14.45 uur – Liveblog afgesloten: De redactie sluit dit liveblog.

13.58 uur – Tweet Wilders: Geert Wilders reageert op Twitter op de stand van zaken rond de onderhandelingen: „Oppositie in moeilijke fase!” Hij verwijst daarmee naar het bericht dat de RVD woensdag verstuurde dat de onderhandelingen in een moeilijke fase zaten.

13.45 uur – Geen debat: De oppositie in de Tweede Kamer heeft geen behoefte aan een debat met premier Mark Rutte over de doorstart van het Catshuisberaad. Geen enkel Kamerlid vroeg er donderdag om, bij de regeling van de eigen werkzaamheden van de Kamer. Voor PvdA-fractievoorzitter Diederik Samsom zijn de onderhandelingen een eigen verantwoordelijkheid van premier Mark Rutte en zijn medeonderhandelaars. „De gedoogconstructie heeft al een pakket opgeleverd dat slecht is en ze zijn van plan er nog iets boven op te doen. Dit is allerminst gelukkig en een groot risico.”

13.35 uur – Reactie Samsom: PvdA-leider Samsom: „De onderhandelaars hebben besloten door te modderen op deze doodlopende weg. Dat is hun eigen verantwoordelijkheid. Ze spreken over een pakket dat Nederland schade doet. De gedoogconstructie heeft al een pakket opgeleverd dat slecht is en ze zijn van plan er nog iets boven op te doen. Dit is allerminst gelukkig en een groot risico. Nederland heeft nu een krachtig en solide pakket nodig dat groei oplevert en banen creëert.”

13.02 uur – Reactie Sap: GroenLinks-leider Jolande Sap. „Het gaat heftig op en neer. Gister was het een moeilijke fase, nu is er weer perspectief. Dat laat zien hoe ontzettend labiel dit is. Het is een onverantwoorde toestand dat de toekomst en het lot van Nederland in handen van één man ligt. Ik heb bijzonder weinig vertrouwen in de gesprekken in het Catshuis. Ik vrees dat ze met de kaasschaaf komen en lastenverhogingen als de nullijn en een btw-verhoging, terwijl we wachten op grote hervormingen. Het Catshuis leeft nog, maar ik vrees voor de toekomst van Nederland. We staan al sinds de crisis van 2008 stil en we moeten deze crisis juist benutten als een kans voor hervormingen die het land echt nodig heeft.”

12.42 uur – Reactie Slob: ChristenUnie-fractievoorzitter Arie Slob: „Niet veel mensen in Nederland snappen dit. Mijn oproep aan de minister-president is: kom nu alsjeblieft zo snel mogelijk met een aanpak van de crisis. Dit helpt niet om die aan te pakken en te doen wat nodig is. Laat hij energie steken in goede plannen en hervormingen. Het is nu niet de tijd voor politieke spelletjes. Er is nu wel een stukje duidelijkheid, na die rare vertoning met terrastoneelstukjes. Die zijn een Oscarnominatie waard. De minister-president heeft ook zijn bijzondere verantwoordelijkeheid. Het gaat nu om daadkracht, leiderschap en een breed draagvlak. De coalitie heeft wel krassen en bulten opgelopen, die kunnen terugkomen in de onderlinge verhoudingen.”

12.29 uur – Reactie Van der Staaij: SGP-leider Kees van der Staaij via Twitter: „Goed dat Catshuisoverleg vervolgd wordt. Hopelijk nu snel resultaat! In economische crisis zou politieke crisis wel heel slecht zijn.”

12.24 uur – Reactie Pechtold: D66-leider Alexander Pechtold: „Als dit geen uitstel van executie is, dan betekent het dat ze iets gaan doen. Gister kregen we een kijkje in de keuken en zagen dat ze bereid zijn iets te doen aan de woningmarkt en de arbeidsmarkt. Daar moeten ze dan wel aan vasthouden. Dat zijn hervormingen waar ik ook voor pleit. Vooralsnog gaan ze door, dat maakt verkiezingen voor de zomer er niet realistischer op. Of ze er uitkomen of dat dit een schijnbeweging is, zullen we zien. Het is een kat- en muisspel dat heel gevaarlijk is vanwege de mogelijke reactie van de financiële markten.”

