Een kabinet dat formeel een meerderheid mist in de Senaat. Een premier die desondanks redelijk tevreden is. Een eenmansfractie die een ongekend machtige positie heeft gekregen. En broeders van nagenoeg hetzelfde huis die bepaald geen vrienden meer zijn.
Dat zijn kort samengevat de resultaten van de verkiezingen voor de Eerste Kamer die gisteren zijn gehouden. Cruciale vraag daarbij was of de coalitie voldoende basis zou krijgen in de Senaat om enigszins comfortabel verder te reageren. Nou, echt comfortabel is het niet want het trio van VVD, CDA en gedoogpartner PVV heeft geen meerderheid. Maar rekenend op de loyaliteit van de SGP zijn de leiders van deze drie partijen toch tamelijk rustig gaan slapen.
Veel media hebben zich sinds het bekend worden van de uitslag druk gemaakt over de sleutelrol van de SGP. Die partij heeft in haar lange geschiedenis weinig momenten gekend waarin ze zo veel aandacht in de pers kreeg. Oké, de toonzetting is divers: variërend van serieuze gesprekken met de immer bedaarde senator Holdijk tot badinerende artikelen over een kabinet op zwarte kousen waar al dan niet de zweetlucht van afkomt. Daarbij benadrukt de SGP steeds weer dat ze geen formele gedoogpartner is. Er zijn geen afspraken. Maar ze zal het kabinet wel open en constructief tegemoet treden.
Naast deze kwestie is er echter nog een ander, wellicht belangrijker, aspect. Daar wordt weinig aandacht aan gegeven in de media. Het onthutsende van deze uitslag is dat de christelijke politiek in ons land (opnieuw) een forse dreun heeft gekeregen. De christelijke partijen hadden in de Senaat 27 zetels; nu zijn zij gezakt naar 14. Dat is bijna een halvering! Elk van de drie christelijke partijen heeft moeten inleveren: het CDA -10, de CU -2 en de SGP -1. Het valt te vrezen dat hier meer achter zit dan een incidentele dip, maar dat hier iets structureels aan de hand is.
In dit licht is het toch wel buitengewoon jammer dat één zetel voor de christelijke politiek verloren is gegaan. Strategisch stemmen heeft geen winst opgeleverd. De SGP heeft weliswaar in Zuid-Holland op het CDA gestemd, maar dat heeft die partij geen extra zetel opgeleverd.
Eveneens jammer is dat de verhoudingen tussen twee dicht bij elkaar staande partijen ernstig zijn verslechterd. En dat in een gremium dat lange tijd als voorbeeld diende hoe harmonieus de samenwerking tussen CU en SGP kon zijn.
Helaas heelt de tijd niet alle wonden, maar het is te hopen dat het onbegrip en het onbehagen dat nu tussen beiden bestaat, enigszins zullen slijten. Dat kan als er geleidelijk aan meer begrip komt voor elkaars positie en emoties. Er zou al veel gewonnen zijn als de SGP inziet en aanvoelt waarom de CU zich gekwetst voelt en zich af zou vragen of met name de manoeuvre in Zuid-Holland, die bij de CU veel kwaad bloed zette, nu wel zo verstandig was. Nodig lijkt hij –achteraf- in elk geval niet te zijn geweest.
De CU zou op haar beurt moeten inzien dat de keus van de SGP niet voortkomt uit afkeer van de CU, noch uit machtshonger, maar uit een verschil in waardering van dit kabinet. Dat is ten diepste een zakelijk meningsverschil.
Van beide partijen mag naar de toekomst toe worden gevraagd elkaar niet los te laten. De opmars van het secularisme is met het aantreden van dit kabinet niet tot staan gebracht. Integendeel, het zou wel eens kunnen zijn dat christelijke thema’s juist nu gepolitiseerd raken. De PvdA zal de VVD verwijten leengeld te hebben betaald aan de SGP. Dat zal de VVD bij een nieuwe verkiezingsstrijd van zich willen werpen door krachtig afstand te nemen van het christelijk erfgoed. Dan hebben deze verkiezingen op de lange termijn vooral verlies opgeleverd.
