De Nederlandse emigrantenkerk reageerde verbijsterd en verontwaardigd toen de theoloog Harry Kuitert rond 1970 een aantal lezingen hield in Amerika. Hoe kon een dergelijke ongeloofsprofeet zo’n belangrijke leerstoel bezetten aan de Vrije Universiteit? Die universiteit was immers ooit door Abraham Kuyper opgericht om een dam op te werpen tegen het oprukkend ongeloof in de wetenschap. De geëmigreerde mannenbroeders waren verbolgen. Met een zeker dedain wierp Kuitert zijn Amerikaanse opponenten tegen dat zij hooguit 25 jaar achterliepen op Nederland. „De verschuivingen komen vanzelf”, profeteerde hij. „Jullie ontwikkeling verloopt wat trager, maar leidt uiteindelijk tot hetzelfde klimaat.”

Evolutiedenken

Kuitert kreeg op een groot aantal punten gelijk. Vanaf het midden van de jaren tachtig werd ook binnen de CRC het vraagstuk van schepping en evolutie zwaar bediscussieerd. Op de synode van 1991 resulteerde dat echter toch in een verklaring waarbij voorstanders van het evolutiedenken het onderspit moesten delven. Tegen de zin van een studiecommissie sprak de synode uit dat „op grond van het getuigenis van Bijbel en belijdenis over het unieke van de mens als drager van Gods beeld elke theorie omtrent het bestaan van evolutionaire voorouders uitgesloten is.” Verder werd gezegd dat het in de eerste hoofdstukken van het boek Genesis om reële gebeurtenissen gaat.

Deze duidelijke uitspraken lieten feitelijk weinig ruimte voor het afwijzen van het scheppingsverhaal. Toch ging in de volgende jaren de discussie door. Dat leidde ertoe dat op de synode van vorig jaar de stellige afwijzing van 1991 werd geschrapt. Tot verdriet van de behoudende stroming binnen de CRC.

Vorige week kwam de kwestie van schepping en evolutie opnieuw aan de orde. Ds. John Gorter van de classis Central Plains constateerde dat het beeld is ontstaan dat de gehele CRC is overgegaan naar het evolutionisme. „We moeten iets doen.” Ds. Peter Jonker van Grand Rapids East wilde daarentegen ruimte laten voor onderzoek. Na een langdurige discussie besloot de synode de oude regels van 1991 niet weer van stal te halen, maar te wachten op een rapport van Calvin College over de relatie tussen academische vrijheid en de grenzen die de belijdenis stelt. „Een aanpak waarvan de uitkomst nu al is te voorspellen”, zei ds. Gorter na afloop. „Er komt straks een compromis op tafel waarmee ieder het zijne kan doen. We hebben niets geleerd van de geschiedenis van de Gereformeerde Kerken in Nederland.”

Homoseksualiteit

Op een ander belangrijk punt ging de synode niet om. Ze handhaafde het besluit van 1973 over homoseksualiteit: homofiele leden die kuis leven kunnen tot alle kerkelijke ambten worden toegelaten; praktiserende homoseksuelen niet.

In 2002 negeerde de gemeente van Toronto dit besluit en liet praktiserende homoseksuelen toe. Dat leidde tot een felle discussie binnen de CRC. De synode wees vorige week een voorstel om een nieuwe studiecommissie in het leven te roepen, af.

Dit is het tweede deel in een korte serie over Amerikaanse kerken die deze maand hun synode hielden. Morgen deel 3.