„Eerst analyseren, daarna oordelen”
Hij stamt uit een adellijk geslacht dat in zowel liberale als christelijke kringen veel respect geniet. Zijn voorvader Gijsbert Karel van Hogendorp geldt als belangrijk grondlegger van de Nederlandse monarchie, diens zoon Willem van Hogendorp is bekend door zijn rol in het negentiende-eeuwse Réveil. „Wat ik in beiden waardeer is hun behoedzaam optreden: eerst wikken en wegen, daarna een standpunt innemen”, zegt mr. F. W. graaf van Hogendorp.
Mr. Frederik Willem graaf van Hogendorp werd in 1946 te Driebergen-Rijsenburg geboren. Na het behalen van het gymnasiumdiploma ging hij Nederlands recht studeren aan de Rijksuniversiteit Groningen, gevolgd door een studie internationale betrekkingen aan de prestigieuze Johns Hopkins University in Bologna. Na enkele functies in het bedrijfsleven en de publieke sector begon Van Hogendorp in 1998 een advocatenpraktijk. Van Hogendorp is gehuwd en vader van twee kinderen. Namens de VVD zat hij acht jaar in de gemeenteraad van Papendrecht.Van de 7700 edelen die Nederland telt, zijn veruit de meesten jonkheer of jonkvrouw, baron of barones. Slechts een select gezelschap mag zich rekenen tot de hoogste kringen binnen de adel: zij voeren de titel van graaf of gravin. Het gaat om ongeveer twintig families, waaronder die van Van Hogendorp.
Acht jaar geleden, na het overlijden van zijn vader, veranderde de adellijke titel van Van Hogendorp van baron in graaf. Dat houdt verband met een bepaling die koning Willem I stelde toen hij Gijsbert Karel van Hogendorp en diens kinderen in de adellijke stand verhief: alleen de oudste levende stamhouder mocht de titel graaf voeren, de overige familieleden werden baron of barones.
„Toen mijn vader overleed, werd ik als oudste van de drie kinderen vanzelf graaf. Daar hoefde ik niets voor te doen”, zegt Van Hogendorp. Het feit dat hij de enige graaf in de familie is, schept geen bijzondere verplichtingen. Lachend: „Ik ben me er niet anders door gaan gedragen. Ik doe mijn werk zoals ik vind dat het moet gebeuren. Ook voordien probeerde ik mij in te zetten voor een hechte familieband. Onderlinge betrokkenheid en meeleven is iets wat onze familie van oudsher stempelt.”
Van Hogendorp is zes generaties verwijderd van Gijsbert Karel graaf van Hogendorp, van wie hij in zijn kantoor een metershoog schilderij heeft opgehangen en die net als hij een juridische scholing had genoten. Van Hogendorps voorvader staat te boek als conservatief, liberaal politicus die met twee andere graven de hand legde aan de grondwetten van 1814 en 1815. Hij was de eerste minister van Buitenlandse Zaken van het koninkrijk.
Twee zonen van Van Hogendorp waren nauw betrokken bij de kringen van het negentiende-eeuws Réveil: Willem en Dirk, van wie de eerstgenoemde de betovergrootvader van graaf Van Hogendorp is. Beide broers, die in het maatschappelijk leven hoge posities innamen, waren bevriend met Willem Bilderdijk en Isaäc da Costa. Vanuit hun christelijke overtuiging boden zij verzet tegen de doorwerking van de idealen van de verlichting.
Voor de verwevenheid van zijn familiegeschiedenis met de vaderlandse historie kreeg Van Hogendorp niet alleen op school oog, ook thuis werd er aandacht aan besteed. „Ik herinner me dat mijn grootvader mij, toen ik 8 of 9 jaar oud was, er wel eens over vertelde. Dat deed hij bewust, al nam hij me er niet speciaal voor apart. Meer terloops wilde hij mij stukje bij beetje de traditie waarin wij staan, bijbrengen.”
De overdracht van een deel van de familiegeschiedenis vond letterlijk plaats na het overlijden van Van Hogendorps vader in 2000. „Ik kreeg toen het beheer over waardevol archiefmateriaal dat van generatie op generatie is doorgegeven. Het gaat om allerlei stukken, waaronder brieven, boeken en een enkel proefschrift.”
De graaf koestert grote bewondering voor zijn voorvaders. „Ik vind het fascinerend om te zien hoe Gijsbert Karel zijn werk deed: zorgvuldig, gedegen en betrouwbaar. Hij ging niet over één nacht ijs, maar wilde eerst de feiten van alle kanten hebben belicht voordat hij zijn conclusies trok. Zijn liberale gedachtegoed spreekt mij aan.”
Hoe waardeert Van Hogendorp het Réveil? „Natuurlijk heb ik kennisgenomen van het optreden van Willem en Dirk, maar op dit moment weet ik er te weinig van om er gefundeerd en evenwichtig over te kunnen spreken. De werkelijkheid steekt gecompliceerd in elkaar, daarom past ons voorzichtigheid. Eerst analyseren, daarna oordelen. Die houding past naar mijn mening bij de stijl waarin mijn voorouders hebben geleefd.”
Dit is het zesde deel in een serie over de adel. Volgende week deel 7.