11.52 uur – Onderhandelingen gaan door: De Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) meldt zojuist per mail dat de onderhandelingen tussen VVD, CDA en PVV door gaan. „De onderhandelaars hebben donderdag 29 maart 2012 besloten hun gesprekken voort te zetten. Zij zien voldoende perspectief om de komende periode te komen tot afspraken die een antwoord geven op de problemen waar het land voor staat. Tot er een akkoord is bereikt zal mediastilte in acht worden genomen.” CDA-onderhandelaar Maxime Verhagen laat via Twitter hetzelfde weten.

11.37 uur – Commentaar: „De onbuigzame en soms onberekenbare opstelling van Wilders is schadelijk voor het land. Naast de financieel-economische crisis zit niemand te wachten op een politieke crisis. De enige die denkt daar baat bij te hebben is PVV-leider Wilders”, dat staat donderdag in het commentaar in het Reformatorisch Dagblad.

11.33 uur – Auto’s weg bij Catshuis: NOS-verslaggever Joost Vullings zegt dat de auto’s van de onderhandelaars weg zijn bij het Catshuis. Dat zou er op wijzen dat de onderhandelaars er de tijd voor nemen, aldus Vullings.

11.04 uur – Weinig kans op breuk: De kans dat het donderdag tot een breuk komt, is niet bijster groot, aldus een CDA-insider zoëven in de wandelgangen. Drie argumenten: 1) Breken kan Wilders altijd nog; dat is zeker geen kwestie van nu of nooit. 2) Issues waarmee Wilders nu een verkiezingsstrijd gaan ingaan, zijn niet een-twee-drie voorhanden. De islam? Daar scoor je nu echt niet mee. Meer agenten? Dat wordt in verkiezingsdebatten weggehoond met als argument dat daar geen geld voor is. 3) Het is een misvatting te denken dat Wilders’ achterban alleen bestaat uit linkse mensen die gekant zijn tegen elke hervorming. Integendeel, zijn electoraat telt ook ex-VVD- en CDA-kiezers. Die zullen zeker niet afhaken als Wilders medeverantwoordelijkheid neemt voor het versoberen van de ww, om maar iets te noemen. Tijd kopen en verantwoordelijkheidsbesef uitstralen, zou de nieuwe Wildersstrategie kunnen zijn.

10.18 uur – Ochtendkranten over Wilders: De hoofdrol die Wilders in de huidige fase van de onderhandelingen speelt, wordt in de ochtendkranten volop belicht. De Volkskrant en de Telegraaf houden het erop dat de PVV-leider moet kiezen tussen het landsbelang en het PVV-belang. Dat roept dan wel de vraag op of die twee diametraal tegenover elkaar staan. Door in de gedoogcoalitie te blijven, weet Wilders zich verzekerd van een podium waarop hij zijn politieke kunsten kan blijven vertonen. Zo bekeken dient hij, door de gedoogcoalitie trouw te blijven, zowel het landsbelang als dat van de PVV. Niet uitgesloten is daarom dat deze optie vooralsnog de voorkeur krijgt van de „spektakelpoliticus” Wilders zoals nrc.next de PVV-leider vanochtend niet ten onrechte noemt.

10.05 uur – Mediaspektakel: Wilders zet een extra accentje op zijn cruciale rol in de onderhandelingen; anders dan Rutte en Verhagen arriveerde hij zojuist niet via de hoofdingang van het Catshuis, maar via een zijpad.

