De algemeen voorzitter van de Staatkundig Gereformeerde Partij heeft zorgen. Zorgen over de samenleving en zorgen over de SGP. Toch is Kolijn, wiens partij aanstaande donderdag negentig jaar bestaat, geen pessimistisch mens.

„Toen de SGP in 1918 werd opgericht, waren de oprichters bezorgd over wat zich destijds in samenleving en politiek voltrok. Zij zagen de principes van met name de ARP verwateren. Vooral samenwerking met rooms-katholieken stuitte hun tegen de borst”, aldus Kolijn.

De bezorgdheid over samenleving en politiek is anno 2008 sterk toegenomen: „We leven in een postchristelijk tijdperk. Het besef dat we van oorsprong een christelijke natie zijn, is nauwelijks meer aanwezig. De overheid is druk bezig om de laatste resten die terugwijzen naar onze christelijke traditie, uit de weg te ruimen.”

Op de vraag welke politieke partij het meest de tradities van het christendom bedreigt, noemt Kolijn de VVD. Hij start positief: „Vroeger stemden staatkundig gereformeerden en liberalen op veel punten overeen: beiden waren zeer terughoudend bij het geven van bevoegdheden aan de overheid. Beiden stonden voor orde en regels.” Maar bij de liberalen heeft een omslag plaatsgevonden: „De VVD heeft het gelijkheidsdenken tot staatsgodsdienst verheven. Als dat breder wordt gedragen -ook bij de linkse partijen hoor je dit soort geluiden- zullen christelijke organisaties in het onderwijs en in de zorg daarvan nadelen gaan ondervinden bij personeels- en toelatingsbeleid.”

Een tweede ontwikkeling bij de liberalen die de SGP zorgen baart is dat de partij niet alleen kerk en staat scheidt, maar ook religie en politiek. „Partijleider Rutte heeft dat pas nog weer geschreven: Godsdienst hoort thuis achter de voordeur. Het is echt een fictie dat dit zou kunnen. Neutraliteit bestaat niet.”

De secularisatie is een ander thema dat Kolijn met zorg vervult - meer nog dan de islamisering van de samenleving. Kolijn denkt dat veel Nederlandse moslims in de komende decennia hun standpunten zullen matigen. „De gevolgen van de leegloop van kerken zijn desastreus: het leidt uiteindelijk tot uitsluiting van God en van hen die de Bijbel nemen tot richtsnoer van hun handelen.”

Daarmee komt Kolijn vanzelf bij zijn zorgen over de SGP: „De geseculariseerde autonome mens leeft ook in de SGP-achterban. Het besef van vreemdelingschap en het streven naar soberheid, zijn zeldzamer dan vroeger. We hoeven niet de amish tot voorbeeld te nemen, maar minder achter elke mode aanlopen zou ons en onze jeugd niet misstaan.”

Wat de algemeen voorzitter de meeste zorgen baart, is het langzaam maar zeker dalende aantal SGP-stemmers. „Het hoofdbestuur loopt het vuur uit zijn sloffen om dat tij te keren. We houden bijeenkomsten in het land, zoeken publiciteit, ontwikkelen de partijorganisatie en ook onze Kamerleden sjouwen het hele land door.”

Kolijn erkent dat het aantal SGP-stemmers het hoogst was toen de hervormde ds. H. G. Abma in de jaren zeventig de lijst trok. „Een aansprekende hervormd-gereformeerde in de Tweede Kamer zal het stemmenaantal van de SGP zeker doen toenemen. Daar zijn we ook naar op zoek. De partij heeft tijdens de laatste partijdag toestemming gegeven om aan de selectiecommissie voor de Kamerverkiezingen, die normaal alleen uit leden van het hoofdbestuur bestaat, een aantal externe deskundigen toe te voegen. Zij gaan ons helpen met het zoeken naar geschikte kandidaten. Ik maak er wel even de kanttekening bij dat in de periode dat ds. Abma lijsttrekker was, er nog geen RPF en ChristenUnie bestonden.”

De laatste, maar niet de minste zorg van Kolijn is de dreiging dat de overheid de SGP mogelijk gaat verplichten vrouwen toe te laten in volksvertegenwoordigende functies. De Hoge Raad zal daarover ergens in 2009 een eindoordeel moeten vellen.

Toch is de SGP-voorzitter niet alleen pessimistisch. „Ik ben dankbaar en blij met de mogelijkheden om het SGP-geluid in zo veel raden, staten en Kamers te laten horen. In veel landen hebben kleine partijen helemaal geen mogelijkheden.”

Ook stemt het hem tevreden dat er in Nederland zo veel organisaties mogen zijn die hun werk doen vanuit een christelijke levensovertuiging: „Dat is echt uniek in de wereld.” De SGP kan dan klein zijn, maar Kolijn vraagt zich wel af of deze voorzieningen er allemaal nog zouden zijn als de SGP niet in het parlement zou hebben gezeten.

Dankbaar is Kolijn ook voor de enorme betrokkenheid van de SGP-jongerenorganisatie. „Die is in de jaren zeventig goed van de grond gekomen en ik denk dat veel jongeren daardoor menselijkerwijs voor de SGP zijn behouden.”

„Het doel van de SGP”, zo voegt de voorzitter eraan toe, „is niet om zo veel mogelijk zetels te behalen - hoewel elke stem telt natuurlijk. Ons doel is in de eerste plaats het tot meerdere erkenning brengen van Gods Woord. Zo staat het in de partijbeginselen. Als je de SGP afrekent op deze doelstelling dan hebben we op het oog niets bereikt. De erkenning van Gods Woord is in ons land de afgelopen negentig jaar alleen afgenomen. Maar het Woord mag nog klinken en het zal doen hetgeen Hem behaagt.”

Ook is de partijvoorzitter blij met de inzet van de Kamerleden Van der Vlies en Van der Staaij. „Ik bewonder hen en heb alle vertrouwen in hen. Op de fronten van anno 2008 staan zij pal voor de staatkundig gereformeerde beginselen. Deskundig en betrokken tonen ze aan waarom extreme toepassing van gelijke behandeling, waarom abortus, euthanasie en dergelijke zo slecht zijn voor land en volk.”

Over het geestelijk klimaat in samenleving en politiek maakt Kolijn zich weliswaar zorgen, maar: „We belijden de theocratie: God regeert. Calvijn zegt ergens: Omdat we dat niet echt geloven, zijn we vaak zo ongerust. Een opwekking zal toch uit de kerken moeten voortkomen. Gezien de verdeeldheid en geestelijke ingezonkenheid zie ik het er voorlopig niet van komen. Maar vooruitkijken is niet mijn sterkste kant, dat geef ik direct toe. Gelukkig staat er Eén boven alles. In de geschiedenis zijn meer onverwachte opwekkingen geweest.”

En als het gaat om de toekomst van de partij? Een verbod op de SGP zou het gevolg kunnen zijn van steeds extremere rechterlijke uitspraken. Ook bij dit onderwerp verloochent Kolijn zijn optimistische aard niet. „Natuurlijk hoop ik dat het in ons land nooit zo ver zal komen. We moeten ons inzetten voor de erfenis die ons is overgelaten, maar uiteindelijk is de SGP niet nodig. De toekomst ligt niet in mensenhanden, maar in die van God. Hij regeert.”