De Europese Conferentie van gereformeerde kerken wordt dit jaar in Kampen gehouden met als thema ”Theologische opleiding en zending”.

Dr. S. Paas opende de conferentie dinsdagavond met een lezing over ”De toerusting tot een missionaire bediening in het Europa van de 21e eeuw”. Gisteren sprak dr. Benno van den Toren over ”Het beoefenen van systematische theologie in een missionaire context.”

Dr. Van den Toren is dogmaticus en apologeet en naast bijzonder hoogleraar aan de Vrije Universiteit ook verbonden aan Wycliffe Hall in Oxford. Hij begon zijn lezing met de ontboezeming dat hij soms niet meer weet of hij systematisch theoloog of missioloog is, omdat hij beide vakgebieden tegenwoordig zo innig met elkaar verweven ziet.

De inleider ziet systematische theologie altijd met een missiologische spits. Volgens hem is elke theologie „contextuele theologie”, hoewel dat wel goed moet worden uitgelegd.

Dr. Van den Toren ziet een duidelijk verschil tussen contextualisatie en accommodatie. In de westerse theologie zag men in het Evangelie een onveranderlijke, harde kern met daaromheen inwisselbare periferie. Zending werd opgevat als het betreden van een heidens gebied om de kern van het Evangelie daarin te planten.

Zending via deze accommodatiemethode ging volgens Van den Toren uit van de vooronderstelling dat de westerse theologie niet gecontextualiseerd was. Tijdens zijn achtjarig verblijf in Afrika viel het hem echter op hoezeer de westerse theologie is beïnvloed door de Verlichting.

Hij bepleit theologiebeoefening dan ook niet vanuit een ivoren toren, maar vanuit een christelijke gemeenschap en gericht op de wereldwijde christelijke gemeenschap. De contextualisatie die hij voorstaat, relativeert niet het gezag van de Bijbel en is geheel iets anders dan de „trendy bewegingen van ervaringsgericht christendom.”

Contextuele theologie is echter wel van groot belang voor het bereiken van bepaalde volkeren en groepen in de samenleving, zoals de bevolking van de voorsteden. Voor het nadenken over zending is een belangrijk uitgangspunt dat de Verlosser tegelijk ook Schepper is. De evangelieboodschap van verlossing sluit in zekere zin aan bij de behoefte van de mens. Er is sprake van zowel continuïteit als discontinuïteit. Volgens Van den Toren is het niet de vraag: Hoe ver kúnnen wij gaan in de contextualisatie, maar: Hoe ver móéten wij gaan.

Dr. Van den Toren ging ook in op de risico’s van contextualisatie. De veelheid van geboden opties kan er uiteindelijk toe leiden dat er „helemaal geen vaste grond meer overblijft. Als vaste grond blijft het feit van Jezus Christus als unieke en universele Zaligmaker voor het universum.”