Liveblog: Ernstig hersenletsel prins Friso
INNSBRUCK – Prins Friso heeft ernstige hersenbeschadiging opgelopen. Het is niet te voorspellen of hij weer tot bewustzijn zal komen. Langdurig coma dreigt. Dat bleek tijdens een persconferentie over de gezondheidstoestand van prins Friso, die vorige week vrijdag onder een lawine werd bedolven.
23.40 uur: Liveblog gesloten – De redactie digitale media sluit het liveblog. Mocht daar aanleiding toe zijn, dan zal de berichtgeving zaterdag worden hervat.
23.35 uur: Meeleven en voorbede doen – „Op dit moment,” schrijft het hoofdredactioneel commentaar van deze krant, „kunnen we ons medeleven niet beter tonen dan door ons te onthouden van speculatie en ver weg te blijven bij berichtgeving die ingegeven is door sensatie.”
23.24 uur: Gebed in kerken – Vanuit kerken in Nederland wordt geschokt gereageerd op het nieuws over de gezondheidstoestand van prins Friso. Overal wordt voorbede gedaan voor de prins en zijn familie.
22.45 uur: Buitengewoon ernstig en somber – Neuroloog prof. dr. Bernard Uitdehaag uit het VUmc in Amsterdam noemt de situatie waarin prins Friso momenteel verkeert „buitengewoon ernstig en buitengewoon somber.” Dat zegt hij in een interview met deze krant.
22.20 uur: Buitenwereld niet belangrijk – Bij de beslissingen over de verdere behandeling van prins Friso spelen persoonlijke normen, waarden en geloofsovertuiging van de familie een rol. Wat de buitenwereld ervan vindt, is op dat moment volkomen onbelangrijk, denkt filosoof en medisch ethicus Erwin Kompanje van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam.
21.50 uur: Behandeling Friso in buitenland? – Diezelfde Volkskrant speculeert over de mogelijke behandellocatie van prins Friso. Volgens de krant zal de prins hoogstwaarschijnlijk in het buitenland worden behandeld.
21.45 uur: Tulleken heeft geen spijt– Neurochirurg Kees Tulleken zegt tegenover de Volkskrant geen moment spijt te hebben gehad over het bericht dat hij vorige week naar buiten bracht over de gezondheidssituatie van prins Friso.
19.58 uur: Kerkdienst in Lech– In het Oostenrijkse Lech zal zaterdag in een kerkdienst worden stilgestaan bij de situatie van prins Friso, meldde RTL-verslaggever Geert Gordijn vrijdag op Twitter.
19.00 uur: Reactie NRC – NRC Handelsblad betreurt dat het een te rooskleurig beeld heeft geschetst van de medische toestand van prins Friso. Hoofdredacteur Peter Vandermeersch stelt dat vrijdagavond in een column op de site van de krant. Hij geeft toe dat er bij de beoordeling van informatie verwarring is ontstaan tussen feit en interpretatie. „Hier werkte NRC Handelsblad onbedoeld mee aan het beeld dat de medische gegevens over prins Friso ’geruststellend’ zijn. Dat hadden we beter moeten inschatten.” Vandermeersch kondigt aan dat een externe deskundige de berichtgeving tegen het licht gaat houden om te zien of de krant de juiste afwegingen heeft gemaakt.
17.27 uur: Koningin ontmoet Rutte niet – Koningin Beatrix heeft dit weekeinde geen ontmoeting met minister-president Mark Rutte. Dat liet een woordvoerder van de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) vrijdag weten. Het bezoekje van de vorstin aan Nederland gebeurt om privéredenen, aldus de RVD. De vorstin keert zaterdag even terug naar Nederland. Op zondag vertrekt ze weer naar het Oostenrijkse Lech.
17.12 uur: Samenvatting – Lees hier een samenvatting van het nieuws over prins Friso.
16.07 uur: Reacties politici – Tal van politici reageren geschokt op het nieuws over prins Friso.
15.35 uur: NOS-verslaggevers naar huis – Ron Fresen meldt via Twitter dat de NOS na de verslaggeving van vandaag alle verslaggevers terug naar huis haalt.
15.20 uur: NOS respecteert privacy – Marieke de Vries laat via twitter weten dat de NOS zal voldoen aan de wens van de koninklijke familie om de privacy van de familie te respecteren. De RVD heeft gevraagd namens de familie om de familie „alle ruimte te geven om te leren omgaan met de gezondheidssituatie van prins Friso”.
14.50 uur: Wereld in ban van Friso – De gezondheidstoestand van de prins leeft ook in het buitenland. Media uit de hele wereld volgen al een week lang het wel en wee van de prins. Ook de mededeling vrijdag dat Friso ernstig hersenletsel heeft en mogelijk nooit meer bijkomt, ging de wereld over.
De krant El Periódico de Catalunya in Barcelona meent te weten dat prins Friso in een vegetatieve staat is. Het Spaanse dagblad El Pais meldt dat de prins „niet zal ontwaken.” Andere media zijn voorzichtiger. Zo spreekt het Amerikaanse persbureau Associated Press van een sombere prognose. Volgens de Duitse omroep ARD „zijn de artsen tot een ontnuchterende diagnose gekomen.” Van België tot China en van Brazilië tot Finland hebben media hun lezers op de hoogte gebracht.
