China kent sinds het begin van de jaren tachtig een streng eenkindbeleid, dat echtparen dwingt zich te beperken. Het straatbeeld in Chengdu, de hoofdstad van de zuidwestelijke provincie Sichuan, laat zien dat dit beleid gewerkt heeft: nergens tref je ouders met een zwik huppelende kinderen eromheen. Wel veel echtparen met achter hen aan slenterend een in zichzelf gekeerde jongen of meisje. Kind zijn is in China een eenzame aangelegenheid.Dat geldt ook voor de vierjarige Jerry, zoontje van Grace en Leon, een jong christenechtpaar dat in het zuiden van Chengdu een appartement bewoont. Grace zegt de opvoeding van het jongetje loodzwaar te vinden. Psychisch en lichamelijk lijdt ze er zelfs onder. Wie een tijdje met het gezin optrekt, weet waarom. Jerry eist constant alle aandacht op, slaat zijn ouders, bespuugt hen, trekt en sjort aan hen of schopt hen zodra ze niet op zijn wensen ingaan. Grace en Leon zijn zichtbaar verlegen met de situatie, en schamen zich diep voor het gedrag van de kleine.

„Een kind is hier het middelpunt van het gezin. Als het straks groot is, gaat het ervan uit dat het ook het middelpunt van de samenleving is”, zegt Grace. „Onze kinderen hebben geen idee hoe ze anderen kunnen helpen, ze zijn volledig op zichzelf gericht.”

De oplossing voor dit opvoedingsprobleem is nog niet zo gauw te vinden. Wie een tweede kind ter wereld laat komen, kan rekenen op een fikse boete - zo’n 70.000 yuan (5800 euro) voor stedelingen; plattelandsbevolking betaalt een stuk minder, zo’n 3000 yuan (252 euro). Ben je in dienst van de overheid of van een staatsbedrijf dan kun je rekenen op ontslag.

In het geniep een tweede kind verwekken en onderhouden is onmogelijk, zegt Leon. „Je zult je kind moeten laten registreren, want zonder een officiële identiteitskaart heeft het later geen toegang tot onderwijs en vindt het geen baan. Het is niet eens mogelijk om te trouwen, of je ergens te vestigen.”

En toch zijn ze er: gezinnen met meerdere kinderen. In de stad zijn ze niet dik gezaaid. Voor veel echtparen is een tweede kind te duur vanwege de hoge kosten van scholing en bijscholing. Wie een goede middelbare school voor zijn kind wil, betaalt algauw tussen de 40.000 en 50.000 yuan (3300-4200 euro) per jaar.

Op het platteland ligt dat anders. Daar zijn meer kinderen nog wel gewenst omdat ze helpen op het land of als migrantenarbeider elders het gezinsinkomen aanvullen. Etnische minderheden -dat zijn burgers van China die niet tot het Han-Chinese ras behoren- mogen sowieso meerdere kinderen hebben.

En christenen? „De Bijbel leert ons dat we ons moeten vermenigvuldigen”, zegt Grace. „Daarom willen de meeste christengezinnen minstens twee kinderen als blijk van Gods zegen over hun huwelijk.” Er zijn diverse mogelijkheden om de eenkindmaatregel te ontduiken, weet ze. Zo zijn er ouders die weliswaar in de stad wonen, maar van het platteland afkomstig zijn. Zij gaan terug naar hun geboortedorp en laten hun tweede kind daar registreren - dat is ook nog eens goedkoper.”

Andere echtparen laten hun tweede kind in een andere provincie geboren worden, om het vervolgens ook daar te laten registreren. Of ze gaan voor de bevalling naar het buitenland, naar Singapore of Hongkong, en regelen daar de registratie. Dan is er nog een groep Chinezen die de boetes voor een tweede of derde kind gewoon betalen.

Gezinnen met een modaal inkomen zijn het slechtst af, vindt Grace. Zij kunnen het zich niet permitteren om die boetes te betalen. Het zijn enkel de rijken die dat wel kunnen. De arme boeren en landarbeiders op het platteland betalen de hen opgelegde boetes niet - zij hebben simpelweg het geld niet.

Verder is er nog een groep ouders die hoopt op soepeler beleid in de nabije toekomst. Grace kent ze in haar omgeving: ouders die een tweede kind hebben, maar die het nog niet hebben aangegeven. Ze wachten daarmee tot het de schoolleeftijd heeft bereikt, en hopen dat er tegen die tijd een milder eenkindbeleid is gekomen.

Zolang het nog niet zover is, is het afzien voor ouders met zo’n kleine keizer in hun midden. Maar ook de christelijke gemeente heeft met hun asociale gedrag te kampen. Volgens Grace is het verschil in gedrag levensgroot tussen kinderen die tot een etnische minderheid behoren en dus een of meerdere broertjes of zusjes hebben, en kinderen die alleen opgroeien. De laatste categorie is erg lastig om mee te werken: ze luisteren niet en gaan vaak hun eigen gang. De eersten daarentegen zijn gezagsgetrouw en sociaal.

Overigens laten sommige christenouders het er niet bij zitten. Als het even kan -en vanwege drukke werkzaamheden is dat dan vaak in het weekend- proberen ze de kinderen met elkaar te laten spelen, zodat ze toch een beetje sociaal gedrag aanleren. Verder hoopt men dat er doordeweeks op school ook het een en ander aan asociaal gedrag wordt bijgestuurd.

Vrijdag deel zes (slot).