10.02 uur – Premier gaf les: Premier Mark Rutte gaf donderdagochtend voor het cruciale Catshuisberaad eerst nog gewoon les op een vmbo-school in de Haagse Schilderswijk. Dat bevestigde hij in het NOS-radio1-journaal. Rutte geeft al sinds 2008 een ochtend in de week les op het Johan de Witt College in Den Haag. Sinds hij in oktober 2010 premier werd is hij dat zo veel mogelijk blijven doen. Als het lesgeven donderdag een resultaat in het Catshuis in de weg had gestaan, had de premier het niet gedaan zei hij tegen de NOS, terwijl hij van het Binnenhof naar het Catshuis fietste. Rutte is inmiddels gearriveerd bij het Catshuis.

10.00 uur – Brief aan oppositie: Blijven VVD, PVV en CDA bij elkaar? De kans dat er om 12.00 uur donderdagmiddag al uitsluitsel is, lijkt niet bijster groot. Voor Rutte is 12.00 uur echter wel een deadline. Het is de termijn die PvdA-fractievoorzitter Samson en de oppositie hem woensdag stelden voor het versturen van een verhelderende brief. Rutte moet daarin toelichten wat het concreet betekent dat de onderhandelingen „door een moeilijke fase” gaan. Hoe dan ook ligt het echter in de rede dat het antwoord op de brief al klaarligt. Rutte zal waarschijnlijk verwijzen naar de eerder aangekondigde radiostilte en daarmee volstaan. In die geest reageerde hij deze week immers ook op het verzoek van de oppositie om een reactie te geven op de aangenomen Kamermotie inzake het Polenmeldpunt. „Ik heb de kabinetsreactie al verstuurd”, aldus de premier woensdag.

9.50 uur – Catshuis: Premier Rutte is inmiddels onderweg naar het Catshuis. Hij wilde tegenover Radio 1 niets zeggen over de stand van zaken van de onderhandelingen. Het is druk rond de poort van het Catshuis.

9.27 uur – Stemming: Bronnen rond het kabinet melden deze krant dat de kans dat er vandaag door VVD, CDA en PVV juist een forse stap wordt gezet richting een hervormings- en bezuinigingsakkoord, ondanks de negatieve stemming in verschillende media, nog altijd niet kleiner is dan een exit van de PVV als gedoogpartij, aldus RD–redacteur Marcel ten Broeke gisteravond op Twitter. Die variant zou volgens RD-redacteur Jakko Gunst ook niet onlogisch zijn. „PVV, CDA en VVD hebben sinds 2010 al veel in elkaar geïnvesteerd, of beter gezegd: Wilders, Verhagen en Rutte. Te veel eigenlijk, om de samenwerking nu al te verbreken. Voor Verhagen dreigt dan een vrij roemloze aftocht uit de politiek. Ook Wilders is in dat geval een verliezer. Geen nationalistisch-populistische voorman kwam zó dicht in de buurt van het Torentje als hij. Nu terugkeren in de oppositiebankjes zou vooral het beeld bevestigen dat voor populistische stromingen hooguit een plek langs de zijlijn is weggelegd. Daar komt nog bij dat een Catshuisakkoord in april 2012 waarschijnlijk de laatste horde is die het samenwerkingsverband moet nemen. Als Wilders door deze zure appel weet heen te bijten, koopt hij twee jaar waarin hij verder kan werken aan de uitbouw van zijn partij.” Marcel ten Broeke: „Gezien de verwachting dat de komende jaren de economie weer wat aantrekt, is de kans groot dat wanneer de gedoogcoalitie nu meters maakt en forse maatregelen treft, er de komende jaren wellicht meer financiële meevallers in het vat zitten dan tegenvallers. Dat maakt de vooruitzichten voor VVD, CDA en PVV niet ongunstig.”

