Dussen is de naam. Dussen is een must. Een molentje, schetterende vogels, de knotwilgen, de geur van mest en de ambachtelijke klompenmakerij. Rivierdorp Dussen, ten oosten van de Biesbosch, is het onversneden Hollandse begin van een fietstocht in het Land van Altena. Lange ochtendschaduwen, deze onbestendige aprildag. Nu een felle zon, dan een hoosbui.

Het is fraai fietsen op dijkwegen. Daar waar zwanen door de sloot glijden, geiten zich koesteren in de zon, een paardje zijn kop schuurt aan een hek.

Historie in Hank. Over de immer durende strijd tegen het water. Er ligt een eeuwenoude steen, uit 1564, tentoongesteld. Na de stormnacht in 1421 werd de Zuidhollandsche Waard verzwolgen door het water en ontstond de Biesbosch. Om geruzie tussen bijvoorbeeld vissers en de grafelijkheid Holland te voorkomen, zo meldt een informatiebord, werden er in de bedding van de Oude Maas bolbakens (grenspalen, JV) geplaatst. Om die terug te kunnen vinden werden daarnaast oude oliemolenstenen afgezonken. De steen in Hank is een „eerbetoon aan al die mensen die met noeste arbeid en veel ontberingen de Biesbosch gemaakt hebben zoals hij nu is.”

Een eindje verderop herinnert een monument aan de Tweede Wereldoorlog. Hier stortte op 25 mei 1944 een bommenwerper (Halifax LV906) van de Britse Royal Air Force neer. Getroffen door vijandelijk vuur. De voltallige bemanning kwam om. De gemeente Werkendam liet het wrak in 2005 bergen.

Rust en ruimte in dit stille waterland. Fietspech ook. Dat betekent kilometers lopen, langs dijk- en polderwegen en door schapenkeutels, naar Werkendam. Waar een bereidwillige fietsenmaker het euvel verhelpt.

„Mooier kan het toch niet?” Bij Sleeuwijk wijst racefietser Ans Nieuwenhuizen over de rivier. Aan de overkant torent de Grote Kerk in Gorinchem boven alles uit. „Hollandse luchten, het groen, de natuur: prachtig.” Ze fietst geregeld een flink eind door het rivierenland. „Ik werk thuis achter het bureau. Dan is het gezond om elke dag in beweging te komen. De auto krijgt een apk-keuring, de fiets brengen we naar de fietsenmaker, dan kunnen we ons lichaam toch niet laten versloffen?”

Vestingstadje Woudrichem heeft Anton Pieckachtige allures. De eeuwenoude, karakteristieke Martinuskerk, de scheepjes langs de hoge meerpalen, de majestueuze korenmolen, het kanon op de stadswal. Het geel van paardenbloemen steekt af tegen het oranje van de pannendaken.

Woudrichem ontstond omstreeks 900. Een glorietijd brak aan toen in 1354 de riviertol van het graafschap Holland naar Woudrichem werd overgebracht. Bergafwaarts ging het met de vestingstad toen in 1420 Gorinchem de tol kreeg.

„Dit is het mooiste gedeelte van Nederland”, zegt Niels Versluis uit Veen, die op een bruggetje bij Woudrichem van zijn racefiets is gestapt. De beleggingsadviseur, zonder werk en solliciterend, maakt een fietstocht om „de zonden te overdenken en de zinnen te verzetten.”

Vijf jaar geleden verhuisde hij vanuit de Randstad naar het Land van Altena. Tot zijn genoegen. „Vrienden zijn jaloers als ik zeg dat ik hier zo 60 kilometer kan fietsen zonder af te hoeven stappen. Je blijft hier rollen.”

In Aalburg verrijst een nieuw kerkgebouw van de hervormde gemeente. Op een steenworp afstand, pal aan de dijk, staat het oude godshuis. „Water geeft rust en ruimte”, zegt violist Edgard Beckand, lopend langs de Afgedamde Maas. Als hij boven voor het raam staat, kan hij de rivier zien. „Absoluut mooi. Je ziet jachten, rijnaken.”

In Drongelen wordt fruit „koninklijk geteeld” en heeft de ooievaar het nest gevonden. Het veer zet passagiers over de Bergsche Maas, naar Waalwijk. Dichter M. Nijhoff was als reserveofficier tijdens de mobilisatie van 1914-1918 actief betrokken bij de bewaking van het veer.

Een gedicht daarover van Cees Visser is op een bordje te lezen. ”Vermomd als officier/ waakt hij bij ’t veer/ van deze grensrivier/ Gehuld in grijze nevels/schuift mysterieus nabij/ de pont en komt/ terstond in beeld.”

Dussen is weer in zicht. De zon glinstert op het water van de rivier. Schepen gaan voorbij. Langs de oevers graast vee. Op een bankje in Dussen, te midden van de lentebloesem, staat een advies. „Rust nu en ziet. Denkt na en geniet.”

Fietsknooppunten

De route door het Land van Altena is gefietst via het zogeheten fietsknooppuntennetwerk. Je volgt daarbij bordjes met een nummer. Zo ga je van het ene nummer naar het andere. Als je een nummer volgt, kom je uiteindelijk bij een bord met een plattegrond met het bewuste nummer. Tussen het plattegrondbord en het volgende zitten doorgaans enkele kilometers. Met het knooppuntennetwerk kun je ter plekke, of thuis achter de computer, een route uitstippelen. Een tocht inkorten of uitbreiden is eenvoudig. Op de plattegrondsborden zie je waar je je ergens in een regio bevindt. Als vandalen een bord tenminste niet hebben beklad.