De glimlach van ds. Zandt
APELDOORN - „Hij herhaalde wat hij zei en hij zei wat hij herhaalde.”Zo opereerde ds. P. Zandt, SGP-fractievoorzitter in de Tweede Kamer van 1946 tot 1961, in de ogen van zijn critici.
Hoe ging ds. Zandt om met kritiek op zijn optreden? Heel nuchter en ontspannen, zo blijkt uit een uniek fragment dat vanaf zaterdag in een beeldverslag van de geschiedenis van de SGP op refdag.nl is te zien.
Toen het kabinet-Drees in 1956 de Algemene ouderdomswet invoerde, stemde de SGP als enige fractie tegen. „Staatssocialisme”, zo zei ds. Zandt in een stemverklaring. Deze is te zien in het filmfragment.
Het tegenstemmen van ds. Zandt is typerend voor de SGP van die tijd. De partij was beducht voor onnodig overheidsingrijpen. In plaats van sociale voorzieningen bepleitte de fractie eigen verantwoordelijkheid van burgers, families en kerken.
Het was blijkbaar niet de eerste keer dat ds. Zandt met het argument van staatssocialisme bepaalde wetsvoorstellen verwierp. Als de SGP-fractievoorzitter het woord tijdens de stemverklaring over de AOW in de mond neemt, barst de Kamer namelijk in lachen uit.
En wat doet ds. Zandt? Wordt hij boos? Gaat hij ertegenin? Niets van dat alles. Hij probeert met een handgebaar de lachers te bedaren en glimlacht fijntjes.
Het RD heeft het beeldverslag over de SGP gemaakt in verband met het negentigjarig bestaan van de partij. Donderdag is de jubileumdag. De partij houdt volgende week zaterdag in Putten een herdenkingsbijeenkomst.
Naast de stemverklaring van ds. Zandt over de AOW bevat het beeldverslag impressies van het optreden van SGP-fractievoorzitter ir. C. N. van Dis uit 1967 tijdens het debat over het huwelijk van de hervormde prinses Irene met de roomse prins Carlos Hugo uit Spanje. Verder is er een fragment te zien van SGP-fractievoorzitter ds. H. G. Abma tijdens het debat over de Lockheedaffaire in 1976.
De algemeen voorzitter van de SGP, W. Kolijn, zegt zaterdag in een interview met deze krant dat hij graag weer een vertegenwoordiger van de hervormd-gereformeerde richting binnen de PKN in de Tweede Kamer wil. Dat is volgens hem een van de manieren om de daling van het stemmenaantal voor de SGP te doorbreken. Speciaal met het oog op de eerstkomende Kamerverkiezingen verbreedt het hoofdbestuur daarom de kandidatencommissie uit haar midden met enkele externe deskundigen. Zij moeten helpen mogelijke kandidaten te vinden.
Kolijn wil met zijn uitlating niet de positie van nummer drie op de huidige kandidatenlijst, dr. E. Dijkgraaf, ter discussie stellen. „Het enige wat ik wil zeggen is dat het hoofdbestuur graag een hervormd-gereformeerde hoog op de lijst wil plaatsen”, aldus de voorzitter in een nadere toelichting.