14.34 uur: Familie vertrekt bij ziekenhuis – De koninklijke familie verlaat het ziekenhuis, na een bezoek aan prins Friso. Ze hielden elkaars armen vast en ondersteunden elkaar. De Oranjes keerden na het bezoek met de auto terug naar Lech, waar de koninklijke familie momenteel verblijft. Prinses Máxima en prinses Laurentien waren niet meegekomen op ziekenbezoek. Zij bleven in Lech achter bij de kinderen.
14.20 uur: Premier keert terug – Premier Mark Rutte keert vrijdag een dag eerder terug van wintersportvakantie. Hij wil niet doorgaan met skiën terwijl de koninklijke familie het trieste nieuws over prins Friso heeft gehoord, liet een woordvoerder van de Rijksvoorlichtingsdienst weten.
14.10 uur: Prinses Margriet ook aanwezig – Prinses Margriet is aangekomen bij het ziekenhuis in Innsbruck voor een bezoek aan prins Friso en om haar zus koningin Beatrix en de andere familieleden te ondersteunen.
14.08 uur: Revalidatie – Over revalidatie van de prins is eigenlijk nog niets te zeggen. Een indicatie kan pas gegeven worden als de prins uit coma is. Lees hier meer.
14.05 uur: Wat is coma? – Een patiënt die in coma ligt, lijkt in diepe slaap te zijn, maar is dat niet. Het grote verschil is dat een comateuze patiënt niet wakker gemaakt kan worden. Dat moet vanzelf gebeuren. Lees meer uitleg.
13.40 uur: Reactie werkgever prins Friso – Hoofd communicatie Jayne Hallett van energiebedrijf Urenco in Groot-Brittannië, waar prins Friso als financieel directeur werkzaam was: „Wij zijn via de persconferentie ingelicht over het schokkende en heel slechte nieuws over prins Friso. Onze gedachten gaan uit naar de familie in deze ongelooflijk slechte tijd.”
13.35 uur: Reactie PKN – „Het moderamen van de generale synode hoopt en bidt dat de koninklijke familie in deze moeilijke situatie kracht ontvangen en de nabijheid van God en mensen mogen ervaren.” Lees hier de volledige reactie.
13.20 uur: Letterlijke tekst verklaring – Lees hier de letterlijke tekst van de verklaring over de gezondheidstoestand van de prins.
13.10 uur: Reacties politici – Ook politiek Den Haag is aangeslagen. Van der Staaij (SGP) vanuit Egypte: „We leven mee en bidden voor hem en zijn familie.” Arie Slob (ChristenUnie) vindt het ’zeer ernstig’. Partijgenoot Joël Voordewind spreekt van ’dramatisch’. Helma Neppérus van de VVD vindt het nieuws een ’drama’, haar partijgenoot Jeanine Hennis een ’nachtmerrie’. Diederik Samsom van de PvdA is ’diep geraakt’, zijn partijgenote Anja Timmer heeft ’kippenvel’. Ineke van Gent (GroenLinks) vindt het ’erg’ en mede-GroenLinkser Liesbeth van Tongeren ’vreselijk’. Iedereen is ook erg begaan met de familie. Boris van der Ham (D66) spreekt van een ’mokerslag’ voor de Oranjes.
13.07 uur: Familie bij Friso – Een deel van de familie van prins Friso dat in Lech verblijft, is vrijdagmiddag bij het ziekenhuis in Innsbruck aangekomen voor een bezoek aan Friso. Koningin Beatrix, prinses Mabel, prins Willem-Alexander en prins Constantijn arriveerden rond 13 uur bij de universiteitskliniek van het Landeskrankenhaus.
13.05 uur: Huishoudbeurs – De Huishoudbeurs past het artiestenprogramma iets aan. De optredende artiesten zullen op het podium stilstaan bij het nieuws over prins Friso, aldus een woordvoerster. „We leven erg mee met de koninklijke familie”, aldus de woordvoerster. „Het is verder ook aan exposanten op onze beurs zelf om iets met de berichten te doen.”
12.49 uur: Koninginnedag – De Utrechtse gemeenten Veenendaal en Rhenen wachten op nieuws van de Rijksvoorlichtingsdienst over Koninginnedag. Koningin Beatrix en haar familie waren van plan om deze plaatsen op 30 april te bezoeken, maar het is onzeker of dat doorgaat nu de toestand van prins Friso zorgelijk is.
Rhenen besluit maandag of een georganiseerde persreis woensdag ter voorbereiding op het feest wel doorgaat, aldus een woordvoerder. In beide gemeenten is geschokt gereageerd op het laatste nieuws over Friso. Burgemeester en wethouders van Rhenen en Veenendaal hebben hun medeleven aan de koninklijke familie betuigd.
