Een lijmpoging wordt op dit moment niet als reëel gezien. Het ziet ernaar uit dat er in mei verkiezingen voor de Tweede Kamer zullen worden gehouden. Uiterlijk morgen wordt meer duidelijk als koningin Beatrix al haar adviseurs heeft geraadpleegd. Als er verkiezingen komen, moeten die uiterlijk 83 dagen na aanvaarding van het ontslag van het kabinet plaatsvinden.

Koningin Beatrix ontving vanmorgen als eerste demissionair premier Balkenende. Na hem kwamen de drie vaste adviseurs: Tjeenk Willink, de vicepresident van de Raad van State, voorzitter van de Tweede Kamer Verbeet, en voorzitter van de Eerste Kamer Van der Linden. Daarna heeft de koningin gesproken met de demissonaire vicepremiers Bos en Rouvoet.

Als de koningin het ontslag van de bewindslieden van PvdA-huize inwilligt, zal er een informateur worden aangewezen die een rompkabinet van CDA en ChristenUnie moet formeren. Mogelijk dat er tijdelijk extra bewindslieden worden aangesteld; door het vertrek van de PvdA ontstaan er twaalf vacatures.

Als een informateur, hoogstwaarschijnlijk van CDA-huize, een rompkabinet zal hebben geformeerd, krijgt dit kabinet de taak om de lopende zaken zo goed mogelijk te behartigen en nieuwe verkiezingen voor de Tweede Kamer uit te schrijven.

Het kabinet van CDA, PvdA en ChristenUnie viel zaterdagmorgen vroeg doordat de PvdA-bewindslieden besloten hun ontslag in te dienen. De coalitiepartijen konden het niet eens worden over het al dan niet verlengen van een missie in het Afghaanse Uruzgan.
De achterliggende reden daarvan was onvoldoende vertrouwen in elkaar. „Waar vertrouwen ontbreekt, is een poging het over de inhoud eens te worden bij voorbaat tot mislukken gedoemd”, stelde Balkenende zaterdagmorgen in een korte verklaring aan de pers.

Donderdagavond was in een Kamerdebat over de kwestie Uruzgan al gebleken dat de verhouding tussen CDA en PvdA al danig was verstoord. Vicepremier en PvdA-leider Bos eiste toen dat het kabinet de volgende dag het NAVO-verzoek om verlenging van de missie in Afghanistan zou afwijzen. Daarmee zette hij het debat in de minsterraad onder zware druk en kwam de eenheid van het kabinetsbeleid in het geding.

Politici van CDA en ChristenUnie legden de afgelopen dagen de vinger bij deze fouten van de PvdA. „Onbestaanbaar”, aldus Balkenende, die zaterdag door het CDA-bestuur werd voorgedragen als lijsttrekker. Bos, die weer beschikaar is voor het PvdA-lijsttrekkerschap, zei dat hij niet kon leven met „een zwijgverbod” over deze gevoelige kwestie. PvdA-bewindslieden zeiden zaterdag dat minister Verhagen vrijdag met aftreden had gedreigd als de missie niet verlengd zou worden. CDA’ers spraken dat met klem tegen.