Om het debat over het meten van economische groei en de duurzaamheid ervan structureel van de grond te krijgen, had gisteren aan de Universiteit van Tilburg een conferentie plaats met als thema ”Een comfortabele waarheid; groei naar een duurzame en solidaire economie”. De bijeenkomst was georganiseerd door het Vlaams Overleg Duurzame Ontwikkeling (VODO) en zeven Nederlandse organisaties. Econoom prof. dr. Bob Goudzwaard en dr. Lou Keune waren er de drijvende krachten achter.Vrijwel elk van de 350 bezoekers is ervan overtuigd dat er wat moet veranderen en dat de conferentie daar een belangrijke rol in kan spelen. „Er moet iets veranderen; de revolutie moet hier beginnen; alle seinen staan op rood”, zijn opmerkingen die links en rechts klinken.

Hyperconsumptie
Vooral de Vlaamse socioloog en publicist dr. Dirk Geldof benadrukt de noodzaak van een verandering in consumptiegedrag. „Het credo is geworden: Ik consumeer, dus ik ben. De huidige hyperconsumptie is statussymbool met als gevolg dat we ons kapot consumeren. We leven alsof we vier planeten tot onze beschikking hebben. De rijkste 20 procent van de wereldburgers gebruikt 85 procent van alle wereldbronnen.”

Oplossingen voor het consumptieprobleem heeft de schrijver van ”We consumeren ons kapot” wel voorhanden. „We moeten eco-efficiënter consumeren door het gebruik van spaarlampen en hybride auto’s. Ook moeten we opnieuw leren leven met grenzen. Dat maakt ons ook nog eens gelukkiger. Alleen bezuinigen op energieverbruik helpt niet; van alles wat we besparen op de auto kopen we later weer een vliegticket.”

De Frans-Amerikaanse politiek econoom Susan George stelt dat kleine oplossingen de planeet aarde niet kunnen redden. „Dat is maar folklore. Overheden en politici hebben een grote rol in het veranderen van de huidige groei-economie in een ecologisch model. De regering moet de economie veranderen in een oorlogseconomie.”

Vlees op de bon
Deze gedachte spreekt medeorganisator Keune erg aan. „De regering moet in deze oorlogseconomie weer een bonnensysteem invoeren, zodat we nog maar één keer per week vlees eten en we beperkt worden in ons oliegebruik.”

De vertegenwoordigers uit de politiek erkennen dat er voor de overheid een taak is weggelegd. PvdA-Tweede Kamerlid Samsom is optimistisch over de rol die hij heeft. „Er moet veel veranderen, maar het kan ook. Het akkoord dat op de klimaatconferentie op Bali is gesloten, kan een sleutel zijn voor een duurzame economie. Wereldwijd moet het CO2-gehalte in 2050 met 70 procent zijn gereduceerd; het Westen moet daar nog een schepje bovenop doen.”

Ook GroenLinks-fractievoorzitter Halsema vindt dat de politiek maatregelen moet nemen om de huidige economische groei te matigen en te veranderen in duurzame groei. „Ik ben er geen voorstander van dat artikelen weer op de bon gaan. Wel moet de vleesconsumptie worden beperkt en de bio-industrie worden verboden. Ook een groen belastingsysteem kan de economie duurzamer maken. Daarnaast moet het principe ”de vervuiler betaalt” richtlijn van beleid worden.”

Welzijn
Zowel Samsom als Halsema vindt het niet erg dat een focus op een duurzame economie kan leiden tot een daling van het nationaal inkomen. „Boven een bepaald inkomensniveau is er toch geen verband meer tussen welvaart en welzijn”, aldus Halsema.

Naast anders consumeren moet ook minder consumeren meer aandacht krijgen, vindt Samsom. „In de Tweede Kamer heb ik aangedrongen op de beteugeling van ons eigen ik. De politiek mag hier een moraliserende rol spelen.”

Alleen regelgeving helpt niet, merkt een conferentieganger op. „Duurzaam consumeren moet tussen de oren gaan zitten. Normen en waarden moeten een rol krijgen in de opvoeding. ”Gij zult niet stelen” mag wel wat vaker klinken. De hulpbronnen van de aarde mogen niet misbruikt worden.”

Veel concrete resultaten worden op de conferentie niet geboekt. Het eerlijk meten van economische groei en het duurzaam maken ervan staat op de agenda van politiek en sociale partners. Afspraak is wel dat er in 2012 weer een conferentie wordt gehouden.