dat je boven een moerassig weiland wordt gedropt en door de 50 kilo extra bepakking als een baksteen onder water wordt getrokken. Verder waren de bombardementen van de Duitse stellingen nauwelijks effectief. De meeste bommen en granaten vielen te ver landinwaarts, sommige tot wel 5 kilometer van hun doel.

Een geluk bij al deze tegenslag was dat de Duitse verdediging in de cruciale eerste uren en dagen verre van optimaal was, om niet te zeggen: ongecoördineerd. Tot ver in de middag van 6 juni dachten de Duitsers dat er sprake was van een tactische invasie van kleine omvang. De hoofdmacht zou waarschijnlijk in de buurt van Calais aan land komen. Ook konden zij de zo belangrijke pantserlegers ruim tien uur lang niet inzetten omdat hiervoor de persoonlijke toestemming van Hitler nodig was. Hij lag die ochtend te slapen en had aangegeven dat hij niet gewekt mocht worden.

Maar de doorslaggevende factor tot het welslagen van de operatie Overlord was de tactische verrassing. Die hadden de geallieerden vooral aan te danken aan de omslag in het weer. In de tweede helft van mei 1944 was het namelijk prachtig zomerweer. Ideaal voor een tochtje over het Kanaal. De Duitsers waren dan ook paraat. Maar ze wisten niet dat er voor de 31e mei geen aanval zou komen omdat de voorbereidingen nog niet af waren.

Als mogelijke data had het geallieerde opperbevel 5, 6 en 7 juni in gedachten. Begin juni sloeg het weer echter helemaal om. Een depressie trok over Groot-Brittannië richting West-Europa. De geallieerde legerleiding begon te denken aan een uitstel van twee weken, wat het risico van ontdekking met zich meebracht. De spanning steeg.

Toen meldden de Britse meteorologen dat er na het regenachtige weer op 5 juni een periode van 24 tot 36 uur met beter weer op komst was. Deze wetenschap dankten zij aan hun weerstations op de Atlantische Oceaan. Bij het begin van de beslissende stafvergadering van het geallieerde opperbevel kletterde de regen nog tegen de ramen. Tijdens het overleg in de vroege morgen van 5 juni hield de regen op en ging de wind liggen. De periode met goed weer kwam als een geschenk uit de hemel. „Gaan we, of gaan we niet?” Dat was de vraag die generaal Eisenhower de aanwezigen stelde, waar op een van hen antwoordde: „’t Is een beroerde gok, maar ’t is de beste gok die we kunnen wagen.”

De Duitse legerleiding zag intussen hoe het water in het Kanaal kolkte door het onstuimige weer op maandag 5 juni. Generaal Rommel besloot daarom die dag zijn vrouw met een bezoek te vereren ter gelegenheid van haar verjaardag. Hij en andere bevelvoerders wisten niet dat de depressie maar van korte duur zou zijn.

Toen de gigantische armada op de vroege dinsdagmorgen in Normandië aan land ging, was Rommel in Herrlingen bij Ulm. Zijn manschappen op de geduchte Atlantik­wall ontwaakten pas toen de geallieerde schepen begonnen met schieten. Zo’n 3000 landingsvaartuigen en begeleidende schepen wisten het Kanaal over te steken, zonder dat de normaliter zo alerte Duitsers van iets wisten. Ze werden volledig verrast.

Gods adem hield zich rond de zesde juni van 1944 even in. Uiteindelijk gaf het de riskante onderneming op D-day een gunstig verloop. Onze vrijheid danken wij aan God, Die grote dingen doet.

De auteur is directeur van de Guido de Brès-Stichting, het Wetenschappelijk Instituut voor de SGP. Reageren? gedachtegoed@refdag.nl