De christelijke gereformeerde predikant uit Urk formuleert voorzichtig. Het gaat ook over een onderwerp dat heel dichtbij komt, ook voor hemzelf. „Bij wereldgelijkvormigheid denken we algauw aan zaken als vloeken, barbezoek en televisiekijken, maar het ligt veel gevoeliger. De wereld zit diep in ons hart. De Bijbel zegt: Word niet gelijkvormig aan de wereld. Wie opgaat in alles wat van het Woord afwijkt, gaat uiteindelijk ook met deze wereld ten onder.”

Ds. Uitslag schreef een waarschuwend boek. Pijnpunten komen boven water, schaduwzijden worden blootgelegd: luxe woningen, mooie kleding, hebzucht, roddel, de omgang met moderne media, vrijetijdsbesteding, maar ook schijnheiligheid en hypocrisie onder kerkmensen.

Hij weet het, dat kan allemaal wat eenzijdig overkomen. „We hebben in onze gezindte óók veel waarvoor we de Heere dankbaar mogen zijn. Reformatorische scholen, verenigingswerk, de vrijheid om naar de kerk te gaan, het werk Gods tot zaligheid, dat onder jong en oud nog steeds doorgaat. Wat dat betreft zou het ook zeker geen kwaad kunnen om eens een boek te schrijven over de zegeningen van de gereformeerde gezindte.”

Ploeteren

De predikant, die oorspronkelijk niet uit de gereformeerde gezindte komt, wil een spiegel voorhouden, of eigenlijk meerdere spiegels. „Ook aan mezelf. Ik wil zeker niet vanuit de hoogte kijken hoe mensen ploeteren en worstelen. Wat zegt de Heere in Zijn Woord over mijn leven? Hoe is het met mijn hebzucht, hoogmoed en mediagebruik gesteld?

Wat je dan in die spiegels ziet, zal per persoon verschillen. Ik geef geen kant-en-klare antwoorden. Ik roep wel op tot bezinning. Het gaat erom dat we ons leven langs het paslood van Gods Woord leggen en kijken waar dat afwijkt. Dáár moet bijsturing plaatsvinden.”

Volgens ds. Uitslag, die het boek schreef op verzoek van uitgeverij Den Hertog in Houten, staat voor de gereformeerde gezindte de klok op vijf voor twaalf. „De laatste decennia gaan de ontwikkelingen supersnel. In de kledingstijl, de zondagsrust, het media­gebruik. Jarenlang is de tv terecht buiten de deur gehouden, maar via de computer komt hij weer binnen. Zo stellen we ons steeds meer open voor de wereld. Als we zo doorgaan, vraag ik me af of er over 25 jaar nog een gereformeerde gezindte is. Wat je bent kwijtgeraakt, krijg je niet meer terug – tenzij de Heere ingrijpt.”

En de remedie?

„Bekering en een levend geloof. Artikel 37 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis spreekt over het verlangen naar de dag van de wederkomst. Ik vrees dat dit onder ons nauwelijks leeft. Als er geen heimwee naar Thuis is, dan richt je je op het leven hier en nu, op genieten en plezier maken. De genotscultuur, met een reformatorisch sausje uiteraard, verslaat onder ons haar duizenden. Er is ontzettend veel vorm, maar weinig leven. Velen zijn sterk wereldgericht en weinig hemelgezind.

De vraag is waarin we van niet-christenen verschillen. Waar blijft de notie dat heel ons leven wordt gebracht onder het oordeel van God en dat we daarover verantwoording moeten afleggen? We gaan te veel op in het hier en nu. Waar je schat is, is ook je hart. Alleen door geloof gaan er dingen écht veranderen.”

De oplossing is Christusgelijkvormigheid.

„God heeft Zijn Zoon gezonden opdat wereldburgers het leven in Hem vinden. We hebben onze toevlucht te nemen tot Christus en vanuit Hem vrucht te dragen. In eigen kracht kan dat niet. Als je dát gaat zien, wil je niet meer leven naar de gewoonten van de wereld; je krijgt een afkeer van alles wat tegen Gods Woord ingaat.”

Welke rol kan de prediking daarin spelen?

„De prediking dient evenwichtig te zijn. Het gevaar van een eenzijdige nadruk op de verkiezing –„God moet het doen”– is dat de verantwoordelijkheid van de mens buiten beeld blijft. En als dit aspect van Gods Woord minder zwaar op de hoorder drukt, staat deze meer open voor wereldgelijkvormigheid.

Aan de andere kant moet er gewaakt worden voor allerlei veranderingen in de geloofsbeleving. Vaak leidt moeite met de aanzegging van de totale verdorvenheid van de mens en de noodzaak van ontdekking aan zonde en schuld ertoe dat er op ethisch gebied steeds meer grenzen worden opgezocht en verlegd.”

Roddelen

In zijn boek, dat vanaf volgende week in de winkel ligt, sluit ds. Uitslag elk hoofdstuk af met enkele gespreksvragen, stellingen en een pakkende uitspraak. Zoals die van de Engelse predikant D. Martyn Lloyd-Jones: „We zijn geneigd de betekenis van wereldsgezindheid tot een aantal bepaalde dingen te beperken en dat zijn altijd de dingen waar we zelf niet schuldig aan zijn.”

Een van de stellingen luidt: „Roddelen is volkszonde nummer één binnen de reformatorische gezindte.” Ja?

„Absoluut. Natuurlijk, achterklap komt ook in de wereld voor. Maar veel onderwerpen waarover wij roddelen zijn daar geen issue, omdat die algemeen geaccepteerd zijn. Denk bijvoorbeeld aan seks voor het huwelijk.

In de gereformeerde gezindte heerst toch een beetje een sfeer van ons kent ons. Het is dan makkelijker om negatief over een ander te praten.”

„Een rokende ambtsdrager is een aanfluiting voor het imago van de gereformeerde gezindte.”

Aarzelend: „Ik denk het wel. Met de kennis van vandaag is duidelijk dat roken slecht is voor de gezondheid. In de Schrift lezen we dat het lichaam een tempel van de Heilige Geest is. Roken is een overtreding van het gebod ”Gij zult niet doodslaan”. Alleen in het bloed van Jezus Christus ligt kracht om van deze verslaving af te komen.”

Mede n.a.v. ”Thuis in de wereld!? Wereldgelijkvormigheid in de gereformeerde gezindte”, ds. A. C. Uitslag; uitg. Den Hertog, Houten, 2009; ISBN 978 90 331 2227 9; 163 blz.; € 13,90.