Een goed verliezer kun je Silvio Berlusconi niet noemen. Hij eiste de hertelling van honderdduizenden stembiljetten en vindt dat de verkiezingen „oneerlijk” zijn verlopen. Berlusconi maakt echter ook slechte berekeningen. Gisteren maakte het ministerie van Binnenlandse Zaken, dat de verkiezingen organiseert, bekend dat er maar 2131 stembiljetten zijn waarover mogelijk onenigheid kan bestaan. Veel te weinig om het verschil van ongeveer 25.000 stemmen goed te maken. Dat is het aantal dat Berlusconi en zijn coalitie scheidt van de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden (Tweede Kamer).Berlusconi is mogelijk een slecht verliezer, maar hij beschouwt zichzelf dan ook niet als dé verliezer van de parlementaire verkiezingen. Zijn partij bleef met vele procenten voorsprong de grootste van het land. Zijn coalitie verloor de meerderheid in de Tweede Kamer met een verschil van minder dan 0,1 procent van de stemmen. Voor de Eerste Kamer (Senaat) kregen Berlusconi en de zijnen zelfs 350.000 stemmen meer. Dat Prodi’s coalitie Unie toch zo’n zeventig parlementariërs meer naar de Tweede Kamer zal mogen afvaardigen en over twee senatoren meer zal beschikken, heeft te maken met de wonderlijke regels van het kiessysteem.

Wegens dat resultaat wordt Berlusconi ook wel als morele winnaar gezien, en niet alleen door zijn eigen aanhangers. Hij verraste alle opiniepeilers, die hem tot twee weken voor de verkiezingen hadden afgeschreven. De verwachting was dat zijn coalitie met wel 5 procent de boot in zou gaan. Dat het Berlusconi is gelukt op te krabbelen, is een prestatie te noemen. Het heeft te maken met zijn instelling als vechter die zolang hij leeft niet zal opgeven.

Een van Berlusconi’s aartsrivalen maakte afgelopen week op tv een serieuze analyse. „Zo’n drie weken voor de verkiezingen”, meende Oliviero Diliberto, leider van een oercommunistische partij, „heeft Berlusconi keihard de aanval ingezet. Hij heeft Prodi en de andere partijen van de Unie de agenda gedicteerd. Hij beschuldigde ons ervan dat we allerlei nieuwe belastingen zouden willen invoeren. Wij zijn er helaas serieus op ingegaan.” Zelf portretteerde Berlusconi zich als een fiscale kerstman. Van het schrappen van de onroerendgoedbelasting tot opschorting van btw-betalingen, alles wat te bedenken was, beloofde hij.

De kans dat Berlusconi zich terugtrekt uit de politiek, wat Prodi hem woensdag aanbeval, is nul. Zijn opmerking vorig jaar dat hij er graag mee zou willen stoppen om met een boot naar Tahiti te varen, moet niet serieus worden genomen. Nog minder het verlangen naar zijn pensioen, zoals hij in 2004 zei, om „ziekenhuizen te bouwen in de derde wereld.” De 69-jarige ondernemer-politicus heeft de politiek nodig, zo is algemeen de analyse, om zijn economische en juridische belangen te beschermen. Terugtrekking past ook niet bij het karakter van Berlusconi, die overtuigd is van zijn gelijk en zichzelf zelden tot nooit ter discussie stelt.

Hij heeft een belangrijke troef in handen. In de Senaat gaan 158 senatoren plaatsnemen voor centrumlinks, 156 senatoren horen bij het centrumrechtse blok. Eén senator is onafhankelijk. Wat voor de hand ligt is dat Berlusconi gaat proberen het centrumlinkse blok -dat nu wel als een eenheid optreedt maar op papier veel onderlinge verschillen kent- uit elkaar te trekken. In Italië is het veranderen van politieke partij niet ongebruikelijk, onder andere door het bieden van gunsten. Het wordt met de agrarische term ”transumanza” (verplaatsing van vee) aangeduid.

Een andere mogelijkheid voor Berlusconi is de zeven senatoren-voor-het-leven voor zijn karretje te spannen. Deze senatoren zijn wegens hun verdiensten door de president benoemd. Een van hen is oud-president Francesco Cossiga. Hij riep zijn zes collega’s ertoe op niet aan stemmingen deel te nemen, omdat ze niet door het volk zijn gekozen. Maar een van hen was het daar niet mee eens. Zijn naam luidt Giulio Andreotti, zevenvoudig premier en veertig jaar lang de spin in het web van de Italiaanse politiek. Het lukt deze 87-jarige politicus mogelijk weer een rol op te eisen. Maar het is nauwelijks goed nieuws te noemen voor wie van Italië daadkrachtige politiek wenst.