Aardgas leverde Slochteren weinig winst op
SLOCHTEREN – Aardgas zette Slochteren op de kaart. Maar financieel werd de Groningse gemeente er niet veel wijzer van. Ook niet nadat vijftig jaar geleden bekend werd dat de gasbel daar een van de grootste van de wereld was.
Wie denkt dat Slochteren vol staat met installaties voor de gaswinning, heeft het mis. In de veertien dorpen die samen de slechts 15.000 inwoners tellende gemeente vormen, wordt op slechts enkele locaties gas gewonnen. Landbouwgrond overheerst. Veel mensen in Slochteren leven van de teelt van aardappels en bieten.
In de jaren 50 hadden veel boeren een gemengd boerenbedrijf. Dat was ook het geval bij Arend ter Veer (70) uit Slochteren. Hij heeft nu een minicamping en het Boerderijmuseum Duurswold, waar bezoekers kennis kunnen maken met het Groningse dorpsleven.
Ter Veer was 19 jaar toen er voor het eerst aardgas werd gevonden in Slochteren. Groot nieuws was het niet. Op veel plaatsen in Nederland was namelijk al gas ontdekt. Zo ook in de provincie Groningen.
Opmerkelijk werd het pas toen duidelijk werd dat de plaatsen waar gas was gevonden een aaneengesloten gebied vormden. Volgens Ter Veer werd dit lange tijd onder de pet gehouden. „De hoge heren wisten in 1959 al dat er veel aardgas zat. Maar ze hielden dat geheim. De belangen waren te groot.”
Op 14 oktober 1960, vandaag vijftig jaar geleden, kwam het nieuws onverwachts toch naar buiten. De Belgische Europarlementariër Leemans liet zich ontvallen dat er in Groningen een aardgasreserve was van 300 miljard kubieke meter. Later bleek dat dit ongeveer 2700 miljard kubieke meter was, waarvan nu nog een derde over is. De bekendmaking zorgde voor opwinding. Kranten stonden er vol van.
Voor Slochteren betekende het gas extra werkgelegenheid. Ter Veer: „Er kwamen staalconstructiebedrijven om de installaties aan te leggen. De meeste werknemers kwamen uit Slochteren en omgeving.”
Zelf ging Ter Veer in de loop van de jaren naast zijn beroep als loonwerker als onderhoudsmonteur aan de slag bij een bedrijf uit het Zuid-Hollandse Berkel en Rodenrijs dat in Slochteren een vestiging opende. „We zagen de bedrijven uit het westen niet als indringers. Ze leverden werk op.” Ook sommige dorpssmeden konden hun bedrijfje flink uitbreiden.
Voor de gemiddelde inwoner van Slochteren leverde de gaswinning echter niet veel op. Het Rijk, dat er miljarden euro’s aan verdiende, verleende geen extra subsidies aan de gemeente.
Ter Veer heeft daar nog altijd moeite mee. „De boeren bij wie gasinstallaties op het land kwamen, kregen een vergoeding voor het gebruik van de grond. Maar ze werden er niet rijk van. De grond leverde wel meer op dan wanneer ze die voor de landbouw zouden gebruiken.”
Ook de gemeente Slochteren verdiende extra geld. De grond waar gas werd gewonnen, werd meer waard. Dat betekende een hogere opbrengst van de onroerendezaakbelasting.
Behalve de naamsbekendheid en de werkgelegenheid veranderde er nog iets in de dorpen. Onbruikbare stoffen die bij het boren vrijkwamen, werden afgefakkeld. Daardoor was er voortdurend een vlam te zien. Dat gaf ’s nachts heel wat licht. „Vooral in de zomer kwam dat goed uit. Zo konden we langer doorwerken op het land.”