9.00 uur – Vertrouwen: Volgens RD–redacteur Marcel ten Broeke moet de kans niet worden uitgevlakt dat PVV-leider Wilders donderdag bekendmaakt hervormingen op terreinen als WW, ontslagrecht en hypotheekrenteaftrek niet te steunen, maar tegelijkertijd zijn vertrouwen in het kabinet óók niet op te zeggen. De bal om mee te werken aan hervormingen ligt dan bij de oppositie, terwijl staatsrechtelijk gezien het kabinet in dat geval nog altijd volledig missionair is. „Voordeel voor Wilders is bij die strategie dat alle afspraken die hij al met CDA en VVD maakte in het regeer- en gedoogakkoord blijven staan”, aldus Marcel ten Broeke. „Wilders zal zeggen: ik wil best bezuinigen, maar niet op deze manier. Spannend wordt in dat geval of VVD en CDA de Kamer meekrijgen in hervormingen. D66, SGP en ChristenUnie lijken daartoe bereid, GroenLinks eist vooralsnog nieuwe verkeizingen in ruil voor steun aan hervormingen.”

8.50 uur – Oppositie wil brief: De oppositiepartijen willen voor de middag 12.00 uur een brief van het kabinet over de ontstane situatie. Ze willen met name uitleg over de mededeling van de RVD dat de onderhandelingen „in een moeilijke fase” zijn beland.

8.08 uur – Pechtold: Als het kabinet valt, moet de Tweede Kamer afspraken maken over bezuinigingen en hervormingen, vindt D66-leider Alexander Pechtold. Diederik Samsom wil meteen nieuwe verkiezingen als het kabinet valt. Hij wil geen zaken doen met een demissionair kabinet-Rutte.

7.53 uur – Ochtendkranten: De ochtendkranten staan donderdag bol van de onderhandelingen in het Catshuis. Het is de dag van de waarheid voor de Catshuisbesprekingen, schrijft het Algemeen Dagblad. „Spektakelpoliticus Wilders laat het kabinet wankelen”, schrijft nrc.next op de voorpagina. „Gaat het nu echt gebeuren?” Ernaast staat een tekening van Wilders die een bom op het hoofd van een lachende premier Rutte aansteekt. ”Kabinet valt tenzij Wilders zich schikt”, kopt de Volkskrant. Het lot van het kabinet-Rutte ligt volgens de krant in handen van PVV-leider Geert Wilders. Het is donderdag erop of eronder in het Catshuis. Daarmee opent het Nederlands Dagblad.

7.20 uur – Hervatting 10.00 uur: VVD, CDA en PVV zouden donderdag om 10.00 uur de onderlinge gesprekken weer voortzetten.

7.00 uur – Hervormingen: Met name VVD en CDA hechten zeer aan hervormingen op terreinen als zorg, sociale zekerheid, pensioenen en woningmarkt. Maar die grote ingrepen liggen hun gedoogpartner PVV juist onder de huidige economische omstandigheden zwaar op de maag.

6.55 uur – Reactie Kamer: Lees in dit artikel de reactie van fractievoorzitters in de Tweede Kamer op de ontstane onrust in de gedoogcoalitie.

6.45 uur – Ontslag kabinet: Mochten de onderhandelingen definitief worden afgebroken dan lijkt premier Mark Rutte weinig andere keus te hebben dan het ontslag aanbieden van zijn minderheidskabinet. Met de steun van de PVV zijn VVD en CDA al niet verzekerd van een meerderheid in de Tweede Kamer, zonder de PVV lijkt regeren helemaal een onmogelijke opgave. Zeker nu een groot deel van de oppositie bloed ruikt en nieuwe verkiezingen wil.

Woensdag: Onrust Catshuis – Woensdag werden de onderhandelingen in het Catshuis vroegtijdig afgebroken omdat de besprekingen in „een moeilijke fase verkeren.” De onderhandelaars brachten vervolgens de tijd in eigen kring door. Nu moet blijken of de gesprekken weer opgestart kunnen worden.

Bronnen in Den Haag melden woensdag dat Geert Wilders de onderhandelingen wilde afbreken. CDA en VVD zouden hem hebben gevraagd er nog een nachtje over te slapen.