12.45 uur: Reactie premier Rutte – Premier Mark Rutte heeft vrijdagochtend telefonisch contact gehad met koningin Beatrix en prinses Mabel. Hij heeft laten weten dat Nederland „intens met de koninklijke familie meeleeft in deze tijd van zorgen en verdriet.” De koningin liet weten „dat de familie geroerd is door de talloze reacties en bemoedigingen die de afgelopen week van alle kanten zijn ontvangen.” Rutte rekent erop dat iedereen „vanaf vandaag de privacy van prins Friso, prinses Mabel en hun kinderen zal respecteren.” De familie moet ongestoord in eigen kring het slechte nieuws kunnen verwerken dat de artsen vrijdag over prins Friso moesten melden, aldus de minister-president.
12.29 uur: Reactie neuroloog – Volgens neuroloog-intensivist Michaël Kuiper van het Medisch Centrum Leeuwarden is de kans dat Prins Friso herstelt zonder blijvende schade zeer klein. Dat zei hij vrijdagmiddag tegenover de NOS. Hij vermoedt dat de artsen in Innsbruck wel verbetering zullen verwachten, maar dat gezien de duur van de hartstilstand en het gebrek aan zuurstof het herstel jaren kan duren. In de eerste maanden na de neurologische beschadiging is er het meeste herstel. Hoe sneller dat inzet, hoe beter, aldus Kuiper.
Kuiper zei verder dat als een patiënt blijft verkeren in een zogenoemde vegetatieve toestand, waarbij een patiënt uit een coma komt maar niet reageert op prikkels uit de omgeving, in Nederland over het algemeen de behandeling wordt stopgezet. Hij benadrukt dat in enkele gevallen anders wordt besloten.
12.25 uur: Reactie Koninklijke Bond van Oranjeverenigingen – „We zijn zeer geschokt door deze sombere mededeling. We leven mee met prinses Mabel, haar kinderen en de rest van de koninklijke familie. Het bleek toch allemaal ernstiger dan het aanvankelijk misschien leek. We zijn nu benieuwd wat de Rijksvoorlichtingsdienst gaat meedelen over hoe het de komende tijd gaat.”
12.20 uur: Familie naar Innsbruck – Koninklijke familie gaat vanuit hotel Post in Lech naar het ziekenhuis in Innsbruck.Koningin Beatrix zal daarna naar Nederland vertrekken. Na het weekend keert ze terug naar Oostenrijk.
12.18 uur: Reactie burgemeester Lech – We zijn allemaal verdrietig over de toestand van prins Friso. Onze gedachten en gebeden zijn bij en voor de familie. We hoopten dat de gezondheidstoestand van prins Friso zou verbeteren. Nu is die helaas verslechterd.
12.05 uur: Revalidatie – De familie is op zoek naar een geschikt neurologisch revalidatiecentrum. Revalideren kan erg lang duren, mogelijk jaren.
12.04 uur: Hersenbeschadiging – Uit een MRI-scan blijkt dat de prins een ernstige hersenbeschadiging heeft opgelopen. Op dit moment kan niet worden voorspeld of hij ooit weer tot bewustzijn zal komen. Zijn hart stond lang stil, waardoor zijn hersenen zuurstoftekort hebben opgelopen. Artsen hoopten aanvankelijk dat de schade aan de hersenen beperkt zou kunnen blijven door Friso’s lage lichaamstemperatuur onder het pak sneeuw en later in het ziekenhuis, maar dat bleek niet het geval.
12.03 uur: Hartstilstand – Prins Friso heeft een hartstilstand gehad van vijftig minuten. Hij is vijftig minuten gereanimeerd, wat „extreem lang” is.
12.00 uur: Persconferentie begonnen – Prins Friso is om vorige vrijdag om 14 uur met een helicopter naar ziekenhuis het ziekenhuis gebracht nadat hij 25 minuten onder de sneeuw heeft gelegen. In het ziekenhuis is hij eerst in de shockruimte opgenomen, daarna op de traumatologische afdeling. Vanaf nu geeft dokter Wolfgang Koller, hoofd van het team van behandelend artsen, een toelichting.
11.45 uur: Persconferntie wordt vertaald – De persconferentie is in het Duits, maar wordt simultaan vertaald.
11.40 uur: Geen verschrikkelijke boodschap – Verslaggeefster Marieke de Vries van de NOS is aanwezig bij de persconferentie. Volgens haar zal er niet een verschrikkelijke boodschap komen. Ze denkt niet dat de persconferentie volgt op iets wat afgelopen nacht is gebeurd.
11.35 uur: Veel aandacht voor persconferentie – In het ziekenhuis van Innsbruck hebben zich minstens tien cameraploegen opgesteld voor de persconferentie over de gezondheidstoestand van prins Friso. Naast de grote Nederlandse televisiezenders zijn veel Oostenrijkse media aanwezig.
9.00 uur: Live te volgen – De toelichting zal live te volgen zijn op diverse televisiezenders en via Journaal24, te bekijken in de rechterbalk van deze pagina.
8.30 uur: Toelichting voor de media – De RVD meldt dat het hoofd van het team van behandelend artsen van prins Friso om 12.00 uur in het Landeskrankenhaus te Innsbruck voor de media een toelichting zal geven op de diagnose en prognose van de gezondheidstoestand van de prins.