Ds. G. J. Baan: Eigenlijk speel ik liever niets anders dan Bach
WOERDEN – Ds. G. J. Baan citeert in zijn preken regelmatig uit de cantates van Bach. Op het orgel speelt de predikant van de Gereformeerde Gemeenten eigenlijk liever niets anders dan Bach. „Er is geen muziek met meer originaliteit, muzikaliteit, verhevenheid en een zo hemels karakter.”
Dat schrijft de predikant, die de gemeente van Kalamazoo (VS) dient, in het jongerenblad Daniël van de Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten van 15 december. „Je raakt nooit uitgestudeerd in deze muziek. Niemand heeft meer muziek voor orgel geschreven dan hij. Ook staat er in Bachs muziek geen noot teveel. Bach is heel uniek.”
De predikant leeft met Bachs muziek, vooral diens cantates. „Ik beluister nagenoeg elke dag enkele cantates van Bach. Het liefst met de tekst erbij. De meerdere uren die ik in Amerika in de auto moet doorbrengen, worden op dezelfde wijze gevuld. Ik ben het nimmer zat geworden. Wat kan het geestelijke zegen geven! Niet zelden doe ik bij het luisteren stof op voor bezoeken en preken. Ik citeer heel regelmatig uit zijn cantates vanaf de preekstoel. Hoe treffend en ontroerend is altijd weer de combinatie van een diep geestelijke tekst met een geweldig knappe muzikale verklanking.” Bombastische wereldse muziek, oppervlakkige gospelmuziek en veel geestelijke muziek die niet altijd het etiket ”muziek” verdient, halen het niet bij de muziek van Bach, stelt de predikant. „Dan is waar wat eens de fenomenale Max Reger schreef: „Bach ist Anfang und Ende aller Musik” – Bach is begin en eind van alle muziek. Tussen dit begin en einde ligt voor mij niet veel anders dan Bach. Eenzijdig? Toch niet. Ik beluister juist nu cantate BWV 52 (”Falscher Welt, dir trau ich nich” – Valse wereld, ik vertrouw u niet). Juist daarom deze muziek! De wereld, en haar muziek, is niet te vertrouwen. Die van Bach wel.”
Hij roept jongelui op zich te verdiepen in de muziek van Bach. „Laat alle ‘pulp’ van wereldse muziek toch achterwege. Luister niet naar allerlei oppervlakkige gospelmuziek. Maar neem het beste wat er is. Het kan enige moeite geven hieraan gewend te raken, maar ik verzeker je dat het de moeite loont. Wij hebben onze kinderen opgevoed met deze muziek, en zien inmiddels het resultaat. Elk jaar maken we als gezin dankbaar gebruik door in elk geval een uitvoering van zijn ongeëvenaarde Matthäus-Passion te beluisteren. Daarvoor kun je gerust de reis naar het Amsterdamse Concertgebouw maken...!”
Als de predikant één specifiek werk van Bach moet aanbevelen, komt hij eveneens uit bij de Matthäus-Passion. „Muziek en tekst sluiten hierin zo volmaakt en harmonieus op elkaar aan, dat je het verschil met andere muziek wel moet zien.”
Het stuk dat hem het meest heeft aangesproken, is „de buitengewoon mooie aria ”Nun verschwinden alle Plage” (Nu verdwijnen alle plagen) uit cantate BWV 32.” Daarbij heeft de predikant voorkeur voor de uitvoering van de Japanse christen Masaaki Suzuki. „In mijn ogen de beste uitvoering van alle cantates van Bach ooit.”
Voor een uitgebreide versie van het artikel en geluidsfragmenten: www.jbgg.nl/daniel