Westkapelle betaalde 65 jaar geleden een hoge prijs voor de vrijheid. De zware Duitse bezetting op Walcheren maakt het de geallieerden onmogelijk de haven van Antwerpen maximaal in te zetten. Om de bezetter te verdrijven, moet Walcheren onder water.

Vroeg in de middag verschijnt de eerste golf RAF-toestellen aan de horizon. De Britse bommen slaan niet alleen het beoogde gat in de zeedijk, maar treffen onbedoeld ook het dorp.

Als een paar uur later de stofwolken optrekken, blijkt de verwoesting groot. Westkapelle is goeddeels van de kaart geveegd, 157 inwoners komen om.

Het Polderhuis in Westkapelle opende vandaag de interactieve tentoonstelling ”Memories to Share”. Dezelfde expositie is ook te zien in het Londense Imperial War Museum en het Royal Marines Museum in Portsmouth. waarmee het Polderhuis nauw heeft samengewerkt.

De expositie, gevat in een digitale informatiezuil, bevat tientallen ooggetuigenverslagen van de zwartste dag uit de Westkapelse geschiedenis. Niet alleen dorpelingen, ook geallieerde en Duitse soldaten delen hun herinneringen. Foto’s, audiofragmenten en videobeelden vullen de getuigenissen aan.

Aangrijpend zijn de verhalen van schuilende dorpelingen. De angst en paniek zijn tastbaar. De destijds 47-jarige Neeltje (veel achternamen ontbreken op de tentoonstelling) schrijft: „Het regent bommen. Jo wordt bang. „Moeder!” zegt hij. „Bidt toch dat het ophoudt.” We bidden. Ik, grootmoeder en hij, of God ons wil bewaren. Maar als opnieuw zware ontploffingen volgen, zegt Jo: „Zou God ons niet horen?””

Westkappelaar Kees schuilt in een droge sloot voor de bommenregen. „Donderende explosies deden de aarde golven. Wat ik zag tartte iedere verbeelding. Het was alsof de wereld verging.”

Piet schuilt met zijn gezin in de gang. „Mijn dochter vroeg: „Vader, zal het nog lang duren?” Ik zei: „Nog vijf minuten.” Ik had gelezen over een zwaar bombardement in Duitsland. Dat duurde een kwartier. Dan zal het hier ook wel vlug op­houden, dacht ik. Maar het duurde ruim twee uur.”

Na het bombardement loopt hij door de Koestraat als plotseling wordt geroepen dat er kinderen bedolven liggen. „We groeven, tot we een vrouw met twee kinderen in haar armen vonden. Knaapjes van drie en vier jaar. Ze waren weggekropen in een zelfgemaakte schuilplaats De grond was bij het bombardement in elkaar geschoven en zo waren ze onder de grond gestikt.”

In schril contrast met het leed achter de zeedijk staat het verslag van de Britse piloot Sidney Aldridge. Als hij na de operatie zijn Lancasterbommenwerper weer aan de grond zet, wacht hem een forse reprimande van zijn commandant. Aldridge had zo laag gevlogen dat er telegraafdraden aan de motoren van zijn toestel hingen.

De piloot verklaart zo laag over het doel te hebben gevlogen om de dijk goed te kunnen raken en om te voorkomen dat zijn bommen op huizen zouden vallen. Terwijl zich in Westkapelle een drama voltrekt, is het bombardement voor de geallieerden niet meer dan een strategische operatie.

Na 3 oktober is het leed voor de Westkappelaars niet geleden. Naar de zin van de geallieerden loopt Walcheren niet snel genoeg onder water. Op 17 oktober volgt een nieuw bombardement. Het gat in de dijk moet groter.

Van de 18.000 hectare die Walcheren groot was, loopt daarna 16.200 hectare onder water. Van de 650 huizen in Westkapelle staan er nauwelijks 50 nog overeind.

De hele maand oktober vallen er bommen op het eiland. Op 1 november landen geallieerde troepen bij Westkapelle en beginnen ze de operatie Infatuate, met als doel de bevrijding van Walcheren. Het duurt nog tot 8 november voor de laatste Duitsers zich gewonnen geven.

De overlevende Westkappelaars zijn inmiddels geëvacueerd. Pas op 12 oktober 1945 wordt het gat in de dijk gedicht en kunnen ze beginnen met de wederopbouw van hun zwaargehavende dorp.

www.polderhuiswestkapelle.nl.